Archief van oktober 2013

Onbewoond eiland…

dinsdag, 22 oktober 2013

In het nieuwsblad voor de muziekbibliothecarissen wordt er altijd iemand gevraagd om een lijstje van zijn of haar favoriete cd’s die niet mogen ontbreken in de bagage bij een verbanning naar een onbewoond eiland.

Ik vond het wel een leuk idee om mijn lijstje in het weblog van de Zeeuwse Bibliotheek kenbaar te maken. Dit is nog best lastig omdat er zoveel mooie muziek is die ik mee zou willen nemen maar ik maak hier een kleine selectie uit, anders zou het een ellenlang schrijven worden..

Wat neem ik zeker mee:

Ouverture 1812 van Peter (Pjotr) Iljitsch Tschaikowsky

Werkelijk prachtige muziek, het grootste succesnummer van Tschaikowsky voor kanonnen, klokken, koor en orkest. Ik kies deze muziek omdat ik in de klassieke muziek het eerst kennis maakte met deze compositie. Ik zat nog op de lagere school en de muziekleraar destijds kon zo mooi vertellen over het verhaal achter deze ouverture. Dit heeft een diepe indruk op mij gemaakt .

ouverture 1812

 

Dubbelconcert voor2 violen in D klein BWV 1043 van Johann Sebastian Bach

Zoals bekend zijn er talloze muziekwerken door Bach gecomponeerd, allemaal even geniaal! Ik kies het dubbelconcert uit omdat dit werk op de eerste cd staat die ik jaren geleden gekocht heb. Ik heb deze cd werkelijk grijsgedraaid.

 bach

 

Music for strings, percussion and celesta van Bela Bartok

Met dit muziekstuk maakte ik kennis tijdens mijn studie tot muziekbibliothecaris. Dit muziekwerk behoort tot de meest innovatieve stukken die Bartok schreef. Het getuigt van een buitengewone klankvoorstelling, wat mij zeer aansprak. Ook vind ik de instrumentencombinatie heel bijzonder.

 index

 

Sacred love –  Sting

Dit is een bijzonder mooi album van Sting. Er is een mix van jazz en pop en daarnaast hoor je invloeden uit de R&B en de dance. Sting verpakt zijn boodschap van liefde in ouderwets melodieuze liedjes.

 sting

 

Sex ‘n’ jazz van Gare du Nord

Ik vind dit één van de beste albums van Gare du Nord. Je hoort de echte Gare du Nord sound, lekkere lounge, funky jazz en deltablues. Het swingt heel lekker.

 1236623247_gare-du-nord-sex-n-jazz-2007

In the flesh van Roger Waters

Een paar jaar geleden heb ik het concert live gezien in het GelreDome en ik vond het waanzinnig goed. Ik heb gelijk de cd gekocht; een uitgave met een dvd. Vooral het nummer Comfortably numb spreekt mij erg aan waarbij de gitaarsoli van Snowy White en Andy Fairweather meesterlijk zijn.

 Roger_Waters_-_In_The_Flesh_Live300

Ik heb in dit schrijven de cd’s genoemd die op één of manier heel speciaal voor mij zijn. Daarnaast is er nog zoveel andere muziek die ik heel veel beluister! Mocht je nieuwsgierigheid gewekt zijn: de cd’s zijn te leen bij de Zeeuwse Bibliotheek en/of te beluisteren in één van de strandhokjes op de muziekafdeling. Je bent altijd van harte welkom in de Zeeuwse Bibliotheek!

 strandhuisje muziekafdeling

Rea Bensch, Vakspecialist muziek

Introductie Roosevelt nieuwe stijl

maandag, 14 oktober 2013

logoUCR

De ontvangst van de jongste lichting studenten van University College Roosevelt (UCR) was dit jaar een groot succes. Ze kregen een quiz, opdrachten, en nog een prijsvraag toe. Dank zij een goede samenwerking tussen medewerkers van de Zeeuwse Bibliotheek en docenten van de UCR, was er spontaan een formule uitgedacht die deze groep jongvolwassenen uitdaagde om actief aan de slag te gaan.

UCRAula

De eerste kennismaking was in de Aula, waar alle nieuwkomers zich op 22 augustus 2013 mochten melden. Op initiatief van cultureel coördinator Jeanine Naerebout hadden diverse personeelsleden van de bibliotheek een levendige en veelzijdige quiz samengesteld, met vragen over algemene kennis, Zeeuwse zaken en jongerencultuur, met name film en muziek. De leiding lag in handen van Frans van Spaandonk. Hij wist met zijn optreden een vrolijke toon te vinden die de jongeren aanspraak. De vragen kwamen in beeld via een PowerPointpresentatie.

UCRQuiz

In de twee weken die daarop volgden, kwamen de studenten opnieuw naar de Zeeuwse Bibliotheek. Nu in klassen van ongeveer 25 studenten onder leiding van een docente Engels. In de Aula kregen ze uitleg van vakreferent (Academic Librarian noemen wij zo iemand in het Engels) Cees de Blaaij. Vervolgens werden ze in twee groepen gesplitst, een Nederlandstalige en een Engelstalige, die ieder een korte rondleiding door het gebouw kregen. Daarbij lag de nadruk op de praktische kant van het bibliotheekgebruik, vooral met het oog op de opdrachten die ze daarna moesten uitvoeren.

UCRCeesdeBlaaij

Terug bij de Aula kregen ze in drietallen een blaadje met drie vragen. Ze moesten de antwoorden hierop ergens in de bibliotheek zoeken: op een digitaal bestand, in een boek, of zelfs in materiaal dat uit het magazijn moest komen. De bedoeling was om spelenderwijs zoekervaring op te doen. Ze kregen een uur om de vragen op te lossen. De meesten hadden die tijd ruim nodig. Degenen die heel snel klaar waren, hadden hun huiswerk niet goed gemaakt. Het ging namelijk niet alleen om de antwoorden, maar ook om de bron waar ze die antwoorden gevonden hadden. En die wisten ze niet allemaal.

UCRMediacentrum2

Er was een prijs uitgeloofd voor de beste antwoorden. Maar omdat er wel een kleine tachtig drietallen aan het werk geweest waren, kwamen er tien groepjes als de besten uit de bus. Wie kreeg nu de prijs? We kwamen op het idee om ze nog een extra moeilijke opdracht te laten doen. Ondergetekende wist een vraag te bedenken, die ze alleen op konden lossen door een bepaald boek uit de kluis op te vragen, en daaruit een plaatje na te tekenen. Mochten er dan nog meerderen op het juiste antwoord komen, zou ook de bestede tijd opgenomen worden.

UCRMarinus

Van de tien groepjes kwamen er maar vier opdagen. Drie waren wel enigszins op de goede weg, maar lieten toch niet het goede boek naar boven komen. Het ging namelijk om een bepaald deel uit de ‘Encyclopédie méthodique’, waar ze een afbeelding van een zeker scheikundig voorwerp moesten vinden: een flesje dat de ‘moine’ heette. Even vreesde ik dat de opdracht te hoog gegrepen was, maar groep vier kwam er, onder luid gejuich, toch aan uit. Tessa, Eline en Irene waren dus de echte bollebozen. Zij kregen vrijdagavond 27 september 2013 bij het Kenniscafé in het Leescafé de prijs uitgereikt, die uit een heus gedrukt boek bestond.

Wat mij betreft, is deze vorm van bibliotheekintroductie vele malen beter dan de rondleiding die deze jongvolwassenen vroeger kregen. Ze moesten toen op de vroege donderdagochtend tijdens de introductieweek, na een woensdagavond met kroegentocht, naar een redevoering in de Aula luisteren, die niet op hun leeftijd gericht was. Vervolgens sjokten ze het bibliotheekgebouw door, waarvan ze geen idee hadden wat ze er voor hun studie of ontspanning van verwachten mochten. Al zovele keren had ik gevraagd of het niet anders kon. Zelf had ik ook geen goede ideeën, want ik ben ook niet vertrouwd met de leefwereld van jongeren in die leeftijd. En nu is Jeanine met deze opzet gekomen. Alle lof!

UCRMediacentrum

Omdat het de eerste keer was, en het nogal kort dag was toen we begonnen, was het voor een groot deel improviseren. Met een flinke dosis buigzaamheid en geestdrift wisten we er toch een goede wending aan te geven. Natuurlijk zijn sommige zaken voor verbetering vatbaar. We hebben er zelf ook een heleboel van geleerd. We hebben vooral een nieuwe manier gevonden om studenten voor de Zeeuwse Bibliotheek te interesseren, die bijzonder geslaagd was en zeer zeker voor herhaling vatbaar. Ook de docenten van de UCR waren er blij mee. Dit is een vorm van introductie die in hun lesprogramma past. En: voor het eerst in al die jaren is het grootste gedeelte van de lenerspasjes voor de studenten binnen een paar weken afgehaald. We gaan zo door!

Marinus Bierens, conservator en vakreferent

Foto’s: Marian van der Weide

How about Isaac? Isaac is fine!

woensdag, 2 oktober 2013

Isaac Beeckman gaat wereldberoemd worden

Er is in heel Nederland maar één straat naar Isaac Beeckman genoemd, en dat is in Middelburg. Eigenlijk is dat heel vreemd als je bedenkt hoe belangrijk Beeckman is geweest voor de cultuurgeschiedenis. Een goed inzicht daarin krijg je als je de prachtige blog van 21 augustus jl. leest van mijn collega Anne-Marie van Houtert–Ponssen over deze Zeeuwse geniale wetenschapper. Ik kan het niet laten hem nóg een keer in de schijnwerpers te zetten.

Engelstalig boek over Beeckman

Bij de presentatie op 26 september jl. in de Zeeuwse Bibliotheek van het boek ‘Isaac Beeckman on Matter and Motion. Mechanical Philosophy in the Making’ van Klaas van Berkel, hoogleraar geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, werd deze bijzondere Zeeuw ‘teruggebracht’ naar Middelburg en werd duidelijk dat Beeckman nauwelijks bekend is in Zeeland, ook niet in Nederland en zelfs internationaal niet, terwijl hij op hetzelfde intellectuele niveau zat als andere bekende zeventiende-eeuwse wetenschappers zoals Nicolaas Copernicus, Galileo Galilei en Johannes Kepler. Hoe komt dat toch?

uitnodigingbeeckman

 

Feest

De boekpresentatie was een ‘feest’ voor de liefhebbers van cultuurgeschiedenis, wetenschapsgeschiedenis én van Zeeuwse geschiedenis vanwege de boeiende lezingen. Naast Klaas van Berkel voerden ook dr. Huib Zuidervaart, onderzoeker van het Huygens/ING Instituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in Den Haag en prof. dr. Floris Cohen, hoogleraar vergelijkende geschiedenis van de natuurwetenschap aan de Universiteit van Utrecht, het woord. Het boek werd aangeboden aan de Commissaris van de Koning in Zeeland, Han Polman.

 

HanPolmanIsaacBeeckman

Een enigszins ‘mysterieuze’ foto van de aanbieding van het boek in de Zeeuwse Bibliotheek. (Foto: Marian van der Weide)

Wetenschappelijk klimaat

Het is uitermate interessant te horen hoe wetenschappers of verwante geesten in de zeventiende eeuw elkaar opzochten, met elkaar correspondeerden, elkaars brieven aan anderen lieten lezen en becommentarieerden, naar elkaar luisterden en met elkaar discussieerden. Ze probeerden samen te bedenken hoe de wereld in elkaar zat. De theorieën die ontstonden waren soms heel naïef en het kwam voor dat er helemaal niets van klopte, maar ze konden ook geniaal zijn. Nieuwe gedachten waar de volgende generatie wetenschappers weer mee verder ging. Isaac Newton was er blij mee.

Zuidervaart liet zien welke connecties de familie Beeckman had, niet alleen in Middelburg, maar in heel Nederland. Er was sprake van een groot kennisnetwerk. Isaac leerde thuis al op jonge leeftijd te filosoferen over allerlei onderwerpen, daarover na te denken en erover te praten. Zijn vader behoorde tot een kring van geleerden die regelmatig bijeen kwam en die zich met natuurwetenschappelijke verschijnselen bezig hield. Naast vader Abraham Beeckman waren dat bijvoorbeeld sterrenkundige Philippus Lansbergen en koopman Johannes Radermacher . Via zijn vader kende Isaac ook de Alkmaarse wetenschapper Cornelis Drebbel. In Middelburg was het de tijd van Jacob Cats, boekdrukker Jan Pietersz. van de Venne en diens broer, tekenaar en dichter, Adriaan van de Venne, de uitvinders van de verrekijker Hans Lipperhey en Zacharias Janssen en diens zoon. Ook buiten Middelburg kende Isaac geestverwanten zoals de jonge Goese wiskundige Cornelis Eversdijck. Er was sprake van een vruchtbaar wetenschappelijk klimaat in Zeeland. Na zijn vertrek uit Zeeland leerde hij weer anderen kennen, zoals de bijvoorbeeld jonge fransman Rene Descartes.

Rol van Descartes

In de lezing van Cohen kwam de relatie tussen Beeckman en Descartes uitgebreid aan de orde. Descartes heeft vaak met Beeckman gesproken en waarschijnlijk was Descartes nooit zover gekomen als dit niet gebeurd was. Dat is een bijzondere gedachte. Helaas kwam er een korte periode waarin zij gebrouilleerd waren. Descartes schreef Beeckman twee verschrikkelijk lelijke brieven, waarin hij de Zeeuw voor van alles uitmaakte en ruzie met hem zocht. Van Berkel wijst op zijn illustratie op de voorkant van zijn nieuwe boek. Het is niet Beeckman, want er is geen portret van hem bekend, maar het duidt op het moment dat Beeckman een brief van Descartes leest. Het is misschien wel een van de verschrikkelijkste momenten in zijn leven.

DaviddeHeem

Schilderij van David de Heem uit het Ashmolian Museum, Oxford, 1629.

Waarschijnlijk is Beeckman zo onder de indruk geweest dat hij zijn ideeën, die hij juist op schrift had gesteld, niet meer heeft gepubliceerd. Uiteindelijk heeft hij helemaal niets gepubliceerd. Het enige dat inzicht geeft in zijn denkwereld is het manuscript in de Zeeuwse Bibliotheek.

Geen gedrukte werken

Er staan geen publicaties op zijn naam, zou dat dan de reden zijn dat Isaac Beeckman niet een wereldberoemde wetenschapper is geworden? Of was het zijn Zeeuwse afkomst? Naast een korte beschrijving van zijn uiterlijk is ook iets over zijn karakter bekend: “Was kort van posture, gelyck oock syn vader was; groot van oordeel, uytstekende in verstant, soet van aert ende aengenaem int converseren. Myde alle twist en tweedracht; was onder syn discipelen seer bemint ende lieftallich by iedereen.” Hij ontwikkelde zich zonder op de voorgrond te treden.

Of was het wellicht het Nederlands waardoor Beeckmans ideeën niet verspreid raakten? Het nieuwe boek, een Engelse editie en een bewerking van het uit 1983 stammende proefschrift van Klaas van Berkel, moet daar een einde aan maken. Het nieuwe boek is inhoudelijk gewijzigd. Bijna dertig jaar lang heeft Van Berkel nagedacht over de veranderingen en zijn collega Cohen heeft hem steeds, elke keer als zij elkaar zagen, gevraagd hoe het met Isaac was: “How about Isaac?”. Eindelijk, op 26 september 2013 kan de hele wereld kennis nemen van de denkbeelden van Isaac Beeckman.

Manuscript

Water uit een put halen, tekening uit het manuscript in de Zeeuwse Bibliotheek. (Beeldbank Zeeland/Zeeuwse Bibliotheek, recordnummer 110238)

Gedenksteen

Isaac Beeckman is terug in Middelburg, maar de publicatie van Klaas van Berkel brengt hem ook internationaal beter in beeld. “Laten we ook maar eens uitzoeken welk huis het echte geboortehuis van Beeckman is”, zegt Van Berkel, “en er een gedenksteen laten plaatsen, dan is Beeckman écht terug in Middelburg”.

En die ene straat in Nederland dat moet ook veranderen. Een straat in de plaatsen waar hij gedacht, gewoond en gewerkt heeft is niet meer dan logisch. In Kapelle staat wel een Isaac Beeckman Academie. Met Van Berkel wacht ik op Beeckman-straten, -wegen, – lanen en -parken in Zierikzee, Arnemuiden, Veere, Utrecht, Rotterdam en Dordrecht. In Zierikzee is het idee al bekend!

 

Liesbeth van der Geest, conservator bijzondere collecties

 

Verder lezen:

– De teksten van het dagboek van “Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634”, editie Cornelis de Waard (1939-1953) staan op: http://www.dbnl.org/tekst/beec002jour01_01

– Website van oud-natuurkundeleraar Ad Davidse: http://adcs.home.xs4all.nl/beeckman

– Klaas van Berkel, ‘Vruchtbaar isolement’: Isaac Beeckman in Zierikzee (1611-116). In: Kroniek van het land van de zeemeermin (Schouwen-Duiveland), jrg 1986, nr. 11, p. 59-70.