Voorzijde geledenheidsgedicht
Gelegenheidsgedicht
Huwelijken, ambtsaanvaardingen, jubilea en overlijdens van Zeeuwse en Nederlandse burgers. Het zijn allemaal gebeurtenissen die aanleiding geven tot het schrijven van een zogenaamd gelegenheidsgedicht.
De Zeeuwse Bibliotheek bezit er zeker 350. Nu zijn ze terug te vinden in de catalogus.
Boekuitgaven
De meeste gedichten zijn in het Nederlands geschreven en enkele in het Latijn. Huwelijken vormen de meest voorkomende aanleiding tot dichten.
Meestal zijn de boekjes betrekkelijk dun en bevatten één gedicht.
Ze zijn breedsprakig geschreven door een speciale schrijver. Dat is vaak een familielid of een dominee. Soms zijn het bundels gedichten, geschreven door meerdere heren en dames. Vaak met een kort lied op de laatste pagina.
Verzameling
De collectie gelegenheidsgedichten wordt vanaf de start van de Provinciale Bibliotheek opgebouwd. Deze bibliotheek is een voorloper van de Zeeuwse Bibliotheek.
In 1859 begint men met het verzamelen van onder andere dichtwerken en rijmwerken van Zeeuwen. In 1876 zijn er ruim 200 werken.
De gelegenheidsgedichten worden verworven uit:
- schenkingen van particulieren,
- gekocht tijdens talrijke veilingen van de boekhandel Van Benthem en Jutting en
- geschonken door het Zeeuwsch Genootschap.
In het voorbericht van de bibliotheekcatalogus van 1863 staat het volgende:
“Vele dier werken verheffen zich niet boven het gahalte van rijmwerk”. Deze uitspraak heeft waarschijnlijk betrekking op de verworven verzameling gelegenheidsgedichten.
De catalogus vermeldt nog vele gedrukte catalogi, meestal met summiere beschrijvingen van de gelegenheidsgedichten.
Bijzondere gedichten
Anthony Jansen (Janssen van ter Goes) schrijft ruimt 160 gedichten. Hij is geboren in Goes, woont in Amsterdam en is lid van de Doopsgezinden gemeente.
Hij verwerkt vaak een naam in de titels van zijn gedichten
- Bevallig bruin : ter bruiloft van mosieur Izak van Gelein en juffrouw Antonia Bruin, Amsterdam 4 may 1687 / A. Jansen
- De terwe : ter bruilofte van Jan Kopyn, leeraar der Dopsgezinde te Middelburg, met Janneke Terwe / A. Jansen
Een bijzondere uitgave is ook het gedicht dat geschreven is ter gelegenheid van de uitgave van een boek ‘De betooverde weereld van de beroemde heer Balthazar Bekker’.
Voorzijde gelegenheidsgedicht bij een boekuitgave
Detail uit gelegenheidsgedicht bij boekuitgave
Aan het begin van de 21ste eeuw beschrijft Cocky Klaver deze collectie van de Zeeuwse Bibliotheek. Met veel plezier.
De gelegenheidsgedichten worden bewaard in het magazijn van de Middelburgse bibliotheek. U vindt de beschrijvingen in de catalogus.
Tags: gelegenheidsgedichten