Archief van categorie ‘Algemeen’

Digitale duurzaamheid van publicaties

dinsdag, 7 februari 2017

Digitalisering speelt overal een steeds grotere rol
In de medische wetenschap, in de auto-industrie, van de huiskamer tot de uitgeverij, van bibliotheek tot wetgeving; overal wordt gebruik gemaakt van digitale technieken, digitale informatie en digitale weergave van die informatie. Deze digitalisering leidt tot steeds meer informatie. Het maken en vastleggen van grote hoeveelheden informatie is gemakkelijker in digitale en geautomatiseerde vorm dan het ooit was in papieren vorm. Maar digitale informatie is daarnaast ook erg kwetsbaar.

Kwetsbaarheid van digitale informatie
Digitale bestanden bestaan uit reeksen enen en nullen (010100001011110). Het zoekraken van een van die tekens, door bijvoorbeeld een storing, is genoeg om het hele bestand onbruikbaar te maken en de informatie onleesbaar te maken. Digitale bestanden zijn abracadabra zonder computers en software. Eigenlijk werken ze alleen goed met de computer en de software waarop ze gemaakt zijn. Bij het in gebruik nemen van een nieuwe computer, is er een kans dat de oude bestanden het niet meer doen. Natuurlijk proberen de leveranciers wel mogelijkheden te leveren om bestanden om te zetten naar de nieuwe computer, maar die technieken zijn nog verre van perfect en fouten zijn daardoor bijna onvermijdelijk.

Beperkte houdbaarheid van informatiedragers
Naast de kwetsbaarheid van de bestanden zelf is er de kwetsbaarheid van de dragers waarop de informatie bewaard wordt. Ze kunnen in onbruik raken (diskettes, floppy disks) of simpelweg kapot gaan. Ook informatie die op het internet staat, is in gevaar. Iedereen kent de foutmelding “404 – bestand kan niet gevonden worden”. De informatieketting breekt als een website verhuist of opgeheven wordt, en er wordt geen verhuisbericht bijgeleverd. Online informatie heeft vaak geen unieke vindplaats of uniek onveranderlijk nummer waarnaar je kan verwijzen. Dat is voor alle internetgebruikers vervelend, maar voor de wetenschappelijke wereld rampzalig: verwijzingen in wetenschappelijke artikelen kunnen niet meer worden geraadpleegd.

Duurzame toegang garanderen: ontwikkelingen in Nederland
Het bewerkstelligen van digitale duurzaamheid is een van de grootste uitdagingen van de huidige generatie. Wij zijn de eersten die methoden en grootschalige systemen hebben moeten ontwikkelen om digitale objecten in authentieke vorm voor de toekomst raadpleegbaar te houden. In de afgelopen jaren zijn er in Nederland flinke stappen gezet door het ontwikkelen van methoden en systemen voor duurzame opslag van en toegang tot digitale objecten. De Koninklijke Bibliotheek (KB) bijvoorbeeld liet in het begin van de 21ste eeuw een operationeel e-depot voor digitale publicaties bouwen. Beeld en Geluid behoort tot de internationale kopgroep op het gebied van beheer en behoud van digitaal audiovisueel erfgoed en het Nationaal Archief breidt haar huidige e-depotvoorziening uit tot een gemeenschappelijke infrastructuur voor de digitale archieven in Nederland. Tot slot beschikt DANS over een digitaal archief voor onderzoekdata dat terug gaat tot de jaren zestig van de 20e eeuw.

Als één ding voor alle betrokkenen duidelijk is, dan is het wel dat digitale duurzaamheid een activiteit is die alleen in een gezamenlijke aanpak tot goede resultaten kan leiden: het vergt simpelweg te veel verschillende kwaliteiten om door één instelling gedaan te worden. Doordat het digitale speelveld voortdurend wijzigt, is blijvend onderzoek en samenwerking nodig. (Bron: Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid)

Digitale duurzaamheid van eigen ZB publicaties
ZB| Planbureau heeft van oudsher veel opdrachten voor het doen van onderzoek en het publiceren daarover in rapporten. Naast de papieren uitgaven in de eigen boekcollectie en weergave van recente publicaties op de eigen website heeft ZB gezocht naar een duurzame opslag voor de digitale versies van deze rapporten. De digitale uitgaven van ZB en voorgangers zijn nu grotendeels met terugwerkende kracht opgenomen in het e-depot van de KB. Via dit kanaal zijn de publicaties van het Planbureau ook te vinden in diverse universiteits-, landelijke en internationale catalogi. Hiermee is het bereik en de digitale duurzaamheid van onze publicaties aanmerkelijk vergroot.

.

Voorbeeld in het e-depot van KB: De statistische atlas “Leven in Zeeland”.

Adriënne Withagen

Landelijke streaming bladmuziekdienst in Nederland

dinsdag, 29 november 2016

Mijn ervaring is dat het lastig zoeken is naar websites met bladmuziek, tabs voor gitaar en ook andere instrumenten. Bovendien blijkt dat de gevonden websites lang niet altijd even betrouwbaar zijn; onjuiste akkoorden, niet kloppende teksten, etcetera. Ook muziek van Nederlandse bands en artiesten is niet altijd makkelijk te vinden.

Gitaartabs.nl tackelt beide problemen. De kwaliteit wordt bewaakt door de inbreng van Conservatorium geschoolde muzikanten en de website wil zich onderscheiden met de focus op muziek van Nederlandse bodem. Ondersteuning bij het leren gitaarspelen is ook aanwezig via Online Gitaarles. Daarnaast is er ook het internationale aanbod van relevante, actuele muziek.

gitaartabs

Oprichter van de site is Jan van der Heide. Gitaartabs is in 1992 ontstaan vanuit de hobby gitaarspelen. Het is begonnen met het digitaal verzamelen van zelfgeschreven liedjes en lessen, het digitaliseren van en het herschrijven van lesboeken.

guitar-pro

Jan van der Heide heeft het concept verder uitgewerkt richting een nieuw product onder de naam Protabs in de vorm van een abonnementsdienst voor bladmuziek. Dat zou de eerste streaming bladmuziekdienst in Nederland zijn. In contacten met belangrijke uitgevers is het op auteursrechtelijk gebied goed geregeld voor het publiceren van actuele bladmuziek. Muziekschatten.nl is met het wat oudere repertoire tot nu toe het enige serieuze Nederlandse initiatief dat scans van populaire bladmuziek gratis online aanbiedt. Protabs wil zich als abonnementsdienst onder andere richten op kwaliteit, meerdere notatievormen, meerdere instrumenten, actualiteit, online en live meespelen, weergave op PC, tablets en smartphones en een evenredige verdeling naar moeilijkheidsgraad.

www_gitaartabs_nl-336x280-279829

Protabs heeft ongeveer 65.000 geregistreerde leden en 2500 bezoekers per dag. Er kan hier met recht gesproken worden over de grootste gitaarsite uit Nederland en België. Ik hoorde van mijn collega muziekspecialist John Valk van de Bibliotheek Rotterdam dat Protabs contact heeft gezocht met de bibliotheekwereld om een landelijke samenwerking tot stand te brengen. Ik volg de ontwikkeling met grote belangstelling. Er zou een soort functie gecreëerd kunnen worden als de Bibliotheken met muziekweb hebben, voor wat betreft het streamen van muziek.

Rea Bensch,
Domeinspecialist muziek

Bronnen:

Gitaartabs.nl
Blog van John Valk (Bibliotheek Rotterdam)

Goed Fout: Grafische vormgeving in de oorlog

dinsdag, 17 mei 2016

Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam, NBD Biblion en het NIOD hebben een banierententoonstelling ontwikkeld, bedoeld voor leerlingen uit het voorgezet onderwijs. De tentoonstelling bestaat uit vijf sets van vijftien banieren en reist sinds mei 2015 langs openbare bibliotheken in Nederland. Van 18 april tot en met 14 mei 2016 was deze tentoonstelling te zien in de ZB op het Plein.

Zeventig jaar na de bevrijding speelt de Tweede Wereldoorlog nog steeds een grote rol in onze herinneringscultuur. Hoe kijken wij anno 2016 terug op de mensen die in de oorlog hebben geleefd? Waarom ging iemand mee met het regime, waarom ging iemand in het verzet? Wat is ‘goed of ‘fout’ en welke betekenis hebben deze begrippen in onze huidige samenleving?

goed fout plein

De tentoonstelling op het Plein stelt een onderbelicht aspect van de bezettingsgeschiedenis aan de orde: de grafische vormgeving in Nederland in en rondom de Tweede Wereldoorlog. Zowel aan de goede als aan de foute kant waren- artistiek gezien- uitstekende ontwerpers aan het werk. De expositie brengt deze tegenstellingen helder en kleurrijk in beeld.

Het accent van de tentoonstelling ligt duidelijk op affiches, het communicatiemiddel bij uitstek om de bevolking destijds te informeren. Alle partijen gebruikten deze middelen: de bezettende Duitse autoriteiten; de met hen sympathiserende Nederlandse Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) en het departement van Volksvoorlichting en Kunsten en niet te vergeten: het verzet.

banieren goed fout

Voor alle partijen gold: goede vormgeving is van groot belang. De boodschap moet in één oogopslag duidelijk zijn. Bezetter en Verzet maakten beiden gebruik van grafische wapens. De eerste om de Nederlanders zijn wil op te leggen, de tweede om hen te mobiliseren.

Goed Fout

De Nationaal-Socialistische Beweging en de Duitse bezetter gebruikten affiches en propaganda om de bevolking naar hun hand te zetten; het verzet en de ondergrondse pers streden met verzetskunst en illegaal drukwerk. Naast objecten uit de Bijzondere Collecties bevat de tentoonstelling voorwerpen uit andere erfgoedinstellingen zoals het Stedelijk Museum, het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Ook de unieke afficheverzameling van het NIOD, in beheer bij de Koninklijke Bibliotheek, is ruim vertegenwoordigd in deze expositie.

goed fout banier

Een boeiend thema dus: vormgeving aan weerszijden van de scheidslijn tussen goed en fout. Deze tweedeling geeft een indruk van de dilemma’s waarvoor alle Nederlanders maar in het bijzonder vormgevers zich tijdens de bezettingsjaren gesteld zagen. En aan beide kanten zien we vanuit zowel artistiek als ideologisch standpunt ‘goede’ en ‘foute’ ontwerpers aan het werk. Naar aanleiding van dit onderwerp is ook een boek verschenen dat ook te leen is bij ZB| Bibliotheek.

Goed-Fout-Purvis

Goed fout : grafische vormgeving in Nederland 1940-1945 / Alston W. Purvis ; Erik Somers, René Kok, Gerard Groeneveld ; redactie: Sytze van der Veen
[Nijmegen] : Uitgeverij Vantilt, ©2015
255 pagina’s : illustraties ; 28 cm. – Met literatuuropgave
ISBN 978-94-6004213-3 gebonden.

 

Janette Zuydweg,

Europe Direct Middelburg

Een feestje

maandag, 25 april 2016

Dat gevoel kreeg ik bij het 30ste Eenakterfestival vrijdagavond 22 april in het Spiegeltheater in Middelburg. De zaal was uitverkocht. Het toneel leeft in Zeeland.

In haar openingswoord sprak Ali Pankow van het Zeeuws Centrum voor Amateurtheater (ZCA) dan ook over bezielde liefhebbers.

Ali Pankow

Ali Pankow

De aftrap werd uitgevoerd door een groep leerlingen van de Jeugdtheaterschool Zeeland (JTSZ).
Wat een talent!

‘Van harte’, gespeeld door de JTSZ-jongeren

‘Van harte’, gespeeld door de JTSZ-jongeren

Zij werden gevolgd door een geweldige theatervrouw, Ans Schilders. Zij presenteerde haar boek ‘Leuk bezig’, een understatement van jewelste. Ans is een veelzijdige en getalenteerde vrouw. Ze schrijft gedichten, cabaretteksten, sketches, liedjes en nog veel meer. Deze bundel is een verzameling van dat alles. Daarnaast heeft Ans ook toneelstukken geschreven: eenakters, monologen en avondvullende toneelwerken. Misschien een deel 2 van haar Verzamelde werken?

Leuk bezig

Signeersessie Ans Schilders

Signeersessie Ans Schilders

Voor de pauze, waarin er veel belangstelling was voor de boekverkoop van de toneelwerken van de voormalige toneelcollectie van Scoop en het Zeeuws Centrum voor Amateurtheater, schitterden de spelers van Heer Hendrik in een nachtelijke dialoog.

Heer Hendrik

Toneelvereniging Heer Hendrik

Tussendoor gaf de vakjury onder voorzitterschap van Ron Lubbersen van ZB steeds tips aan de toeschouwers en beoordeelden zij de gespeelde eenakters.

vakjury bestaande uit: Ron Lubbersen, Lieneke le Roux en Luuk Eisema

Vakjury bestaande uit: Ron Lubbersen, Lieneke le Roux en Luuk Eisema

De Jeugdtheaterschool Zeeland & Ambitie (opleiding voor volwassenen) brachten vervolgens het stuk ‘Behind the scenes’. Daarover zei de vakjury dat het heel herkenbaar geschreven en gespeeld was. Het was als het ware een scene achter de schermen van een repetitie met een spelleider/regisseur en een aantal acteurs.

Behind the scenes

Behind the scenes

Bijzonder veel succes oogstte de groep Intermezzo. Onder regie van Marian en Ali Pankow genoten we van een barbecuefeest-eenakter.

Intermezzo met het stuk Grillen

Intermezzo met het stuk Grillen

Tenslotte zongen de Smarties een aantal smakelijke smartlappen met een knipoog.

Smarties

Smarties

Ik ben heel benieuwd naar de talenten die nog volgden op zaterdagmiddag en -avond. Wat een gevarieerd aanbod is er in Zeeland en daarbuiten.

Wil jij of wil jouw kind graag leren toneelspelen? Wil je meer weten over toneelverenigingen in Zeeland?
Neem dan contact op met het ZCA of de Jeugdtheaterschool Zeeland.

Adriënne Withagen
Webredacteur/ informatiespecialist

De drie vrijheden

vrijdag, 22 april 2016

Op donderdag 20 april 2016 werd alweer voor de achttiende maal de Four Freedoms Award in Middelburg uitgereikt. Nog even resumerend om alles weer helder voor de geest te krijgen: de Four Freedoms Award is een prijs voor een persoon die zich op een bijzondere wijze heeft ingezet voor het waarborgen van de vier vrijheden van de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt (1882-1945), nog altijd de grootste president die de VS ooit had. Hij heeft er zelf voor gezorgd dat hij dat wel zal blijven ook, want na zijn ambtsperiode werd het onmogelijk gemaakt nog langer dan twee presidentiële termijnen in het Witte Huis te vertoeven.

Roosevelt benoemde de vier vrijheden aan het Amerikaans Congres in zijn zogenoemde Four freedoms-toespraak tijdens de State of the Union van 6 januari 1941. Die vier vrijheden zijn in respectievelijke volgorde: de vrijheid van spreken en meningsuiting, de vrijheid van elk persoon om een god te aanbidden op zijn eigen manier, de vrijwaring van gebrek en de vrijwaring van vrees.

foto: Jaap Wolterbeek

Four freedoms 1990, foto: Jaap Wolterbeek

In het kader van de honderdste geboortedag van FDR en de tweehonderdjarige diplomatieke betrekkingen tussen de VS en Nederland werd in 1982 de uitreiking voor het eerst georganiseerd. Die tweehonderd jaar waren er toen 203, want de Republiek was het eerste land dat in 1779 de VS als onafhankelijk land had erkend, maar short-memory is niet alleen een gebrek van de tegenwoordige mens.

In principe worden jaarlijks vijf prijzen uitgereikt in afwisselend Middelburg in Nederland en Hyde Park in New York. Waarom dan toch het nietige Middelburg samen naast het grote New York? Wel omdat de voorvaderen van de Roosevelts – ook die van Teddy (1858-1919) – uit Oud-Vossemeer op Tholen kwamen. De Roosevelts hebben dus Zeeuwse roots.

Mooi dus dat Middelburg zich op deze wijze in de picture kan spelen en dat nog wel met een evenement dat eigenlijk een beetje het kleine zusje van de Nobelprijzen is. Mooi ook dat het om prijzen gaat die de basis vormen van een democratisch politiek bestel, dus louter positief nieuws zou je zeggen. Daarin schuilt echter een venijnige adder onder het gras. Want hoewel het gros van de inmiddels uitgedeelde prijzen naar personen en organisaties ging die zich geheel vrijwillig voor hun medemens hebben ingezet blijken er in de loop der jaren toch ook aardig wat politieke laureaten geweest te zijn. Dat begon al meteen in 1982 door koningin Juliana de Algemene Vrijheidsprijs toe te kennen. Nu zal ik niet ontkennen dat koningin Juliana haar hele leven voor wereldvrede heeft gepreekt en in de tijd van de Koude Oorlog een warm vredespleidooi voor het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden hield dat ronduit memorabel genoemd mag worden. Het is echter niet zo kies om bij de allereerste uitreiking maar meteen het staatshoofd van het organiserende land –die daar qualitate qua toch al aanwezig moest zijn- de prijs te overhandigen.

Four Freedoms, 1984 foto: J. Wolterbeek

Four Freedoms, 1984
foto: J. Wolterbeek

Dan haal je als organisatie op zijn minst de schijn van partijdigheid op je hals. Een nog grotere flater was het daaropvolgende jaar uitgerekend Robert McNamara de prijs voor vrijwaring van gebrek toe te kennen. Dat is net zoiets als Freddie Heineken de orde van de Blauwe knoop opspelden. McNamara had nog geen tien jaar daarvoor nu juist enkele honderdduizenden Vietnamezen  dakloos gemaakt door een bommentapijt over hun land uit te laten strooien. En daar bleef het niet bij, want ook de Israëlische premier Shimon Peres kreeg in 1996 de prijs voor vrijwaring van vrees. Nu heeft de man zich best moeite getroost de toestand in het land te verbeteren, maar om nu te zeggen dat de Palestijnse bevolking daar een goede nachtrust van kreeg of niets meer te vrezen had zou ik toch niet voor mijn rekening willen nemen.

En dit is nu precies mijn probleem met de Four Freedoms Award uitreikingen: waarom toch tal van die politieke leiders een laureaat verlenen terwijl je niet weet wat voor smeerlapperij dezen in het verleden hebben uitgehaald, of sterker nog in de toekomst nog gaan uitvoeren. Want de meeste van deze laureaten zijn gewoon nog politiek actief. Dat betekent alleen maar dat je als organisatie keihard onderuit kan gaan. Zo kreeg het echtpaar Clinton in respectievelijk 2005 en 2009 de Algemene Vrijheidsprijs, terwijl Bill zich nu dik laat betalen om een vorkje met hem te mogen prikken of hem een al tientallen malen herhaalde en herkauwde lezing te laten voordragen om de partijkas van zijn vrouw te spekken. Zijn vrouw zelf staat nota bene op het punt om tot president benoemd te worden en wie weet welke beslissingen met betrekking tot de defensie zij in de toekomst nog moet gaan nemen? Dan sta je er toch gekleurd op als organisatie?

In het geval van de uitreiking van 2016 werd de organisatie zelfs onaangenaam door de actualiteit ingehaald. De Duitse bondskanselier Angela Merkel krijgt de Algemene vrijheidsprijs voor haar optreden bij het binnenhalen van oorlogsvluchtelingen in Duitsland, maar lijkt onder druk van een dictator nu te zwichten om de vrijheid van meningsuiting in te perken. Toen de Duitse komiek Jan Böhmermann eind maart op de publieke televisie een schimpgedicht tegen de Turkse president Erdogan voordroeg waarin hij vragen stelde over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting voelde de president zich voor de miljoenen Turken die in Duitsland wonen in zijn hemd gezet. Nu kon Erdogan gewoon een strafzaak wegens belediging aanspannen tegen Böhmermann, iets dat hij ook gedaan heeft, maar om nog een pfennig in het zakje te stoppen verklaarde Merkel die juist een akkoord met Erdogan had bereikt doodleuk dat de regering ook nog eens toe zou staan dat Böhmermann strafrechtelijk wordt vervolgd, waarmee ze zich politiek duidelijk in de rechtsstaat manoeuvreerde; eigenlijk een doodzonde in de democratie waar de trias politica hoog in het vaandel hoort te staan. Merkel werd hiervoor terecht gekapitteld, waarbij ze door meerdere cartoonisten afgebeeld werd terwijl ze voeten van Erdogan aan het kussen was; een man die nu juist die scheiding van machten liever gecentraliseerd ziet. Ondertussen moest ook de Middelburgse burgervader Harald Bergmann over eieren lopen. Het in een vrolijk voorjaarszonnetje suffende provinciestadje zou zomaar eens een kruitvat kunnen worden en de zondagsrust moest natuurlijk gekoesterd worden. Zoals tegenwoordig wel vaker gebeurt, wordt het wel toegestaan te demonstreren, mits dat op een zo-ver-mogelijk-weg-locatie is waar zelfs de koeien geen aanstoot aan de protesterenden nemen. Gelukkig werd tijdig beseft dat het nogal krom zou zijn indien er juist bij de uitreiking van de prijzen voor de vier vrijheden geen vrijheid van demonstratie zou zijn. De rechts radicale Voorpost en Pegida konden daarom op de Dam demonstreren met de niet geringe aanhang van wel vijftien personen. Minus één dan ook nog, want ik zag nog een bomberjack met kaal hoofd in een blauwe ME-bus afgevoerd worden. Wellicht had hij zijn tong op het verkeerde moment naar Bromsnor uitgestoken.

Four freedoms 1986, foto: J. Wolterbeek

Four freedoms 1986, foto: J. Wolterbeek

Het meest zielige van de geheel geregisseerde poppenkast is nog wel dat onze eigen goedlachse premier de prijs aan Merkel mocht overhandigen. Voor zover het laureaat nog geen politiek statement was maakt de organisatie zich hiermee volkomen belachelijk. Niet in de laatste plaats omdat het aantal hoge politieke kopstukken in de Nieuwe kerk opvallend hoog is ten aanzien van de overige genodigden. Dat maakt dat de uitreiking een wel erg politieke boodschap wordt waarbij de grenzen van de partijdigheid gevaarlijk dicht genaderd en soms overschreden worden terwijl het allemaal zo simpel en nobel zou kunnen zijn: haal die politieke angel voor eens en altijd uit die uitreiking. Nodig geen politieke leiders in de zaal uit en benoem vooral geen laureaten die nog een actieve politieke loopbaan bewandelen, dat scheelt meteen veel onnodige beveiligingskosten en je voorkomt dat Zeeland jaarlijks het lachertje van de klas wordt. Op de huidige voet doorgaan heeft hetzelfde effect als juichen voor de Tour de France winnaar: pas na tien jaar weet je wie er eigenlijk recht op de eerste prijs heeft gehad.

Johan Francke
Informatiespecialist

In memoriam Wim Brands

woensdag, 6 april 2016

Maandagavond, vlak voordat ik ging slapen, bereikte me via het late NOS-journaal het droevige bericht dat dichter, programmamaker en journalist Wim Brands in zijn woonplaats Amsterdam is overleden. Hij had al een paar weken eerder zijn televisietaken neergelegd. Karin de Bok, hoofdredacteur VPRO televisie, waarvoor hij al elf jaar het programma Brands met Boeken maakte, meldde: “Wim kampte sinds kort met een depressie, die hem totaal onverwacht naar een zelfgekozen einde dreef”.

Wim_Brands-1

Essentie
Ik werd er verdrietig van. Als literatuurliefhebber ga ik hem vreselijk missen, ik keek wekelijks op zondagmorgen naar zijn boekenprogramma en genoot ervan. Wat een respect voor boek en auteur, wat een warme liefde voor het vak. Steeds mild en constructief, altijd op zoek naar verheldering. Hij wist dat de potentiële lezer daar behoefte aan had. Ruim tijd makend om de diepgaande essentie van een boek gezegd te krijgen.

Poëzie
Brands was al sinds de jaren tachtig verbonden aan de VPRO en maakte er vele radio-uitzendingen over literatuur en filosofie. Samen met Wim Noordhoek richtte hij het programma De Avonden op. Op Radio 1 maakte hij lange tijd het wekelijkse interviewprogramma Brands met Boeken, dat vanaf 2005 op televisie werd uitgezonden.
Brands begon zijn journalistieke loopbaan bij het Leidsch Dagblad en was behalve omroepman ook dichter. Al toen hij 19 jaar was, werd er werk van hem gepubliceerd door K.L. Poll van Hollands Maandblad. Zijn laatste, prachtige bundel ’s Middags zwem ik in de Noordzee, kwam uit in 2014.

s-middags-zwem-ik-in-de-noordzee

Ode aan Vlissingen in Zeeuws Tijdschrift
Afgelopen jaar was hij nog in Vlissingen. Tijdens Film by the Sea interviewde hij prominente schrijvers in een literair café. En hij schreef nog een artikel, misschien zijn laatste, in het themanummer ‘Vlissingen 700’ van het Zeeuws Tijdschrift, dat onlangs verscheen. Ode aan Vlissingen; het licht van voor de schepping heet dat artikel (pagina 54). Toen ik het bericht van Brands dood hoorde, moest ik er meteen aan denken. Ik las het opnieuw en verwonderde me. De tekst lijkt wel een vooraf aangekondigde dood.

Het licht van voor de schepping
Brands beschrijft onder andere hoe de filosoof Elders ooit een monnik sprak met wie hij samen naar de overweldigende sterrenhemel keek. Ze hadden het over het licht dat zich maar moeilijk liet beschrijven. “Misschien”, zei de monnik, “is dit wel het licht dat je ziet als je sterft. Zo mooi was het licht wel”. “Wat bedoel je?”, vroeg Elders. En toen zei de monnik: “als je sterft zie je het licht van voor de schepping”. Het artikel eindigt zo:

Nu (…) weet ik waarom ik sinds die ochtend nog vaak terug wil
naar Vlissingen: om dat schip nog een keer te
zien wegvaren, in dat westelijk zonlicht aan scherven,
schitterend gebroken op Vlissingens rede. Terwijl ik
(…) weet dat het tevergeefs is want het is van een lieflijkheid die wij
niet bereiken kunnen.
Maar ik heb het gezien, op een ochtend in september,
in Vlissingen:
het licht van voor de schepping.

Aan Paul van der Velde, hoofdredacteur van het Zeeuws Tijdschrift, heb ik toestemming gevraagd om het artikel van Brands te mogen publiceren in dit blog. Dat vond hij gelukkig goed. En zo kan ik het delen met jullie, de lezers van dit blog. Het licht van voor de schepping… Laten we hopen dat Wim Brands het nu opnieuw heeft gezien.

Anya Marinissen

Toekomst en bibliotheekscenario’s

dinsdag, 2 februari 2016

Veel openbare bibliotheken worden uitgedaagd om zich opnieuw in de samenleving te positioneren. Een duurzame verankering is geen gemakkelijke opgave omwille van de snel veranderende sociale, politieke en technologische veranderingen. De vraag ‘waar moet het heen met de bibliotheek’ is dan ook logisch.

WCS_extreme_covers2.indd

In 2014 publiceerde de Koninklijke Bibliotheek vier mogelijke scenario’s voor de ontwikkeling van de bibliotheek in 2025. Met deze scenario’s wordt de rol van bibliotheek in de samenleving opnieuw gedefinieerd. In alle deze scenario’s spelen overheid en private en andere publieke partijen een rol.

Het eerste scenario is transformatie. In dit scenario financiert de overheid de bibliotheek weliswaar maar neemt de concurrentie van private partijen toe. In enkele Nederlandse gemeenten zoals Buren en Waterland wordt de bibliotheekvoorziening privaat geëxploiteerd, aangezien de lokale overheden deze dienstverlening hebben uitbesteed aan een commercieel bedrijf. Een niet gering probleem  in deze specifieke gevallen is  dat dergelijke bibliotheekvoorzieningen geen deel uitmaken van het  landelijk bibliotheekstelsel en er dus geen interbibliothecair leenverkeer met de rest van Nederland mogelijk is.

In het tweede  scenario -evolutie- blijft de overheid  subsidiëren en zijn er geen andere concurrenten. In dit scenario is geen sprake van een snelle ontwikkelingen of radicale wijzigingen. De vraag is of bibliotheken op deze wijze  voldoende snel kunnen anticiperen op maatschappelijke  ontwikkelingen. Het derde scenario is het integratie-scenario. De functies van de bibliotheek worden geïntegreerd met die van een andere organisatie. De nieuwe organisatie krijgt een multifunctioneel karakter. De ontwikkeling in Middelburg door de integratie van de eerdere Stichting Scoop en de Zeeuwse Bibliotheek  is hiervan een goed voorbeeld.

In het vierde scenario houdt de openbare bibliotheek op te bestaan. Dit is de zogenaamde sterfhuisconstructie, waarbij financiële ondersteuning van bibliotheken door de overheid wordt beëindigd. Meerdere functies van de bibliotheek komen te vervallen en andere partijen zorgen voor nieuwe (goede?) alternatieven. Daarnaast kunnen burgers hun informatie uit andere bronnen halen. De landelijke overheid werkt daar aan mee.

De Koninklijke Bibliotheek  introduceerde per 1 januari  j.l. het afzonderlijke digitale lidmaatschap speciaal bedoeld voor de steeds grotere groep lezers die geïnteresseerd is in het lezen van e-books. Het tarief van €42  is aan de relatief hoge kant en het praktische probleem blijft dat verschillende tarieven voor het lenen van fysieke en digitale boeken langs elkaar blijven bestaan. Er wordt door de branche echter gewerkt aan een harmonisatie. Het is even afwachten hoe dit zich ontwikkelt.

openingstijden bibliotheek

De vraag is interessant in hoeverre een bibliotheek die volledig steunt op private middelen succesvol kan zijn. In de 18e eeuw bestonden al winkelbibliotheken, gedreven door boekhandelaren die boeken gingen uitlenen als nevenactiviteit. Het doel was geld verdienen en het uitlenen zelf had verder geen ideële achtergrond. De Groningense boekverkoper E. Artel rekende in 1841 f 5,50 voor een lidmaatschap van een jaar. Precieze aantallen van winkelbibliotheken zijn niet bekend. Alleen al in Amsterdam bestonden kort na de oorlog nog ruim 100 winkelbibliotheken, maar deze verdwenen daarna snel.

In Engeland is de London Library  een voorbeeld van een goed functionerende, geoutilleerde bibliotheek zonder overheidssteun. Deze wetenschappelijke bibliotheek bestaat reeds sinds 1841 en beschikt intussen over een collectie van 1.000.000 titels. De leden kunnen tevens een ruime digitale collectie raadplegen.

london-library

De instandhouding van de London Library gaat gepaard met hoge kosten en de prijs van een individueel lidmaatschap bedraagt daarom 495 Pond per jaar (ca. € 655). Hoe het ook zij, blijkbaar is de tariefstelling geen belemmering voor het functioneren van de bibliotheek. Nieuwsgiering: je kunt een hier kijkje nemen in de London Library. De vraag is vervolgens: kan iets dergelijks ook in Nederland? Wellicht wil een durfkapitalist wel investeren…

Cees de Blaaij, vakreferent

Zeeuwse boeken in CTV Cultuur en de samenwerking met ZB

donderdag, 21 januari 2016

Al een aantal jaren, eigenlijk al sinds de financiële crisis die begon in 2008, zit het onderwerp kunst en cultuur in Nederland in het verdomhoekje. Rijk, provincies en gemeenten grepen in met grote bezuinigingen op culturele instellingen en activiteiten, van bibliotheken tot musea, van toneel- en dansgezelschappen tot theaters en orkesten. Subsidies werden teruggeschroefd of zelfs helemaal niet meer verstrekt. Sponsors deden en doen het zuiniger aan vanwege de economische malaise.

Begrijpen en spiegelen
Het belang van kunst en cultuur, de betrokkenheid daarbij en een actieve deelname eraan is duidelijk. Actieve kunstbeoefening die ondersteunt bij de individuele ontwikkeling van jong en oud, zoals dit met dans, muziek, toneel, beeldende kunst, film en literatuur aan de orde is. Het belang van kunsteducatie en kunstbeoefening voor de samenleving, voor de bijdragen die dit levert aan sociale samenhang, leefbaarheid in buurten en wijken, creatieve economie en vestigingsklimaat. Maar ook aan de mogelijkheid om een ingewikkelde samenleving als de onze te kunnen begrijpen en spiegelen.

CTV-cultuur-logo

Cultuurprogramma bij CTV Zeeland
Aandacht voor kunst en cultuur in de media is eveneens teruggelopen. Omdat er minder wordt georganiseerd, maar ook omdat deze aandacht bij veel media (gedeeltelijk) is wegbezuinigd. Des te verrassender is het dat de Zeeuwse omroep CTV Zeeland, die uitzendt vanuit de studio’s in het CineCity-complex in Vlissingen, in november begon met een wekelijks cultuurprogramma op de dinsdagavond.

Verbazend
Cultuur in Zeeland… als je de uitzendingen volgt ben je verbaasd over de hoeveelheid activiteiten en initiatieven die er toch nog in onze dunbevolkte provincie spelen. Op het gebied van beeldende kunst, toneel, muziek en film, maar ook op boekengebied. Zeeland is een provincie waar heel veel wordt geschreven en uitgegeven. En als er geen uitgever voor te vinden is, dan maar in eigen beheer. Fictie, poëzie en non-fictie. Toeristische uitgaven, maar ook heel veel goed gedocumenteerde Zeeuwse geschiedenis, geschreven door historici. Van VOC tot Wereldoorlog I en II, van literaire brieven en (jeugd)romans tot prachtige, landelijk gewaardeerde gedichtenbundels.

Intensieve samenwerking met ZB
Tussen CTV Zeeland en ZB is voor dit programma een inspirerende samenwerking ontstaan. De presentatie van CTV Cultuur is in handen van mijn ZB collega Ron Lubbersen. Hij neemt interviews af met theater- en filmmakers, kunstenaars, schrijvers en dichters. Bovendien praat hij de programmaonderdelen vaardig aan elkaar.

ctv cultuur

Filmpjes met boekbesprekingen

Zoals gezegd: wekelijks is er een interview met een Zeeuwse schrijver of dichter over zijn of haar nieuwste boek. Vooraf aan deze interviews wordt telkens een filmpje getoond, door ZB collega’s gemaakt en met een boekbespreking door ondergetekende. Erg leuk om voor te bereiden en op te nemen. Er is al een grote verscheidenheid aan thema’s en onderwerpen langsgekomen. Bijvoorbeeld John Brosens met zijn spannende jeugdboek Bloedbroeder 1618 en het winnende boek van de Zeeuwse Boekenprijs 2015 De man die haast had van Jan Vantoortelboom. Ook Beveland, hart van Zeeland!, met interessante bijdragen van zeventien bekende Bevelanders die hun mooiste of dierbaarste plekje delen, werd besproken. Inmiddels zijn er al tien uitzendingen geweest en er komen er nog veertien. In de planning zit in ieder geval Wim Hofman, die dit jaar 75 wordt, en het leuke boekje Mensen kijken van Wim Phaff.

bloedbroeder1618bevelandmandiehaasthad

Kijken op dinsdagavond!
Bekijk eens zo’n uitzending en word ook verrast door de grote hoeveelheid culturele activiteiten en uitingen die in Zeeland plaatsvinden. Vaak tegen de klippen op neergezet en ontwikkeld, zonder overheidssteun, net als de CTV-uitzending zelf. Maar wel gemaakt door bevlogen mensen met passie voor kunst en cultuur. Zonder hen zou onze samenleving een stuk saaier en eenduidiger zijn.

CTV Cultuur is elke dinsdagavond te zien vanaf 18.15 uur op het digitale kanaal 11. De uitzending wordt elk uur herhaald en is ook terug te bekijken op CTV Uitzending Gemist.

Anya Marinissen,

Bibliothecaris ZB

FabLab Zeeland: Jaaroverzicht 2015

maandag, 11 januari 2016

Het jaar 2015 gaat voor FabLab Zeeland de boeken in als een veelbewogen jaar met ’trial and error’. Maar laat dat nou net zijn waar het om gaat binnen een leer- werkplaats waar alles draait om het (leren) maken van prototypes. Wat hebben we veel gedaan het afgelopen jaar! En veel ook nog niet. In 2015 is de basis gelegd. Het jaar 2016 staat in het teken van het verder uitbouwen van FabLab Zeeland. Meer workshops, meer activiteiten en meer samenwerking.

Wij kijken in elk geval terug op een geslaagd eerste FabLab jaar. Het hoogtepunt was toch wel het winnen van de aanmoedigingsprijs 2015 samen met Frysklab, het mobiele FabLab van Friesland. Deze werd op 15 december j.l. feestelijk aan ons uitgereikt door Mediawijzer.net. Een mooie prijs die we samen met Frysklab gaan inzetten ten behoeve van het maakonderwijs in Nederland.

fabLab Stimuleringsprijs 2015

FabLab Zeeland: jaaroverzicht in cijfers

Sinds de opening op 13 februari 2015 hebben we in totaal 1820 actieve bezoekers mogen ontvangen. Met actieve bezoekers bedoelen we de bezoeker die daadwerkelijk iets in het FabLab of op locatie is komen doen. Meegeteld zijn niet de bezoekers die buiten de openingstijden van het FabLab ook een kijkje kwamen nemen of om informatie kwamen vragen.

Introductiecursussen

Elke dinsdagavond en vrijdagochtend boden we gratis introductiecursussen
3D-printen, lasersnijden en vinylsnijden aan. Per introductiecursus was er plaats voor maximaal 6 personen. In totaal hebben 286 bezoekers kennis laten maken met de machines. En zijn er 97 cursussen gegeven. De 3D-printer was veruit het meest populair (201) gevolgd door de lasersnijder (67) en de vinylsnijder (18).

weblog4 open inloop

weblog7 maatwerk bibliotheek zierikzee

Open inloop

Op dinsdagmiddag/avond en vrijdagmiddag konden bezoekers tijdens de open inloop vrij gebruik maken van de machines voor hun eigen projecten. In totaal hebben 119 bezoekers hier gebruik van gemaakt. Op de website vind je een aantal van deze projecten.

weblog11 fablab junior

FabLab Junior

Vanaf mei zijn we gestart met het organiseren van FabLab Junior; één keer in de maand op woensdagmiddag en tijdens de schoolvakanties. In totaal 12 keer. Maximaal 8 deelnemers per keer. Door middel van FabLab Junior laten we kinderen vanaf 8 jaar kennis maken met techniek en digitale fabricage. Thema’s die aan bod kwamen waren: moederdagkado’s maken, raketten bouwen, sparebots solderen, tangrams 3D-printen, spiekbroches maken, spookmandarijnen laseren met Halloween, kerstdecoraties maken en Oud & Nieuw. In totaal hebben 82 kinderen meegedaan.

weblog7 maatwerk bibliotheek zierikzee

Maatwerk

Buiten de reguliere openingstijden van FabLab Zeeland om, kregen we veel verzoeken binnen met betrekking tot maatwerkactiviteiten zowel in het FabLab zelf als op locatie. Denk hierbij aan:

• Workshops en demonstraties voor diverse instanties zoals Kunsteducatie Walcheren, Zeeuws Museum, Stichting Blokje bij Blokje, Innovatiecongres Scalda college Techniek & Design, Toonbeeld Terneuzen, Bibliotheek Oosterschelde, Bibliotheek Vlissingen, X Uit-Markt Scalda College Commerciële en zakelijke dienstverlening, Polderhuis Westkapelle, Kunstbende
• Klassenbezoeken Scalda, CSW, Nehalennia
• Buitenschoolse activiteiten voor de BSO en de brede scholen
• Kinderfeestjes
• Verhuur van onze printers aan o.a Lumileds en Provincie Zeeland
• Evenementen zoals Techniektoernooi Zeeland, Jour du Tour, de Wetenschapsdag en André Kuipers College Tour

Al deze (maatwerk)activiteiten bij elkaar leverden een totaal aantal op van 1333 bezoekers.

weblog7 BSO

Projecten 2016
In 2016 gaan we dan ook zeker door met Zeeland op laagdrempelige wijze kennis laten maken met digitale fabricage. Het aanbod van workshops en activiteiten voor jong en oud zal worden uitgebreid met:

  • Leren ontwerpen in 2D en 3D
  • 3D- scannen
  • Leren programmeren
  • Open Inloop Junior
  • Organiseren van bijeenkomsten waarin kennisdeling en ontmoeting rondom ‘maken’ centraal staan

Er komt een open source FabLab Zeeland databank beschikbaar. Hierin zal alle kennis verzameld worden van de machines en materialen die in FabLab Zeeland te vinden zijn. Een soort naslagwerk dat straks ook vanuit huis te raadplegen is. Handig voor als je wat wilt weten als je met je eigen project bezig bent.

weblog2 maatwerkactiviteit Andre kuipers

Wil je een indruk krijgen wat makers zoal maken in het FabLab tijdens een open inloop? Kijk dan op eens deze website. Hier delen onze bezoekers hun eigen ontwerpen en ervaringen die gemaakt zijn door middel van een FabMoment.

Vanaf januari wordt gestart met de bouw van een eigen 3D-printer en prototype V-plotter samen met onze vrijwilligers.

En met Frysklab, het mobiele FabLab van Friesland, gaan we aan de slag met MediaWijzerMakers, een project waarbij we in eerste instantie docenten in aanraking brengen met nieuwe technologie, gekoppeld aan het maakonderwijs.

weblog 9 kinderfeestje

Nieuwe Openingstijden
Per 1 januari zijn er ook een aantal wijzigingen in de openingstijden van FabLab Zeeland.

Maandag:
17.00 – 20.00 uur: Open Inloop en vaste vrijwilligersavond, waar gebouwd zal gaan worden aan de FabLab 3Dprinter.

Dinsdag:
13.00 – 17.00 uur Open Inloop
18.00 – 20.00 uur Introductiecursus 3D-printen / lasersnijden / vinylsnijden

Woensdag:
14.00 – 16.30 uur FabLab Junior

Elke 1e woensdag van de maand (per februari)

Vrijdag:
10.00 – 12.00 uur Introductie-cursus 3D-printen / lasersnijden / vinylsnijden
13.00 – 17.00 uur Open inloop

Nieuwsgierig geworden en wil je meer weten over wat FabLab Zeeland voor jou kan betekenen? Kom langs en maak kennis! Je vindt ons in het souterrain van ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland. Kijk voor actuele informatie en wijzigingen in het menu van de website www.dezb.nl onder ‘wat we doen’.

Volg ons op:
Twitter: @fablabzeeland
Facebook: www.facebook.com/fablabzeeland

Namens team FabLab zeeland wens ik jullie een gezond en creatief 2016 toe!

Alinda Mastenbroek,

Informatiespecialist Digitale Bibliotheek / FabLab Zeeland

Maestro

dinsdag, 22 december 2015

Maestro komt weer op de buis en wat is Maestro nu precies? Maestro is een van oorsprong Brits amusementsprogramma van de BBC. Het programma wordt sinds 2012 ook in Nederland uitgezonden en is een grote tv-hit geworden.

In dit programma gaat een groep bekende Nederlanders zonder dirigeerervaring in acht weken leren om een symfonieorkest te dirigeren. De kandidaten worden begeleid door het Balletorkest, ze worden gecoacht door professionele dirigenten en een jury beoordeelt het eindresultaat.

Maestro 2

Onlangs las ik in de nieuwsbrief voor muziekbibliothecarissen een interessant betoog van een collega uit het land die nauw betrokken is geweest bij dit programma. Hieruit bleek dat het welslagen van een uitzending voor een groot deel afhankelijk is van de bibliothecaris.

Begin 2016 wordt seizoen drie uitgezonden op NPO 1 en het zal ongetwijfeld weer 8 weken lang mooie televisie opleveren. Ik heb in ieder geval met veel plezier gekeken naar de voorgaande seizoenen en ga zeker weer kijken naar seizoen 2016!

Maestro

De rol van de bibliothecaris
Wat is dan die belangrijke bijdrage van de muziekbibliothecaris?
Achter de schermen van een dergelijke uitzending gebeurt er heel veel waar de bibliothecaris aan bijdraagt. Omdat alle kandidaten aan de beurt komen worden er maar korte stukjes muziek gebruikt.

Het is daarom zaak om de oorspronkelijke composities in te korten en dit gebeurt onder leiding van de orkestbibliothecaris. Fragmenten van ca. 60 muziekstukken moeten bewerkt worden. Dit neemt heel veel werk met zich mee waarbij de tijdsdruk hoog is omdat de orkestleden hun partij op tijd moeten hebben om te oefenen.

Maestro1

Iedere aflevering heeft een thema en een bijbehorende repertoirelijst. Gemiddeld mag elke stuk ca. 1.30 minuut duren. Dit is kort maar tv-technisch nodig omdat de lengte van het programma gelimiteerd is en de aandachtsboog van de kijker kort. Bovendien is vertraging één van de valkuilen bij amateurdirigenten. Tv-technisch is er dan nog ruimte voor wat uitloop. Als de repertoirelijst bekend is, gaat de bibliothecaris ervoor zorgen dat de oorspronkelijke muziek in “huis” komt.

Wanneer het orkestmateriaal gearriveerd is begint het grote knip- en plakwerk. Alles wat niet gebruikt wordt, wordt uit de partij geknipt. De noten die gespeeld gaan worden, worden weer achter elkaar geplakt. Gemiddeld kost het ca. 7 uur werk voor één stukje muziek van anderhalve minuut.
Per uitzending moeten er acht muziekstukken klaar zijn. Tijdens de enige repetitie wordt duidelijk of het knip en plakwerk goed is uitgevoerd of dat er nog wat aan veranderd moet worden…

Een repetitie

Per uitzending is er één orkestrepetitie van drie uur gepland. Het kan zijn dat er minder tijd nodig is, het gaat tenslotte maar om 12 minuten muziek, maar musici hebben hun beroepseer om het geheel zo goed mogelijk te laten klinken. Dit wringt wel met het principe van Maestro waarbij als gevolg van de onervaren dirigent wanklank kan ontstaan… (wat wel vermakelijk kan zijn). Het is een zeer sympathiek orkest. De spelers vinden dat alles moet staan als een huis.

maestro_medium

Voor veel kijkers geeft het programma een hele nieuwe kijk op het symfonie-orkest.
Waar welke instrumenten zich bevinden, het belang van tempo en inzetten, waarom de rol van een dirigent zo cruciaal is. Het programma vervult ook een belangrijke functie voor de promotie van de klassieke muziek.

Waarschijnlijk heeft de producent van dit programma niet in de gaten hoeveel werk de bibliothecarissen hebben verricht en hoe belangrijk hun rol in deze is. Hiervoor zou een “the making of Maestro” erg goed zijn.

Rea Bensch,
Domeinspecialist muziek
Bron: Nieuwsbrief NVMB (februari 2015)