Notice: Function _load_textdomain_just_in_time was called incorrectly. Translation loading for the breadcrumb-navxt domain was triggered too early. This is usually an indicator for some code in the plugin or theme running too early. Translations should be loaded at the init action or later. Please see Debugging in WordPress for more information. (This message was added in version 6.7.0.) in /var/www/html/wp-includes/functions.php on line 6114 Warning: Cannot modify header information - headers already sent by (output started at /var/www/html/wp-includes/functions.php:6114) in /var/www/html/wp-includes/rest-api/class-wp-rest-server.php on line 1893 {"id":5770,"date":"2017-04-03T11:30:33","date_gmt":"2017-04-03T09:30:33","guid":{"rendered":"https:\/\/weblog.dezb.nl\/?p=5770"},"modified":"2017-04-03T11:30:33","modified_gmt":"2017-04-03T09:30:33","slug":"middelburg-verklaart-bezoekers-de-oorlog","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/weblog.dezb.nl\/2017\/04\/03\/middelburg-verklaart-bezoekers-de-oorlog\/","title":{"rendered":"Middelburg verklaart bezoekers de oorlog"},"content":{"rendered":"

$\"\"$ <\/p>\n

Want wat zou u ervan denken als van de Japanse ambassade niet de traditionele Hinomaru<\/em><\/p>\n

$\"\"$ <\/em><\/p>\n

maar deze vlag<\/p>\n

$\"\"$ <\/p>\n

zou waaien? Daar zou eenieder toch even raar van opkijken of zelfs een zeer ongemakkelijk gevoel van krijgen. Overlevenden van de Tweede Wereldoorlog in Zuid-Oost-Azi\u00eb al helemaal. Nu gaat het hier om een wat verder verleden en zijn er waarschijnlijk geen mensen meer die zich hun jonge jaren voor 1800 nog kunnen heugen, maar die Middelburgse vlag heeft een soortgelijk verleden.<\/p>\n

De rode vlag met de gouden burcht die nu overal in de stad wappert is namelijk niet de stadsvlag, maar de geuzen- of bloedvlag die in oorlogstijd gebruikt werd door schepen van de Admiraliteit en kapers die Middelburg als thuishaven hadden en zee en oceaan afstruinden op zoek naar vijanden om buit van te veroveren.<\/p>\n

Deze bloedvlag waaide normaliter vanaf de bezaansmast. De prinsenwimpel (dus geen vlag) waaide vanaf de grote mast en vanaf de fokkenmast of de boegspriet waaide de offici\u00eble stadsvlag of een Zeeuwse vlag. Die indeling werd echter niet zo strikt gehanteerd, vaak genoeg werd er van afgeweken.<\/p>\n

Op het beroemde schilderij van Adriaen Pieterszn. van de Venne, Gezicht op de haven van Middelburg<\/em> uit 1615 (Rijksmuseum)<\/p>\n

$\"\"$ <\/p>\n

wappert de Middelburgse geus bijvoorbeeld aan de grote mast van het admiraliteitsschip Zeehond.<\/em> Op de twee schilderijen die Cornelis Louw in 1714 (Scheepvaartmuseum Amsterdam) en 1725 (Maritiem Muzeeum Vlissingen) maakte van Vlissingse kaperschepen op de rede voor de stad zien we diezelfde bloedvlag terug op de boegspriet, maar nu met de Vlissingse kruik er op.<\/p>\n

$\"\"$ <\/p>\n

Gebruik van deze bloedvlag beperkte zich niet alleen tot zee. Conform het oorlogsrecht hoefden aanvallers geen \u2018kwartier\u2019 (genade of lijfsbehoud) te verlenen aan de andere partij indien deze weerstand bood bij een belegering of aanval, als vooraf tenminste de keuze voor overgave was gegeven. Om de intenties aan de vijand duidelijk te maken kon bijvoorbeeld de bloedvlag worden gehesen, ten teken dat geen \u2018kwartier\u2019 verleend of aanvaard zou worden.[1]<\/a><\/p>\n

De meeste mensen die ooit een schip ontmoet hebben dat de rode vlag met de gouden burcht van Middelburg voerde zullen daar dus waarschijnlijk geen al te beste herinneringen aan over hebben gehouden, als ze het al na konden vertellen. Nu werd na overgave in de regel niet iedereen over de kling gejaagd, maar doorgaans gewoon krijgsgevangen gemaakt, al was ook dat in die tijd geen pretje.<\/p>\n

De laatste keer dat de Middelburgse geus aan een scheepsdek van een kaperschip wapperde is waarschijnlijk in de Napoleontische tijd geweest; alweer meer dan tweehonderd jaar geleden. De laatste keer dat een dergelijke vlag op een admiraliteitsschip werd gevoerd dateert van nog verder terug, waarschijnlijk in de tijd van de Vierde Engelse Oorlog (1780-1784). Meer dan 230 jaar geleden dus en tijd blijkt een helend begrip in de historie. Zo is het wel bon ton om grapjes over Napoleon te maken, maar kan er een ongemakkelijk spanningsveld ontstaan als je eenzelfde soort grap over Hitler maakt. Het verleden is daarvoor te tastbaar aanwezig omdat er nog mensen zijn die de oorlog zelf hebben meegemaakt of nog te maken hebben met de gevolgen daarvan.<\/p>\n

Terug naar de geuzenvlag van Middelburg, want welke vlag moeten de Middelburgse grootgrutters dan wel uitsteken? Heel eenvoudig, de offici\u00eble Middelburgse vlag, die ziet er namelijk heel degelijk uit, zelfs een beetje saai. Deze heeft, net als de Nederlandse vlag, drie horizontale banen in de kleuren geel, wit en rood.[2]<\/a><\/p>\n

$\"\"$ <\/p>\n

Volgens Van der Dussen, een kapitein in dienst van de Admiraliteit, zou dit rond 1700 rood-wit-geel zijn geweest.[3]<\/a> Uit overlevering is ons niets meer bekend over \u2019s mans drankgebruik, maar waarschijnlijk heeft hij de vlag ondersteboven gehangen. In de door Pieter Mortier uitgegeven Neptune Fran\u00e7ois<\/em> (Amsterdam, 1693) staat een afbeelding van de vlag, waarop de correcte volgorde te zien is: geel-wit-rood. Sterker nog, uitgever Mortier geeft twee afbeeldingen. Bij de bovenste staat de volgende tekst bij de offici\u00eble driekleur: \u2018vlag van Middelburg in Zeeland, geel-wit-rood<\/em>\u2019 en bij de bloedvlag daaronder staat: \u2018geus van Middelburg, rood met een goude burg.<\/em>\u2019[4]<\/a> Ook in tal van andere oude atlassen staat deze volgorde vermeld en worden zowel de offici\u00eble stadsvlag als de geus omschreven. De Neptune Fran\u00e7ois<\/em> echter, geeft er ook een ingekleurd voorbeeld bij.<\/p>\n

$\"\"$ <\/p>\n

Niet voor niets zijn de luiken van het oude stadhuis van de stad sinds jaar en dag geel-wit-rood geverfd. Misschien niet zo fleurig als die gouden burcht in dat helrode vlak die nu overal in de stad wappert, maar wel correct.<\/p>\n

Johan Francke, informatiespecialist<\/p>\n

*Maurits Sep schreef op 3 april 2017 een stukje in de PZC<\/a> n.a.v. dit blog.
\nHierin ook een reactie van de\u00a0woordvoerster van de Gemeente Middelburg, Trude Northolt: “Op 22 april 1974 is de rode vlag met de gouden burcht officieel als gemeentevlag vastgesteld. Op 30 april 1975, Koninginnedag, wapperde die voor het eerst vanaf openbare gebouwen.”<\/em><\/p>\n

Bronnen:<\/strong><\/p>\n

*J. Francke, Utiliteyt voor de gemeene saake; de Zeeuwse commissievaart en haar achterban tijdens de Negenjarige Oorlog, 1688-1697<\/em> (Middelburg, 2001) vlaggen, pag. 170-174.<\/a>
\n*Charles Pen\u00e9 en Giovanni Domenico Cassini, De <\/em>Fransche<\/em><\/a> Neptunus,<\/em><\/a> of <\/em>nieuwe<\/em><\/a> atlas<\/em><\/a> van de <\/em>zeekaarten,<\/em><\/a> opgenomen<\/em><\/a> en <\/em>gegraveerd<\/em><\/a> door<\/em><\/a> uitdrukkelyke<\/em><\/a> order<\/em><\/a> des <\/em>konings,<\/em><\/a> tot<\/em><\/a> het <\/em>gebruik<\/em><\/a> van <\/em>zyne<\/em><\/a> zeemachten<\/em><\/a>: <\/em>waar<\/em><\/a> in <\/em>men<\/em><\/a> ziet<\/em><\/a> de <\/em>naauwkeurige<\/em><\/a> beschryving<\/em><\/a> van <\/em>alle<\/em><\/a> de <\/em>kusten<\/em><\/a> van den <\/em>oceaan,<\/em><\/a> en <\/em>d’Oost-Zee,<\/em><\/a> van <\/em>Noorwegen<\/em><\/a> af<\/em><\/a> tot<\/em><\/a> aan<\/em><\/a> de <\/em>Straat<\/em><\/a> van <\/em>Gibraltar<\/em><\/a> …<\/em> (Amsterdam, 1693). (Zie: Duitse uitgave, 1977).<\/a>
\n*K.L. Sierksma, Flags of the World, 1669-1670. A seventeenth century manuscript <\/em>(Amsterdam, 1966).<\/a>
\n*K.L. Sierksma, \u2018Vlagge-boeck van den Heer Paulus van der Dussen, Capitein\u2019, in: Spiegel Historiael. Maandblad voor geschiedenis en archeologie<\/em> XIV (1979) 663-668.<\/a>
\n*Timothy Wilson, Flags at sea; a guide to the flags flown at sea by British and some foreign ships, from the 16th century to the present day, illustrated from the collections of the National Maritime Museum <\/em>(London, 1986).<\/a><\/p>\n

<\/p>\n

[1]<\/a> C.H. de Goeje, \u2018Een verslag van den commandeur der kolonie Essequebo Pieter van der Heijden aan de kamer van Zeeland der West-Indische Compagnie over den aanval van Franse kapers in februari 1709\u2019, in: West-Indische Gids<\/em> 30 (1890) 36, 39.<\/p>\n

[2]<\/a> Wilson, Flags at Sea<\/em>, 58, 68-69, 114-115<\/a> en Sierksma, Flags of the World<\/em>, 155-162, 171-172.<\/p>\n

[3]<\/a> Sierksma, Vlagge-boeck<\/em>, 668.<\/p>\n

[4]<\/a> Charles Pen\u00e9 en Giovanni Domenico Cassini, De <\/em>Fransche<\/em><\/a> Neptunus,<\/em><\/a> of <\/em>nieuwe<\/em><\/a> atlas<\/em><\/a> van de <\/em>zeekaarten,<\/em><\/a> opgenomen<\/em><\/a> en <\/em>gegraveerd<\/em><\/a> door<\/em><\/a> uitdrukkelyke<\/em><\/a> order<\/em><\/a> des <\/em>konings,<\/em><\/a> tot<\/em><\/a> het <\/em>gebruik<\/em><\/a> van <\/em>zyne<\/em><\/a> zeemachten<\/em><\/a> : <\/em>waar<\/em><\/a> in <\/em>men<\/em><\/a> ziet<\/em><\/a> de <\/em>naauwkeurige<\/em><\/a> beschryving<\/em><\/a> van <\/em>alle<\/em><\/a> de <\/em>kusten<\/em><\/a> van den <\/em>oceaan,<\/em><\/a> en <\/em>d’Oost-Zee,<\/em><\/a> van <\/em>Noorwegen<\/em><\/a> af<\/em><\/a> tot<\/em><\/a> aan<\/em><\/a> de <\/em>Straat<\/em><\/a> van <\/em>Gibraltar<\/em><\/a> …<\/em> (Amsterdam, 1693).<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"