Brieven en handschriften in de catalogus van de Zeeuwse bibliotheken
Een bijzondere collectie in de Zeeuwse Bibliotheek is de handschriftenverzameling. Dit is een verzameling van ruim 8000 geschreven documenten over Zeeuwse én niet-Zeeuwse onderwerpen. Het zijn bijvoorbeeld brieven, dagboeken, aantekenboekjes of schriften met verhalen of wetenschappelijke verhandelingen. De meeste manuscripten hebben iets met Zeeland te maken: de auteur is Zeeuws of het is een typisch Zeeuws onderwerp. De beschrijvingen van de handschriften worden in de komende twee jaar toegevoegd aan de catalogus van de Zeeuwse bibliotheken. De handschriften vallen in de catalogus op omdat ze een eigen icoontje hebben: de brieven worden aangegeven door ‘een envelopje’ en de andere handschriften door een gotische ‘a’. Intussen zijn er al 3000 beschrijvingen te vinden en elke week komen er tientallen bij.
Zeeuws Genootschap
De documenten zijn geschreven door bekende én onbekende Zeeuwen. Het merendeel van de auteurs was lid van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen. Dit Genootschap bestaat al sinds 1769. De leden correspondeerden met elkaar én met wetenschappers uit de hele wereld over allerlei onderwerpen zoals literatuur, geneeskunde, politiek en natuurkunde, maar ook over familiezaken. Zij schonken vaak oudere correspondenties of handschriften uit het familiearchief aan het genootschap. Deze manuscripten zijn nog steeds eigendom van het Zeeuws Genootschap.
Zeeuws Documentatiecentrum
Sinds de oprichting van het Zeeuws Documentatiecentrum in 1961 is de handschriftenverzameling vooral aangevuld met dagboeken, plakboeken, poesiealbums en schriften met verhalen en gedichten over de oorlog, de ramp van 1953, het dorpsleven, herinneringen aan vroeger tijden of over familie en -gebeurtenissen. Door schenkingen groeit de verzameling nog elke dag.
Uniek
Alle handgeschreven documenten zijn uniek: er bestaat geen tweede van. Het is altijd weer spannend wanneer een nieuw handschrift wordt beschreven: wie is de auteur, van welke datum is de brief, aan wie of voor wie werd geschreven, waar gaat het over en welke extra informatie is te vinden? De oudste brief tot nu toe is een schrijven van de Middelburger Johan Boreel aan de Delftse geleerde Hugo de Groot, gedateerd op 6 mei 1608.
Off-line
Zolang nog niet alle documenten in de catalogus te vinden zijn, is het ook mogelijk een off-line bestand te raadplegen met de beschrijvingen van alle handschriften. Dat kan alleen tijdens de openingsuren van de Zeeuwse Bibliotheek. De originele documenten zijn, na het overleggen van een identificatiebewijs, direct aan te vragen en in te zien in de speciaal ingerichte raadpleegruimte.
Liesbeth van der Geest,
Zeeuws Documentatiecentrum/Zeeuwse Bibliotheek.