Zeeuws sieraad erg populair in de 21ste eeuw
Het is niet de astrantiaplant waarnaar de titel van dit stukje verwijst, maar de Zeeuwse knop als modern halssieraad, bakblik of tuinornament. Wat veroorzaakt nu de plotselinge populariteit van het oude sieraad? Waarom is de Zeeuwse knoop al een jaar lang in de mode? Ik weet het niet, maar ik vind deze mode ook erg leuk.
Over het ontstaan van het Zeeuws knoopje : van spinnetje tot braam tot Zeeuwse knop.
In de 18e eeuw droegen Walcherse mannen gouden knopen in het hemdboord. De doorluchtige of draadwerkse knopen hadden een enigszins ronde vorm. Op een frame van draadwerk waren zogenaamde spinnetjes gesoldeerd. In de loop van de tijd kregen de spinnetjes steeds meer poten. De keelknopen gingen meer lijken op een braam. Braamknopen droegen de mensen tot 1875. Daarna is die mode uitgestorven. Na 1850 veranderden de braamknopen langzaam van vorm. De doppen zijn een grotere rol gaan spelen. Rond 1870 is het Zeeuws knoopje in de vorm ontstaan zoals wij het nu kennen.
Echt Zeeuws?
In de 19e eeuw werd het sieraad meestal in Dordrecht of Schoonhoven gemaakt. Helemaal niet exclusief voor de Zeeuwen, zoals de naam wel doet vermoeden. Op de Veluwe, in Urk en Staphorst werden de braamknopen ook gebruikt om het hemd te kunnen sluiten. Het grootste deel van de productie was echter wel voor de Zeeuwse markt.
Vrouwendracht
De Zeeuwse knoop raakte 120 jaar geleden bij de Walcherse vrouwen in de mode. Het knopje sierde de mutsspeld. Soms werden er 3 paar van verschillende grootte gedragen in de ondermuts. Het voorste paar is het kleinste. Dat werd direct achter de krullen in de gaatjes van het oorijzer gestoken. Het tweede en derde paar kwam daarachter. Die spelden bevestigde men alleen aan de muts.
Een begrip
De Walcherse mannen en vrouwen in klederdracht, droegen nu beiden het Zeeuwse knopje. Het werd een begrip. Rond 1915 kreeg de Zeeuwse knop haar naam. Ondanks het blijvend gebruik van de knoop bij andere klederdrachten.
Mode-artikel uit de streekdracht
Het doet me goed om een deel van de oude klederdracht te zien herleven. Er is niks muffigs aan het Zeeuws knoopje, het is helemaal hip. Dat geldt voor meer elementen uit de Zeeuwse klederdracht, bijvoorbeeld ook voor het schortenbont. De stof voor een werkschort is nu ook in een vrolijke, rode kleur te koop.
Fimoklei en bakblik
Je ziet veel kleurige Zeeuwse knopjes als halssieraad. Gemaakt van fimoklei.
Het Zeeuws knoopje is niet alleen als sieraad in de mode, maar bijvoorbeeld ook als bakvorm. In een betonnen vorm kan het Zeeuws knopje de tuin sieren. En wat dacht u van een bonbon of gastenzeepje? Van mij mag de Zeeuwse knop lang in de mode blijven.
Meer informatie over de moderne Zeeuwse knoop:
Lilian de Bruijn heeft de knoop van fimoklei ontworpen.
Zeeuwse knoop als ornament in een trappenhal.
De bakvorm is ontworpen door Tinka Leene. Er is een aparte website over de taartvorm.
Op 7 juli 2010 heeft Omroep Zeeland een item over de populaire bakvorm.
Betsy de Jonge maakt boerenknopen van keramiek.
Silvia Wennekes heeft een Deel doosje gemaakt en Zeeuwse knoopjes gefotografeerd. Het betreft zowel het sieraad en als bloem.
De Zeeuwse knop als bonbon of zeepje.
Ook Berthi Smith-Sanders signaleert de Zeeuwse knoop op haar weblog. Het is leuk om de reacties te lezen.
Streekdracht
Bron geschiedenis sieraden:
Kostuum en sieraad in Zeeland / J. de Bree
Van de goudsmid : de historie en de ontwikkeling van Zeeuwse en andere streeksieraden / P.J. Minderhoud
Juwelier Minderhoud maakt ook trendy sieraden die geïnspireerd zijn op de Zeeuwse klederdracht. En hij verwerkt originele sieraden tot moderne sieraden.
Website zeeuwseankers.nl heeft ook artikelen over Zeeuwse streekdrachten.
In 2014 publiceert Trude de Reij een reeks teksten over de Zeeuwse knoop op dit weblog:
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 1
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 2
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 3
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 4
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 5
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 6
Over de geschiedenis van de Zeeuwse knoop of: hoe een knoopje kan rollen Deel 7
Andrea van Boven, Informatiespecialist