Archief van januari 2015

Beeldende kunst in 3D

woensdag, 21 januari 2015

Bij beeldende kunst denken we heden ten dage meestal aan twee dimensies. Tekeningen, schilderijen, etsen en foto’s en reproducties daarvan zijn goede voorbeelden. De digitale wereld, het internet, filmkanalen, allemaal zo plat als maar mogelijk, op een beeldscherm weergegeven. Vroeger werd kunst juist vooral driedimensionaal vormgegeven. Beeldjes en sculpturen waren de meest voorkomende uitingen van artistieke expressie.

Het oude Egypte en de Griekse oudheid

Toetanchamon was een farao van de 18e Dynastie van het Oude Egypte. Zijn graf is de meest spaakmakende vondst. Ebbenhouten koningsbeelden, vreemd gevormd vergulde bankjes met leeuwenkoppen en met het hoofd van Hathor, betoverende juwelendoosjes, vazen van albast, sierlijk bewerkte stoelen, strijdwagens. Er kwam geen eind aan de lijst van opgeslagen spullen. De hoeveelheid was zo overweldigend dat de archeologen bijna 3 maanden nodig hadden om alles te catalogiseren, fotograferen en rubriceren. Voordat zij eindelijk op 16 februari 1923 toekwamen aan de eigenlijke grafkamer met de gouden sarcofaag.
toet1Het materiaal dat gebruikt werd in de beeldhouwkunst tijdens de  Griekse oudheid was marmer. De Griekse beeldhouwkunst heeft veel  aandacht voor het menselijk lichaam. Er zijn beelden van goden, maar  ook van ‘gewone’ mensen. Deze werden gemaakt na een bijzondere  daad van moed of een belangrijke sportprestatie. Dit waren meestal  mannen en ze werden ook meestal naakt afgebeeld. Vrijstaande beelden  stonden vaak rond tempels.

Moderne 3D technieken of ouderwets handwerk

Vladimir Bakun (1965), werd geboren in Zuid-Siberië. Zijn eerste  beelden werden bepaald door de uitgestrekte Siberische wouden vol  dennen, ceders, lariksen en berken. In de houthakkerskampen speelde hij tussen de hoge stapels gekapte bomen en deed er zijn liefde voor hout op. In de werkplaats van zijn vader, maakte hij kennis met de techniek van het verfijnde Russische houtsnijwerk. Na veel experimenteren ontwikkelde hij een speciale en unieke techniek waarbij hij de verborgen kern van het hout, vol nerven, kwasten, vezels en groeilagen weet bloot te leggen. Daarmee toont hij het hart van het hout. Die kopse kant van hout komt zelden naar voren. De vormen waar hij naar streeft zijn natuurlijke oervormen, soms met een mannelijk, dan weer met een meer vrouwelijk voorkomen.

In groot contrast daarmee is de werkwijze van Adam Lowe. De kunstenaar Adam Lowe en het collectief Factum Arte heeft met laserscanners, digitale fotografie en 3D printers kopieën gemaakt van de graftombe van Toeanchamon. Ook vazen, schouwen en andere voorwerpen die gebruikt worden voor decors in Hollywood worden gemaakt met de 3D printer en marmerstof. Op basis van achttiende eeuwse ontwerpen van Piranesi worden nu voorwerpen gemaakt met schitterende details.

In Zeeland is binnenkort ook een werkplaats met allerlei aparaten zoals 3D printers en een laserscanner. Een uitgelezen plek voor kunstenaars en ontwerpers om aan de slag te gaan met moderne 3D techniek. Wie meer wil weten over oude en moderne kunst kan natuurlijk ook in de Zeeuwse Bibliotheek terecht voor boeken, DVD’s en tijdschriften. De redactie van het tijdschrift Kunstbeeld heeft een speciaal nummer met de beste kunst van 2014. Daarin is aandacht voor de beste kunstmomenten, de beste musea, de beste kunstenaars, de beste kunstboeken, enzovoort.

cover kb12 best of kunstbeeld

Aanbevolen in de Zeeuwse Bibliotheek en in digitale bronnen:

Dijkgraaf, Robbert. Platte kunst. Kunstbeeld, jaargang 38 (2014), 12/1 , p. 71

Luigi Ficacci. Giovanni Battista Piranesi, the complete etchings (Het complete oeuvre van de Italiaanse etser, 1720-1778)

Materiaal over Toetanchamon 

Materiaal over beeldhouwkunst in de Griekse oudheid 

Materiaal over 3D printen

Informatie over het Fablab Zeeland

Expositie van Bakun

Adriënne Withagen

Read Around the Globe: Steinz – gids voor de wereldliteratuur

dinsdag, 13 januari 2015

Wat te lezen na Honderd jaar eenzaamheidHet diner of een ander favoriet boek? Hoe liep het af met Jane Eyre, en waarom is Anna Karenina zo bijzonder? Door welke romans werd Haruki Murakami beïnvloed, en wie hebben zich op hun beurt laten inspireren door Norwegian Wood

Wie gezegend is met een gezonde leeshonger naar goede literatuur heeft automatisch vragen naar verdere verdieping van informatie over schrijvers en hun werk en behoefte aan goede ideeën om verder te lezen.

Steinz – gids voor de wereldliteratuur geeft antwoord op bovenstaande en vele andere vragen, aan de hand van ruim 400 karakteriseringen van auteurs uit 26 taalgebieden. Er is aandacht voor hun beste werk, en Pieter Steinz geeft vele tips voor boeken in een vergelijkbare stijl of over hetzelfde onderwerp.

steinz-gids-los

Steinz – gids voor de wereldliteratuur, is een samenvoeging, bewerking en actualisering van de succesboeken Lezen &cetera (2003) en Lezen op locatie (2004). Dit monnikenwerk is een handboek voor de individuele lezer, maar ook een naslagwerk voor leesgroepen, boekhandelaars, scholieren, studenten en docenten. Het boek geeft een schat aan informatie en dwarsverbanden in honderden verrassende pagina’s.

Pieter Steinz
De auteur van Steinz – gids voor de wereldliteratuur, Pieter Steinz (1963), werkte meer dan twintig jaar als kunst- en boekenredacteur bij NRC Handelsblad. Hij was sinds 2012 directeur van het Nederlands Letterenfonds, totdat hij terugtrad wegens de spierziekte ALS. Van zijn hand verschenen onder meer de veelgeprezen gidsen Lezen &ceteraDracula heeft echt geleefd en bestseller Made in Europe (2014). De laatste, meest recente titel is een geweldige reisgids langs de culturele hoogtepunten van Europa, die leest als een roman. Het laat zien welke culturele verworvenheden typisch Europees zijn en in alle Europese landen tot bindend cultuurgoed behoren. In Made in Europe verdiept Steinz zich in het culturele DNA van ons continent, of dat nou de Mona Lisa is, de verlichte ideeën van de filosoof Voltaire of de Billy Boekenkast van woongigant Ikea. Over alle onderwerpen weet hij nieuwe, interessante feitjes te vertellen.

9789046815540.pcovr.01.madeineurope.indd

Boekwebben

Voor Steinz – gids voor de wereldliteratuur maakte hij 52 boekwebben. Dat zijn literaire schema’s rondom beroemde boeken, met een overzicht van invloeden en suggesties voor verder lezen. Dat is heel handig om als leidraad te gebruiken wanneer je op zoek bent naar de betekenis van een bepaalde auteur of wilt weten wat zijn of haar beste titels zijn. Neem bijvoorbeeld Gerard Reve, de schrijver van de beroemde generatieroman De avonden (1947). In het boekweb over Reve, zie je in één oogopslag dat hij onder meer werd beïnvloed door Gustave Flaubert en Multatuli, wat de hoogtepunten van zijn oeuvre zijn en welke auteurs op hun beurt weer door Reve werden beïnvloed. Vooral dat laatste is interessant en brengt je zeker op ideeën om verder te lezen in gegarandeerd prachtige boeken.

Steinz geeft verder 104 enthousiasmerende samenvattingen van klassieken uit de wereldliteratuur, van de Decamerone tot Wolf Hall en van Advocaat van de hanen tot Der Zauberberg. Hij doet dat in een aansprekende stijl met citaten uit het boek die kernachtig laten zien waarom juist dit verhaal zo de moeite waard is om te lezen.

Lijstjes en quizzen

Hij bespreekt 26 zogenaamde ‘one-book-wonders’, auteurs die beroemd zijn geworden om slechts één briljant boek. Dit naast weer 26 andere lijstjes met elk dertien boeken over één onderwerp. Bijvoorbeeld dertien titels waarin Spanje het decor vormt of dertien klassieke en moderne romans over ‘overspel’. Bovendien laat hij in 52 landkaarten zien waar de meesterwerken uit de wereldliteratuur zich afspelen. En dat is weer ideaal voor ‘lezen op locatie’. Heerlijk om op stedentrip te zijn in Praag en dan, dankzij de tips van Steinz, te lezen in een roman die zich daadwerkelijk in deze stad afspeelt. Zoals het klassieke meesterwerk De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van Milan Kundera.
Kundera-Ondraaglijke

Dwars door het boek heen vind je 26 quizzen rondom literaire thema’s. Dat varieert van een quiz over de beginzinnen van beroemde werken tot dertien cryptogrammen over werken uit de wereldliteratuur. Maar ook dertien vragen over de plaatsen waar buitenlandse boeken als La chute van Camus en Hans Brinker, or the silver skates van Mary Mapes Dodge zich afspelen. Ik vond het een uitdaging om zo’n quiz te doen en te puzzelen of mijn kennis op dit gebied toereikend is. Ook leuk trouwens om zo’n quiz in een leeskring te spelen. Als afwisseling een avond met een literair gezelschapsspel, tussen het bespreken van de gelezen boeken door.

Weblog Read Around the Globe

Sinds 1 januari 2015 schrijft Pieter Steinz, samen met zijn dochter Jet, een weblog dat bij het boek hoort. Na aanmelding kun je dit weblog volgen. Er zijn dagelijks nieuwe posts. Op vrijdag 9 januari was er bijvoorbeeld een stukje over de winnaar van de Nobelprijs voor literatuur 2014, Patrick Modiano. Wie is hij en wat zou je van hem moeten lezen?

Zaterdag 10 januari werd het citaat van de week gepresenteerd, een zin uit de beroemde roman Dode zielen van Nicolaj Gogol. Steinz: “De zeldzame aantrekkingskracht van de roman zit hem in de humoristische typeringen, in het pittoreske, maar allesbehalve realistische beeld van het tsaristische platteland. En in de met veel enthousiasme bewandelde zijpaden. Wie wil kan er ook nog een verholen portret van de kunstenaar of een pikzwarte schets van de menselijke natuur in zien. Wie krijgt na zo’n aanbeveling geen zin om deze klassieker eens ter hand te nemen?”

Een ander voorbeeld: op dinsdag 13 januari werd de (post)modernistische auteur en literaire superster Daniel Kehlman veertig jaar oud. Steinz belicht op deze dag in het weblog het vernieuwende werk van de Duitse Oostenrijker. Ik kende hem nog niet, maar ben nu van plan om eens een roman van hem te lezen.

ruhm_cover

Petje af

Alles bij elkaar zijn boek en weblog zeer de moeite waard om te raadplegen en te blijven volgen. Petje af voor de bevlogen Steinz, die het ondanks zijn heftige, progressieve ziekte, niet kan laten om zijn uitgebreide literaire kennis en inzichten zo enthousiast met ons te delen. Ik laat me er in ieder geval dagelijks door inspireren en hoop dat de lezer van dit blog net zo blij van dit boek wordt als ik!

Anya Marinissen,

Webredacteur en bibliothecaris Romanteam Zeeuwse Bibliotheek.

 

Boeken die je niet wilt lezen (deel III)

woensdag, 7 januari 2015

Ditmaal de voorlopig laatste aflevering van Boeken die je niet wilt lezen. Voorlopig omdat er waarschijnlijk nog genoeg pareltjes onder het maaiveld liggen, maar ze zijn niet makkelijk vindbaar omdat nu eenmaal niemand ze wil lezen. Deze keer een greep uit de bekende oeuvres doe het zelf/hobby, kookboeken en jeugdboeken maar ook recycling, poezen en katten, titels die in de context anders uitpakken, boeken voor hem of voor haar en diversen.

Boeken voor hem of voor haar

Er is op zich niets mis met informatieve boeken die sociale gebreken proberen op te lossen, maar soms ligt het probleem toch echt bij jezelf. Een titel als How to meet women on the subway is natuurlijk een handig duwtje in de rug voor de schizofrene en mensenschuwe medemens, maar als je datzelfde boek in de metro gaat lezen terwijl je tien centimeter van een echte vrouw vandaan zit, lijkt een praktijkgerichte cursus meer op zijn plaats.

How to meet women in the subway

(Foto: lonidee/Instagram)
De volgende titel heb ik weliswaar onder deze categorie ondergebracht, maar klinkt even vreemd in de oren als Robert M. Pirsig’s Zen en de kunst van het motoronderhoud . Waar ik in dit geval door de paradox heen kan prikken, lukt me dat bij Pamela Wible’s (alleen de naam al) Pet goats and pap smears toch echt niet, want hoe moet ik uitstrijkjes met geiten als huisdier zien te rijmen? Ook de vrolijk vormgegeven en nogal letterlijk genomen omslag van het boek brengt de lezer niet dichterbij de oplossing (die waarschijnlijk in de medische sfeer zit). Eerder ben je toch geneigd te denken dat het hier om dierenporno gaat. Ik denk in ieder geval niet dat de meeste vrouwen in de rij zullen gaan staan voor dit boek.
pet goats and pap smears

Doe het zelf/hobby

De hieronder beschreven boeken vinden wellicht wel lezers, maar hadden beter niet geschreven kunnen worden. Ze bevorderen namelijk de burgerlijke ongehoorzaamheid en nodigen uit de levens van de medemens te bedreigen. Is het niet op een zeer directe wijze, zoals in How to make money in your spare time, waarin de lezer maffiose- en oplichterspraktijken worden aangeleerd, dan toch wel indirect door van opgroeiende pubers heuse pyromanen te maken in de Practical Pyromaniac. Het eerste boek heb ik om praktisch moverende reden overigens weer wel cadeau gedaan aan een vriend die al langer dan een jaar werkloos was. Je moet immers wat in deze tijd.

How to make money in spare time Practical pyromaniac

In de context…

Als ik u de titel Still stripping after 25 years meegeef, schat ik de kans op 99,9% dat u denkt dat dit de biografie is van een zeer succesvolle stripteasedanseres. Niets is echter minder waar als we de huisvlijt van Eleanor Burns gaan lezen die al die jaren al Quiltkleedjes in elkaar punnikt. Eleanor had zich dus af kunnen vragen of het niet-quiltende gedeelte der wereldbevolking deze titel wellicht verkeerd zou kunnen  interpreteren?
Still stripping

Soms is er helemaal niets mis met een boek, maar gaat het bij de laatste schakel in het drukproces in de fout: de medewerker/ster die de lay-out verzorgt. Zo is het handig de gouden regel te hanteren dat als een achternaam van een auteur een kleur bevat en de titel van het boek begint met een zelfstandig naamwoord, je dit maar beter niet op elkaar kan laten volgen omdat de context dan wel eens een beetje racistisch uit kan pakken. Nu zijn er in de Engelstalige wereld veel mensen die Brown heten, maar als je dan een boek schrijft dat Kids are weird is getiteld, moet je bepaalde zaken dus niet achter elkaar gaan plaatsen.
Brown kids are weird

Poezen en katten

In het verlengde van die contexttitels liggen woorden die synoniem zijn voor meerdere begrippen. Daarmee moet je altijd duidelijk zijn, dus als je een boek schrijft over wat voor leuke spelletjes je allemaal kunt verzinnen voor je kat noem je dat Games you can play with a cat en niet Games you can play with your pussy. Waarschijnlijk dacht schrijver Ira Alterman het zo allemaal wat persoonlijker te maken -want dat verkoopt- maar het werd onbedoeld wel erg persoonlijk. Overigens prefereer ik de titel Games you can play with your pussy nog wel boven de ‘verbeterde’ titel van de Duitse vertaling, want dan ontgaat de lust je al meteen: Spiele mit Kaetzchen und andere nicht immer ernstgemeinte Anregungen fuer Freunde des Etagenpanthers.
Games you can play with your pussy
Sprekend over de verwarring tussen kat en poes moet ik meteen ergens anders aan denken… Hoewel het eigenlijk buiten deze rubriek valt omdat het geen boek betreft maar een kalender, wil ik dit toch niet onbenoemd laten. Zo zag ik pas geleden in het dierenasiel een kalender van 2015 die als titel droeg: mannen met katten, waarin je elke maand een andere ‘celeb hunk’ met zijn kat aantreft. De opbrengst is voor dierenasiel Sliedrecht waarvoor Inge Smulders de foto’s maakte, maar ik dacht meteen ‘wat eenzijdig seksistisch, want waarom ligt hier geen kalender naast van vrouwen met poezen?’ Of zouden de medewerkers van het dierenasiel deze weblog ook meelezen?
mannen met katten
Diversen

Enkele jaren geleden werd voor de noordoostkust van Australië een solozeiler met zijn twintig voets scheepje letterlijk overvaren door een mammoettanker. Nu heeft een zeilschip altijd voorrang op een gemotoriseerd schip, maar ik waag toch te betwijfelen of het deze zeiler wel was gelukt de reus van 300 meter te ontwijken als deze het boek How to avoid huge ships van kapitein John W. Trimmer had gelezen. Nu is het boekje heel dun, maar het gaat hier toch vooral om toegepaste wetenschap die je pas nodig hebt als het moment daar is. Dat deze rubriek Boeken die je niet wilt lezen aan een groeiende behoefte voldoet bewijst juist dit boek, want in navolging van deze titel verscheen van de hand van Joel Rickett het bibliografische How to avoid huge ships: and other implausibly titled books. Ik ben dus duidelijk niet de enige die al deze gepubliceerde onzin opvalt.

How to avoid huge shipshow to avoid huge ships II

Recycling

Titels hier variëren van ‘vreemd’ tot ‘dat wil ik echt niet weten’, tenminste, als het gaat om seks in het hiernamaals wil de mens wellicht best weten of dat er is, en zo ja, of dat beter is dan hier. Probleem is echter dat de auteur het zelf ook onmogelijk kan weten, dus heeft het lezen van Sex in the afterlife niet veel nut.

sex in the afterlife

Zo vergaat het mij eigenlijk ook bij de milieuvriendelijk vooruitstrevende titel Reusing old graves. Graven stapelen neemt immers minder ruimte in beslag dan graven spreiden, maar ik leg de botjes en beenderen van mijn voorvaderen liever niet in de eikenhouten grabbelton bij die van een ander, maar misschien dat iemand in de uitvaartbranche het desondanks toch interessante literatuur vindt.
Reusing old graves

Kookboeken

Helemaal terug van weggeweest zijn de kookboeken, maar of voor cupcake bakkend Holland en andere masterchefs deze kannibalentitels tot de verbeelding spreken is de vraag. Eating people is wrong van Malcolm Bradbury is fictie, maar de omslag suggereert dat niet, terwijl Lewis Burke Frumkes How to raise your i.q. by eating gifted children onder de noemer ‘satire’ zou moeten vallen, terwijl ik er absoluut niet om lachen kan. Wellicht komt dat een beetje door mijn allergie voor Amerikaanse fysiek-verbale grappen.
Eating people is wrongHow to raise you iq

Jeugdboeken voor 18+

Als laatste drie titels voor de jeugd die je afgaand op titel en omslag als bibliothecaris ook bij de volwassen romans onder Liefde & leven of gewoon erotiek zou plaatsen. Om te beginnen een boek over voetballende jongens die op jongens vallen in Fellow fags en vervolgens een curieus boekje over de jeugd van de scouting die allerlei wurgspelletjes doen in Scouts in bondage. Het is in ieder geval toch niet vreemd dat ik de associatie met slavernij en gevangenschap niet direct had gelegd lijkt me?

fellow fags Scouts in bondage
De laatste titel is er weer een in het verlengde van Winnie the Pooh’s Pooh gets stuck. Het gaat hier om de combinatie taal en beeld in het kleuterboek Woody. Hierin zien we een houtmijt die zich net als Rupsje nooitgenoeg door het boek heenvreet. Als je daarbij teksten plaatst als But early the next morning he gets a woody… and becomes so big and tall! met bijbehorend plaatje, dan is voor mij duidelijk dat de illustrator een andere doelgroep voor ogen heeft dan die van 3 tot 5 jaar.
woody
Amateurs, liefhebbers, hobbyisten, tekenaars en andere pennenkrassers: ga vooral door met al jullie broddelwerk en laat je printer duizenden pagina’s over de wereld uitspugen! Misschien dat een ander er ooit nog een keer zijn werk van kan maken een bibliotheek met jullie verbale diarree te vullen.

 

Johan Francke (informatiespecialist)