ZB Bibliotheek van Zeeland

Goochelen doe ik al een tijdje niet meer, googelen des te meer. Toch was ik deze week aan het goochelen tijdens het googelen; met de interpretatie van cijfers welteverstaan. Als historicus ben ik, net als de meeste economen, iemand van de analyse van de statistiek; een school waarvan de meest fervente rabbi’s tot de zogenaamde econometrie worden gerekend. Met google analytics kun je de bezoekersstromen van je website dunner fileren dan de visboer tegenwoordig zijn gerookte paling snijdt.

Sinds de start van Krantenbank Zeeland genereert de site een groeiend aantal bezoekers, dat bij de lancering van de PZC, nu inmiddels drie jaar geleden zelfs rokende servers opleverde in het commandocentrum van de digitale Zeeuwse Bibliotheek (ZB). Sinds de gehele PZC tot het laatste jaar raadpleegbaar is, heeft de site qua bezoekersaantallen alle concurrentie van ZB-sites ver achter zich gelaten en volgt de allerlaatste slag die nog gewonnen moet worden, maar tegelijk eigenlijk onmogelijk moet zijn, omdat die site juist de bezoekers voor de krantenbank genereert: die van de ZB zelf. Dat zou zijn alsof het koekoeksjong het nest van de ouders leegrooft. Onmogelijk is het echter niet. De ZB zelf ontving over het eerste kwartaal van 2013 nog 69.457 bezoekers, terwijl de Krantenbank het er met 49.190 moest doen.

Het zijn echter de cijfers die hierachter liggen die mij doen jubelen. Verwacht mag worden dat de gemiddelde bibliotheekbezoeker zijn tijd spendeert aan het checken van activiteiten, openingstijden en vooral het zoeken naar materiaal in de catalogus. Alles bij elkaar 2:39 minuten gemiddeld, hetgeen al ruim meer is dan het gemiddelde van 8 seconden dat de jongere op een site doorbrengt. Dat is niets vergeleken met de Krantenbank, waar de bezoeker niet minder dan 17:13 minuten op rondsurft voordat een andere site wordt opgezocht. Enig narcisme is hier niet aan vreemd, een site waar je op je eigen naam kan zoeken en ook nog treffers vindt verleidt de mens immers al snel. Wat me echter nog meer verblijdt is dat de site tot in alle krochten wordt doorzocht. Had de site van de ZB in het eerste kwartaal nog een kleine 218.000 pageviews, die van de Krantenbank meer dan 1,27 miljoen (!), terwijl er ongeveer anderhalf miljoen pagina’s inzitten. In alle artikelen in heemkundige tijdschriften en historische publicaties kom ik tegenwoordig krantenbezoeken tegen, niet in de laatste plaats in de PZC zelf, die de site als archiefkast voor zijn eigen reportages raadpleegt. Nu zijn er internetpuriteinen die menen dat google analytics niet het zuivere aantal pageviews geeft, maar dat marginale verschil kan mij niet zoveel schelen.

Om je site succesvol te maken moet je weten wie je bezoekers zijn. Je kunt het zo gek niet bedenken of van elk onderzoeksgegeven kun je een hele aparte statistiek krijgen. Zo wordt de site niet alleen door Zeeuwen uit Zeeland bekeken, maar ook ver daarbuiten. Na België zijn de VS en Duitsland ook druk surfende krantenfans. Wat blijkt? Die bezoekers zijn enerzijds oude Zeeuwse emigranten (omgeving North-Carolina en Grote Merengebied) en anderzijds toeristen uit Noord-Rijn Westfalen.

Genoeg gejubeld, echter, want ik kwam er ook achter dat de Krantenbank de veldslag al had kunnen winnen met de juiste wapens. Het systeem waarop de Krantenbank momenteel draait nadert zijn grenzen en dreigt een potentieel grote groep geïnteresseerden te missen. De Krantenbank wordt voor 62% door gebruikers van Internet Explorer geraadpleegd. Dat is net zoiets als een band die anno 1995 nog cassettebandjes verkoopt terwijl iedereen al cd’s draait. Andere browsers ondersteunen de benodigde Flash Player namelijk niet zo goed als Internet Explorer. Erger nog; Macs doen dat helemaal niet. Nu valt dat nog op te lossen met een download, maar vervelender wordt het als we kijken naar het gebruik van mobiele telefoons en tablets. Het gebruik daarvan neemt hand over hand toe en de meeste jongeren raadplegen internet inmiddels niet meer op de pc. Krantenbank Zeeland is helemaal niet klaar voor deze groep. Een schrikbarend getal mobiele gebruikers van 68% iOS bezitters (van de iPods en iPads dus) heeft naar de site gezocht. Tegelijkertijd weet ik dat men die niet heeft kunnen gebruiken. Die mensen zijn dus afgehaakt. Ook de Android gebruikers (31% van de mobiele gebruikers) kunnen met de huidige omgeving even snel zoeken als een schaatser die op slap omgebonden Friese doorlopers achter een stoel over het ijs probeert vooruit te schuifelen.

Met de nieuwe webomgeving van het programma Memorix Maior moeten we die doelgroep tegemoet kunnen komen. Dit had al pakweg een jaar geleden klaar moeten zijn, maar wacht op dit moment nog op oplevering door andere toepassingen als de digitale Encyclopedie van Zeeland, tijdschriftenbank en boekenbank. Want wie de oorlog wil winnen moet wel op tijd over de juiste nieuwe wapens beschikken.

Johan Francke, projectmanager Krantenbank Zeeland