Veel bibliotheken experimenteren met nieuwe mogelijkheden van e-books, zowel op het gebied van de beschikbaarstelling van de inhoud als ook de e-readers waarmee de inhoud kan worden gelezen.
Aan apparaten geen gebrek. Kiezen voor de juiste e-reader wordt steeds moeilijker. De website eReaders.nl geeft de mogelijkheid om de verschillende leesapparaten met elkaar te vergelijken. Er zijn grote verschillen in de mogelijkheden van e-readers. De meeste e-readers maken gebruik van eInk-technologie – elektronisch papier – wat het lezen vanaf het scherm wat makkelijker maakt. Bovendien heeft de batterij een langere gebruiksduur.
Met de aanstaande verkoop van de iPad in Nederland (juli) zal het gebruik van e-books waarschijnlijk sterker gaan toenemen. Intussen zijn er al 2 miljoen exemplaren van verkocht. De iPad wijkt af van andere e-readers door het gebruik van LED in plaats van elektronische inkt. Een voordeel is dat de iPad multifunctioneel is. Naast het lezen met het programma iBooks is ook tekstverwerking, mailen, twitteren en hyven mogelijk. In feite is de iPad een tablet-pc gebaseerd op de mogelijkheden van de iPhone.
Een aantal boekwinkels verkoopt intussen zowel e-readers als ook de e-books zelf. Nederlandstalige content komt steeds meer beschikbaar. Belangrijk is wel dat ook schrijvers overtuigd raken van de mogelijkheden van de e-reader. Het is ook in hun belang dat de uitgegeven boeken voor het publiek elektronisch beschikbaar komen tegen een fatsoenlijke prijs voor de consument. De markt voor e-books is een groeimarkt waarbij de uitkomsten van ontwikkeling zich moeilijk laten voorspellen. Het lijkt een goed moment voor openbare bibliotheken om aan deze ontwikkeling deel te nemen en e-books te introduceren voor brede doelgroepen.
Volgens de laatste cijfers zijn er in de eerste vier maanden van 2010 bijna 100.000 e-books en in de afgelopen acht maanden 50.000 e-readers verkocht. Dit blijft weinig als je dit vergelijkt met het aantal gedrukte boeken van 14,5 miljoen in het eerste kwartaal. Maar de groei is onmiskenbaar. Sony heeft intussen voorspeld dat e-books over 5 jaar de verkoop van gedrukte boeken zal evenaren.
Er zijn een paar websites waar je gratis e-books kan downloaden. Van deze boeken is meestal het auteursrecht verlopen of heeft de auteur erin toegestemd om af te zien van zijn/haar auteursrecht. Voorbeelden van dergelijke sites zijn: Google Books en Project Gutenberg. Bij deze laatste zijn 32.000 titels gratis beschikbaar waaronder veel klassiekers zoals Alice in Wonderland (no. 1 van de top 100). Voor de liefhebbers is ook Frankenstein van Mary Shelley verkrijgbaar.
E-books worden in verschillende formaten beschikbaar gesteld. Standaardisatie blijkt bij technologische vernieuwing een lastig probleem te zijn. Het meest gangbare formaat is epub (electronic publication). Dit wordt steeds populairder omdat het een open formaat is en makkelijk te gebruiken door uitgevers. Daarnaast is ook pdf een belangrijk formaat.
Voor veel gebruikers is Calibre, een e-book manager, een handig programma om je eigen collectie e-books te beheren. Calibre is verkrijgbaar in een Windows, Macosx of Linux versie en is open source, dus gratis beschikbaar. Een van de aardige kenmerken is dat je een e-book kunt aanpassen aan het gewenste formaat. Dus pdf kun je omzetten in epub of omgekeerd. Calibre is geschikt voor alle gangbare typen e-readers. Er is een goede viewer ingebouwd en desgewenst kun je Calibre gebruiken om boeken op je PC te lezen.
Cees de Blaaij, vakreferent sociale wetenschappen, filosofie, economie en geschiedenis
Naschrift redactie:
Vanaf 1 januari 2015 is het lenen van E-readers bij de Zeeuwse Bibliotheek niet meer mogelijk. Wij stoppen hiermee vanwege het teruggelopen aantal uitleningen van deze apparaten.
Graansilo Breskens, Johnny Beerens