Notice: Function _load_textdomain_just_in_time was called incorrectly. Translation loading for the breadcrumb-navxt domain was triggered too early. This is usually an indicator for some code in the plugin or theme running too early. Translations should be loaded at the init action or later. Please see Debugging in WordPress for more information. (This message was added in version 6.7.0.) in /var/www/html/wp-includes/functions.php on line 6114 e-books « ZB Bibliotheek van Zeeland

Berichten met tag ‘e-books’

Toekomst en bibliotheekscenario’s

dinsdag, 2 februari 2016

Veel openbare bibliotheken worden uitgedaagd om zich opnieuw in de samenleving te positioneren. Een duurzame verankering is geen gemakkelijke opgave omwille van de snel veranderende sociale, politieke en technologische veranderingen. De vraag ‘waar moet het heen met de bibliotheek’ is dan ook logisch.

WCS_extreme_covers2.indd

In 2014 publiceerde de Koninklijke Bibliotheek vier mogelijke scenario’s voor de ontwikkeling van de bibliotheek in 2025. Met deze scenario’s wordt de rol van bibliotheek in de samenleving opnieuw gedefinieerd. In alle deze scenario’s spelen overheid en private en andere publieke partijen een rol.

Het eerste scenario is transformatie. In dit scenario financiert de overheid de bibliotheek weliswaar maar neemt de concurrentie van private partijen toe. In enkele Nederlandse gemeenten zoals Buren en Waterland wordt de bibliotheekvoorziening privaat geëxploiteerd, aangezien de lokale overheden deze dienstverlening hebben uitbesteed aan een commercieel bedrijf. Een niet gering probleem  in deze specifieke gevallen is  dat dergelijke bibliotheekvoorzieningen geen deel uitmaken van het  landelijk bibliotheekstelsel en er dus geen interbibliothecair leenverkeer met de rest van Nederland mogelijk is.

In het tweede  scenario -evolutie- blijft de overheid  subsidiëren en zijn er geen andere concurrenten. In dit scenario is geen sprake van een snelle ontwikkelingen of radicale wijzigingen. De vraag is of bibliotheken op deze wijze  voldoende snel kunnen anticiperen op maatschappelijke  ontwikkelingen. Het derde scenario is het integratie-scenario. De functies van de bibliotheek worden geïntegreerd met die van een andere organisatie. De nieuwe organisatie krijgt een multifunctioneel karakter. De ontwikkeling in Middelburg door de integratie van de eerdere Stichting Scoop en de Zeeuwse Bibliotheek  is hiervan een goed voorbeeld.

In het vierde scenario houdt de openbare bibliotheek op te bestaan. Dit is de zogenaamde sterfhuisconstructie, waarbij financiële ondersteuning van bibliotheken door de overheid wordt beëindigd. Meerdere functies van de bibliotheek komen te vervallen en andere partijen zorgen voor nieuwe (goede?) alternatieven. Daarnaast kunnen burgers hun informatie uit andere bronnen halen. De landelijke overheid werkt daar aan mee.

De Koninklijke Bibliotheek  introduceerde per 1 januari  j.l. het afzonderlijke digitale lidmaatschap speciaal bedoeld voor de steeds grotere groep lezers die geïnteresseerd is in het lezen van e-books. Het tarief van €42  is aan de relatief hoge kant en het praktische probleem blijft dat verschillende tarieven voor het lenen van fysieke en digitale boeken langs elkaar blijven bestaan. Er wordt door de branche echter gewerkt aan een harmonisatie. Het is even afwachten hoe dit zich ontwikkelt.

openingstijden bibliotheek

De vraag is interessant in hoeverre een bibliotheek die volledig steunt op private middelen succesvol kan zijn. In de 18e eeuw bestonden al winkelbibliotheken, gedreven door boekhandelaren die boeken gingen uitlenen als nevenactiviteit. Het doel was geld verdienen en het uitlenen zelf had verder geen ideële achtergrond. De Groningense boekverkoper E. Artel rekende in 1841 f 5,50 voor een lidmaatschap van een jaar. Precieze aantallen van winkelbibliotheken zijn niet bekend. Alleen al in Amsterdam bestonden kort na de oorlog nog ruim 100 winkelbibliotheken, maar deze verdwenen daarna snel.

In Engeland is de London Library  een voorbeeld van een goed functionerende, geoutilleerde bibliotheek zonder overheidssteun. Deze wetenschappelijke bibliotheek bestaat reeds sinds 1841 en beschikt intussen over een collectie van 1.000.000 titels. De leden kunnen tevens een ruime digitale collectie raadplegen.

london-library

De instandhouding van de London Library gaat gepaard met hoge kosten en de prijs van een individueel lidmaatschap bedraagt daarom 495 Pond per jaar (ca. € 655). Hoe het ook zij, blijkbaar is de tariefstelling geen belemmering voor het functioneren van de bibliotheek. Nieuwsgiering: je kunt een hier kijkje nemen in de London Library. De vraag is vervolgens: kan iets dergelijks ook in Nederland? Wellicht wil een durfkapitalist wel investeren…

Cees de Blaaij, vakreferent

Waar kan ik x vinden?

donderdag, 5 februari 2015

De Zeeuwse Bibliotheek biedt al een aantal jaren toegang tot het raadplegen van digitale informatie. De mogelijkheden worden steeds meer uitgebreid zoals met het gebruik van e-books. De beschikbare hoeveelheid aan digitale informatie is echter heel groot en het is niet altijd gemakkelijk om te bepalen welke informatiebron nu eigenlijk geschikt is voor het vinden van de juiste informatie over een bepaald onderwerp.

Het gebruik van Google kan weliswaar behulpzaam zijn voor een eerste oriëntatie maar waarom zou je bijvoorbeeld niet beginnen met het raadplegen van een digitale encyclopedie. Als u thuis de digitale bibliotheek van de Zeeuwse Bibliotheek wil raadplegen via onze website, dient u in te loggen met behulp van de gegevens op uw lenerspas.

Brittannica

Voor velen is de Wikipedia het startpunt maar de Zeeuwse Bibliotheek biedt ook toegang tot Winkler Prins online en de niet minder beroemde Engelstalige Encyclopaedia Britannica die veel meer te bieden heeft dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Het is niet alleen een encyclopedie in de traditionele zin maar bevat ook veel meer extra digitaal materiaal zoals een woordenboek (the Merriam-Webster Dictionary), en verwijzingen naar andere gerelateerde informatie uit boeken, tijdschriften, videomateriaal over wetenschap, geografie, geschiedenis, kunst. Daarnaast allerlei zinvolle informatiebronnen die te vinden zijn op het Internet. Zelfs vergelijkingen tussen landen op basis van statistische informatie is mogelijk. Naast oriëntering biedt de digitale bibliotheek toegang tot onderwerpsgerichte informatie op verschillende niveaus.

Oxford University

De bestanden van Oxford University zijn goed te gebruiken voor onderzoek en studie. Naslagwerken op verschillende wetenschappelijke gebieden zijn met hun volledige tekst toegankelijk. Wat te denken van 14 verschillende tweetalige woordenboeken?

Springer

Een ander belangrijk bestand is SpringerLink. Deze databank verschaft toegang tot 1200 verschillende wetenschappelijk tijdschriften op diverse terreinen zoals architectuur, medische wetenschappen, energie, natuurkunde, filosofie, sociale wetenschappen en statistiek.

NYtimes

Ook het archief van The New York Times is digitaal toegankelijk vanaf 1852. Dat alles naast de reeds beschikbare digitale bronnen voor Zeeland. De volledige lijst vindt u via de website www.zeeuwsebibliotheek.nl. Genoemde bronnen zijn slechts een beperkte selectie van het totaal.

Als u gebruik wilt maken van de mogelijkheden kiest op de thuispagina van de website van de Zeeuwse Bibliotheek voor collecties in het menu. Kies vervolgens voor Digitale Bibliotheek en voilà: de complete lijst. Succes !

 

Cees de Blaaij, vakreferent

Het uitlenen van e-books: stand van zaken

woensdag, 13 maart 2013

Het aanschaffen c.q. kopen van e-books via internet is geen probleem meer. De meeste mensen beschikken intussen over mobiele apparatuur zoals e-readers, tablets en smartphones. Apparatuur en infrastructuur zijn alom aanwezig om voldoende marktvolume voor de omzet van e-books te genereren.

De markt doet zijn werking maar tegelijkertijd rijst de vraag wanneer en op welke wijze e-books op grote schaal beschikbaar komen voor uitleen bij de openbare bibliotheken. In december 2012 is de campagne Lees meer van start gegaan om bibliotheekminnend Nederland op grotere schaal kennis te laten maken met e-books maar het gaat vooralsnog om de beschikbaarstelling van een beperkt aantal titels.

De plannen door de Vereniging Openbare Bibliotheken en Bibliotheek.nl zijn er om in de nabije toekomst de mogelijkheden voor de beschikbaarstelling van e-books te vergroten, maar de kwestie is hoe daar verder invulling aan wordt gegeven en welke mogelijkheden er voor uitlening aanwezig zijn. Een obstakel is de situatie dat de juridische spelregels voor het gebruik van het gedrukte boek en het digitale boek volkomen anders zijn. De huidige wetgeving biedt geen mogelijkheid voor het online uitlenen van e-books op landelijk niveau zoals het uitlenen van fysieke boek wel wettelijk geregeld is. Dit wordt duidelijk uit het onlangs verschenen rapport Online uitlenen van e-books door bibliotheken.

Is dit nu een streep door de rekening van de plannen voor het uitlenen van e-books door openbare bibliotheken? In geen geval. Als we kijken wat er in andere landen gebeurt, zien we dat er tal van experimenten zijn met het online uitlenen. Het uitlenen gaat op basis van contractuele overeenkomsten met uitgevers en distributeurs. In feite doet ook hier de markt zijn werking. In Nederland is de Koninklijke Bibliotheek intussen zelf begonnen met het beschikbaar stellen van 200.000 Engelstalige wetenschappelijke e-books via het platform Ebook Library en kunnen een week lang worden gebruikt.

Helaas is het aanbod van Nederlandse titels nog gering en maakt duidelijk dat we een achterstand hebben ten opzichte van andere landen. Internationaal gezien staat de Nederlandse markt voor e-books nog maar aan het begin van een nieuwe ontwikkeling. Eind 2010 was 1,2 % (ruim 4800) van alle titels beschikbaar als e-book. Eind 2011 is het aanbod al gestegen tot 12.000 titels. In vergelijking met de Verenigde Staten loopt Nederland drie jaar achter. Van alle landen zijn de Verenigde Staten, Engeland en Duitsland het meest actief met e-books. E-books worden in de Verenigde Staten in 82% van de openbare bibliotheken aangeboden. Een gemiddelde bibliotheek heeft 4.350 titels beschikbaar voor digitale uitleen. Naast e-books worden ook luisterboeken via de dezelfde uitleenmogelijkheid aangeboden. De beschikbaarstelling verloopt via overeenkomsten tussen uitgevers en bibliotheken die na verloop van tijd weer aangepast worden.

E-books zijn weliswaar onderdeel van nieuwe media maar de uitleenvoorwaarden zijn geschoeid op de oude principes van het gedrukte boek. Daar waar digitale mogelijkheden voorzien om een titel tegelijkertijd aan meerdere gebruikers beschikbaar te stellen, is één gelijktijdige lener per e-book nog vaak de standaardvoorwaarde.

Een ander nadeel ten opzichte van het papieren boek is dat de aanschaf van een e-book voor een bibliotheek meestal duurder is. Het prijsverschil loopt van 20% tot 100%. Behalve de prijs van het boek brengt de distributeur vaak extra kosten in rekening voor het gebruik van het uitleensysteem.

Of gebruikers tevreden zijn met een e-book uitleensysteem is niet eenduidig vast te stellen. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat Amerikaanse bibliotheekleden niet tevreden zijn over het uitleenproces in vergelijking met de manier waarop e-books worden gekocht bij Amazon of Apple. De problemen die gebruikers ondervinden hebben betrekking op een lange wachttijd, te korte leenduur en technische beperkingen van het uitleensysteem.

Een andere relevante vraag voor uitgevers is of het uitlenen van e-books zorgt voor marktverstoring en nadelig is voor uitgevers gezien de potentiele inkomstenderving. Er kan sprake zijn van een kannibalisatie-effect. Dit gegeven maakt het onderhandelen tussen bibliotheken en uitgevers structureel problematisch. De conclusie uit het hierboven genoemde rapport luidt: “De ambities in de bibliotheekwereld om een aantrekkelijk aanbod te doen en het voornemen om de inkoop van e-books te laten financieren door de overheid doen vermoeden dat marktverstoring aanzienlijk kan zijn”. Deze constatering maakt duidelijk dat een eenvoudige oplossing voor het uitlenen van e-books er voorlopig niet komt. Anders gesteld: de uitleen van papieren boek is voorlopig niet aan het einde van de levenscyclus.

Cees de Blaaij, vakreferent sociale wetenschappen, filosofie, economie en geschiedenis

Naschrift redactie:
Vanaf 1 januari 2015 is het lenen van E-readers bij de Zeeuwse Bibliotheek niet meer mogelijk. Wij stoppen hiermee vanwege het teruggelopen aantal uitleningen van deze apparaten.