Notice: Function _load_textdomain_just_in_time was called incorrectly. Translation loading for the breadcrumb-navxt domain was triggered too early. This is usually an indicator for some code in the plugin or theme running too early. Translations should be loaded at the init action or later. Please see Debugging in WordPress for more information. (This message was added in version 6.7.0.) in /var/www/html/wp-includes/functions.php on line 6114 jeugdboeken « ZB Bibliotheek van Zeeland

Berichten met tag ‘jeugdboeken’

Hoe vind je het juiste boek voor je kind?

donderdag, 12 september 2013

Veel ouders vinden het lastig om een leesboek voor hun kind uit te zoeken. Wat kan mijn kind al lezen? Is dit boek niet te moeilijk of juist te gemakkelijk voor mijn kind? De leerkracht biedt soms hulp door te zeggen dat het kind boeken op niveau M4 of E7 kan lezen. Die cijfers en letters staan voor het AVI-niveau.

AVI
De AVI-niveau-indeling is op de eerste plaats bedoeld om leesstof te kunnen kiezen die aansluit bij de leesontwikkeling van het kind. AVI heeft te maken met technisch lezen. Bij technisch lezen gaat het om de techniek van het lezen: kan een kind snel en zonder fouten een tekst lezen? Kinderen die snel en (bijna) foutloos een tekst op een bepaald niveau kunnen lezen, hebben een hoog AVI-niveau. Kinderen die nog niet snel kunnen lezen, of die daarbij veel fouten maken, hebben een lager AVI-niveau. Op avi.cito.nl lees je hoe het leesniveau wordt getoetst, en op www.kennislink.nl staat hoe de moeilijkheidsgraad van een tekst wordt bepaald.

Eerste leesboekjes

Er zijn twaalf AVI-niveaus. Het laagste AVI-niveau is Start. Dat is het niveau van kinderen die nét begonnen zijn met lezen. Het hoogste AVI-niveau is Plus. Dat is het niveau van kinderen die snel en zonder fouten een lastige tekst kunnen lezen.

Tussen AVI-Start en AVI-Plus liggen tien AVI-niveaus: M3, E3, M4, E4, M5, E5, M6, E6, M7 en E7. ‘M’ betekent ‘midden’ en ‘E’ betekent ‘eind’. De cijfers 3 tot en met 7 geven aan in welke groep dat niveau gemiddeld bereikt wordt. Een AVI-niveau E5 wordt dus gemiddeld aan het einde van groep 5 behaald. En een AVI-niveau M7 wordt gemiddeld halverwege groep 7 behaald. Maar let op: het gaat hier om een gemiddelde!
(Bron: www.leesplein.nl)

Eerste leesboekjes

AVI in de bibliotheek
De AVI-meting is een toetsinstrument dat thuishoort in het onderwijs. Toch kom je AVI-aanduiding ook buiten de schoolmuren tegen. Boekhandels en bibliotheken hanteren ook AVI-aanduidingen; ouders en grootouders krijgen daardoor een houvast welk boek het beste past bij het leesniveau van hun (klein)kind.
(AVI-niveau, wat moet je er thuis mee?)

In de bibliotheek zetten we de boeken vanaf AVI-Start tot en met AVI E4 in een aparte kast, boeken met een hoger AVI-niveau zijn aan de buitenkant niet herkenbaar. Vanaf ca. AVI E4 beheersen kinderen de techniek van het lezen zo goed dat ze, als ze dat willen, ook zelf voor boeken met een hoger AVI-niveau kunnen kiezen.

Kritiek op AVI
De Werkgroep Jeugdboeken van de Vereniging van letterkundigen vindt het een kwalijke ontwikkeling dat de keuze voor een boek in de boekhandel, de bibliotheek of op school tijdens het vrij lezen steeds vaker wordt bepaald door het AVI-niveau van de boeken. In de brochure ‘AVI loslaten’ stelt de Werkgroep dat de nadruk op AVI remmend werkt op het leesplezier en de leesmotivatie bij kinderen.  Bestuurslid Annemarie Bon schrijft op de website ouders.nl:

“Het zijn heel andere factoren die een boek pas echt moeilijk maken. Zoals een ver-van-mijn-bed-onderwerp, ellenlange saaie beschrijvingen of sowieso een niet interessant genre voor een specifiek kind, flashbacks en perspectiefwisselingen, geen heldere bladspiegel en ga zo maar door. Een kind in groep vijf kan misschien moeite hebben met het woord politieauto, maar als het boek spannend genoeg is, zet een kind zich daar echt wel overheen.”

Bron: AVI maakt lezen tot een straf.

Plezier in lezen staat voorop
Wat belangrijk is dat kinderen veel lezen, en dat zij hun eigen smaak ontwikkelen. Als ouder kun je daarbij helpen door veel voor te lezen, met je kind naar de bibliotheek te gaan en ervoor te zorgen dat er aantrekkelijke boeken en tijdschriften in huis zijn. Laat zien hoe leuk lezen is!

De titel van deze blog is: ‘Hoe vind je het juiste boek voor je kind?’, maar ik wil ervoor pleiten om kinderen vooral zelf hun boeken te laten kiezen. Het volgende filmpje bewijst dat kinderen dit heel goed kunnen.

Misschien pakt je kind een keer naar een boek met een te hoog of een te laag leesniveau, maar dat is helemaal niet erg. Zoals onderwijsadviseur en leesspecialist Ed Koeckebacker zegt in een interview: ‘Lees niet wat je kunt, maar lees wat je wilt. Als je dan eens een te moeilijk boek pakt, nou en? Als je geïnteresseerd bent, lees je het toch wel. Je leest een boek toch niet omdat je alle woorden kent, maar omdat je spannende, gekke of leuke verhalen wilt beleven?’

Henk Kosters, sectie Jeugd en Jongeren

In memoriam Jan Smeekens

woensdag, 11 januari 2012

Terug in de Zeeuwse Bibliotheek, na een aangenaam rustige kerstvakantie, werd ik overvallen door het overlijdensbericht van Jan Smeekens. Ik wist dat hij al langere tijd ernstig ziek was, maar dit bericht kwam toch totaal onverwacht.

Jan Smeekens gefotografeerd door Mechteld Jansen

Jan Smeekens, foto: Mechteld Jansen

Gek dat ik het bericht thuis had gemist, hij woonde nota bene bij mij om de hoek. We kenden elkaar al jaren, oppervlakkig als bijna buren. Toen onze zonen klein waren, speelden ze wel eens samen en we kenden elkaar van het passeren op straat en groetten dan. Ik vond hem altijd een aimabele man, vriendelijk en belangstellend.

Natuurlijk ben ik, door mijn baan, op de hoogte van zijn werk als kritisch jeugdliteratuurrecensent voor de PZC. Ook zijn jurywerk voor de Woutertje Pieterse Prijs, de Griffels, de Penselen, de Gouden Uil en de Gouden Zoen vond ik altijd iets om trots op te zijn. Een Middelburger op een belangrijke post in de kinderboekenwereld tenslotte! Zijn grote liefde voor kinderen en lezen, voor het kinderboekenvak in al zijn verscheidenheid, bracht hem als toegewijd onderwijzer in contact met vele aspecten van de jeugdliteratuur in Nederland, waar hij een deskundige plaats innam.

Speurend op Internet kwam ik aardig wat landelijke reacties en berichten tegen, waarin de altijd bescheiden Smeekens op buitengewoon lovende wijze wordt herdacht. Als jarenlang redactielid van het tijdschrift over jeugdliteratuur Leesgoed (tot 2010) heeft hij zijn sporen dan ook ruimschoots nagelaten.

De Zeeuwse Bibliotheek kent een lange traditie van samenwerking met Jan Smeekens. Bijvoorbeeld in de Werkgroep Kinderboekenweek Middelburg, een samenwerkingsverband in de jaren tachtig van de vorige eeuw tussen de Zeeuwse Bibliotheek, diverse onderwijsinstellingen, Stichting Sociaal Kultureel Werk Middelburg en boekhandel Fanoy, dat zich ten doel stelde bij zoveel mogelijk kinderen het ´betere´ jeugdboek onder de aandacht te brengen. Deze werkgroep gaf o.a. de literaire kranten Lurv en Lurvje uit. Deze periodieken, die jaarlijks dankzij provinciale subsidie in een oplage van 30.000 exemplaren gratis aan de Zeeuwse jeugd werden gegeven, kregen in toenemende mate landelijke belangstelling, ook van uitgeverijen. Veel scholen maakten van de kranten gebruik bij de opbouw van hun lessen over jeugdliteratuur. Jan Smeekens was een gedreven lid van de werkgroep.

Ook aan het langdurige jeugdliteratuurproject Boekie Boekie werd door Jan regelmatig een enthousiaste bijdrage geleverd.

Jan Smeekens was een groot verzamelaar van zogenaamde pop-up boeken. Zelf noemde hij ze eenvoudig: ´beweegbare boeken´. Als je de bladzijden van zo´n boek opent, vouwt zich een kasteel uit, of een raket, een duikboot, een draak… Je verwondert je bij ieder nieuw blad. Alleen als je het boek opent is de illusie er. En als je het blad terugslaat, verdwijnt deze weer. Deze verwondering was precies wat Smeekens beschreef als drijfveer voor zijn passie voor pop-up. Zo´n boek staat volgens hem voor de ervaringen die we als kind hadden, toen de wereld nog een en al magie voor ons was. Het maakt duidelijk dat je ergens kunt zijn en toch ergens anders. Dat je iemand bent, maar ook die ander, in je boek. Dat je de wereld rond kunt reizen in je kamertje!

expositiewinterpop-upboekenIn de recente winter van 2010-2011 richtte Jan op de Jeugdafdeling van de Zeeuwse Bibliotheek nog een tentoonstelling in met bijzondere winter pop-upboeken. Een prachtige, sfeervolle verzameling, die veel belangstelling trok van kinderen en volwassenen. Ook mochten we eens een vitrine vol boeken inrichten met zijn Roodkapje verzameling.

wie-knipt-de-tenen-van-de-reus-versjesIn 2008 verscheen Wie knipt de tenen van de reus? Versjesgroeiboek voor kleuters. Een verzameling van 120 gedichten die meegroeien met het niveau van peuters en kleuters. De opzet van samensteller Smeekens: nieuwsgierig worden naar meer en het beleven van de humor in deze poëzie moet door de voorlezer gedragen worden!

Hij was sowieso een hartstochtelijk verzamelaar van jeugdliteratuur en een groot kenner, een kwaliteit waar de medewerkers van de Jeugdafdeling regelmatig mee te maken hadden. Jan Smeekens was geen lid van de Zeeuwse Bibliotheek, maar hij kwam er vaak. Zocht veel informatie op in de vakcollectie en had altijd zin in een praatje. We zullen hem en zijn liefde voor het kinderboekenvak moeten ontberen. En ik? De kleine ontmoetingen op straat, als buren op weg naar onze dagelijkse bezigheden, ook die zal ik missen! Jan Smeekens werd 66 jaar.

Anya Marinissen, webredacteur Literatuur in Zeeland  (LIZ)

Bron foto: Mechteld Jansen (PZC)

De kinder(schat)kamer van de Zeeuwse Bibliotheek

maandag, 17 januari 2011

Kinder- en jeugdboeken zijn vroeger door bibliotheken van welk type ook, nooit systematisch verzameld. Het werd gezien als een niet volwaardig onderzoeksobject. Het was immers maar voor kinderen, was een gebruiksvoorwerp dat, na kapot gelezen te zijn, bij het oud papier terechtkwam.

Enig snobisme en dédain op dit gebied was de bibliotheken niet vreemd en zo zijn vele nu zeer waardevolle materialen verloren gegaan. Er waren alleen particuliere verzamelaars die het belang ervan wel inzagen, maar dikwijls is hun collectie na hun dood verspreid geraakt of verstrooid terecht gekomen in al bestaande particuliere collecties en tegenwoordig ook in bibliotheken.drietal

De drie kleine katjes. Amsterdam [ca. 1900].

Sinds de jaren zeventig, toen het kinder- en jeugdboek, volgens Kees Fens, werd ingelijfd bij de literatuur zijn ook bij bibliotheken de ogen opengegaan. De collecties die daarvoor een zeer lage prioriteit hadden wat betreft ontsluiting en conservering werden tot leven gewekt, en zo is ook op mijn instigatie onze collectie wakker gekust.

Op het eind van mijn loopbaan als conservator herinner ik me nog de situatie in onze toenmalige Provinciale Bibliotheek van Zeeland eind jaren zestig. Weggestopt achter in het magazijn op de roostervloer in een donker hoekje, een niet toegankelijk en doods bezit. Dat is door de ontsluiting, het maken van exposities, opname in het Centraal Bestand Kinderboeken en zeker ook door de digitalisering wel anders geworden. Gerenommeerde onderzoekers en verzamelaars als het echtpaar Buijnsters en de beide Fritsen, Huiskamp (helaas overleden) en Booy, hebben onze collectie bezocht en onderzocht voor hun respectievelijk baanbrekende studies en artikelen. En zij vonden er ware unica.

Aan de basis van onze collectie staan twee Middelburgse heren: Willem Henri Tak (1844-1910) en Willem Hendrik Bal (1880-1962). Zij legateerden hun omvangrijke verzameling, alles bij elkaar een paar duizend voornamelijk 19de eeuwse geïllustreerde kinderboekjes.

En zo heb je, zonder er wat voor te hoeven doen, met zulke heren gelijk een mooi startpunt voor een verdere uitbouw van je collectie die nu zo’n 16.000 bandjes omvat en circa 1600 kinderprenten.

Vele andere schenkingen volgden in de daaropvolgende jaren. Ik noem de Zeeuwse kinderboeken uit de collectie Meertens en de honderden 18de en 19de eeuwse kinder- en schoolboekjes uit het bezit van de voormalige Pedagogische Academie te Middelburg, die wegens verhuizing eind jaren zeventig op het punt stonden te worden weggegooid (!).

nicholaes

A.B.C. uit: Nieuwen aengenaemen en nuttigen St. Nicolaes Almanach voor het jaer ons Heere Jesu-Christi 1798.

De jaren 2006 en 2007 waren topjaren wat betreft aanwinsten met respectievelijk zo’n 800 18de, 19de en vroeg 20ste eeuwse kinderboekjes en ruim 550 kinderprenten uit de collectie Landwehr en het legaat Marchien Hof, circa 6000 protestants-christelijke kinderboekjes uit de periode 1850-1950. Een kwalitatief hoogstaande verrijking van de collectie, want een behoorlijk aantal komt niet in een andere openbare collectie in Nederland voor.

Metamorfoze heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontsluiting: in 1999 zijn ca. 1000 kinderprenten gedigitaliseerd en de collectie Landwehr was in 2008 aan de beurt. Uit de collectie Marchien Hof zijn in 2008 de 800 meest opvallende en belangrijke boekjes beschreven en ontsloten en momenteel worden er, op verzoek van Metamorfoze, zo’n 4000 geïllustreerde kinderboeken uit de periode 1850-1950 gedigitaliseerd.

De eens gesloten schatkamer is definitief geopend.

Ronald Rijkse, Ex-conservator Oud Bezit en Bijzondere Collecties

*Dit artikel is eerder verschenen in: Metamorfoze Nieuws / Koninklijke Bibliotheek, veertiende jaargang nr. 3, 2010

In 2010 is de Zeeuwse Bibliotheek begonnen met de digitalisering van de kinderboekencollectie in het kader van Metamorfoze. In december 2010 is de kinderboekensite onzekinderboeken online. De collectie kinderboeken van de Zeeuwse Bibliotheek wordt hierop ook beschikbaar gesteld.