Wat te lezen na Honderd jaar eenzaamheid, Het diner of een ander favoriet boek? Hoe liep het af met Jane Eyre, en waarom is Anna Karenina zo bijzonder? Door welke romans werd Haruki Murakami beïnvloed, en wie hebben zich op hun beurt laten inspireren door Norwegian Wood?
Wie gezegend is met een gezonde leeshonger naar goede literatuur heeft automatisch vragen naar verdere verdieping van informatie over schrijvers en hun werk en behoefte aan goede ideeën om verder te lezen.
Steinz – gids voor de wereldliteratuur geeft antwoord op bovenstaande en vele andere vragen, aan de hand van ruim 400 karakteriseringen van auteurs uit 26 taalgebieden. Er is aandacht voor hun beste werk, en Pieter Steinz geeft vele tips voor boeken in een vergelijkbare stijl of over hetzelfde onderwerp.
Steinz – gids voor de wereldliteratuur, is een samenvoeging, bewerking en actualisering van de succesboeken Lezen &cetera (2003) en Lezen op locatie (2004). Dit monnikenwerk is een handboek voor de individuele lezer, maar ook een naslagwerk voor leesgroepen, boekhandelaars, scholieren, studenten en docenten. Het boek geeft een schat aan informatie en dwarsverbanden in honderden verrassende pagina’s.
Pieter Steinz
De auteur van Steinz – gids voor de wereldliteratuur, Pieter Steinz (1963), werkte meer dan twintig jaar als kunst- en boekenredacteur bij NRC Handelsblad. Hij was sinds 2012 directeur van het Nederlands Letterenfonds, totdat hij terugtrad wegens de spierziekte ALS. Van zijn hand verschenen onder meer de veelgeprezen gidsen Lezen &cetera, Dracula heeft echt geleefd en bestseller Made in Europe (2014). De laatste, meest recente titel is een geweldige reisgids langs de culturele hoogtepunten van Europa, die leest als een roman. Het laat zien welke culturele verworvenheden typisch Europees zijn en in alle Europese landen tot bindend cultuurgoed behoren. In Made in Europe verdiept Steinz zich in het culturele DNA van ons continent, of dat nou de Mona Lisa is, de verlichte ideeën van de filosoof Voltaire of de Billy Boekenkast van woongigant Ikea. Over alle onderwerpen weet hij nieuwe, interessante feitjes te vertellen.
Boekwebben
Voor Steinz – gids voor de wereldliteratuur maakte hij 52 boekwebben. Dat zijn literaire schema’s rondom beroemde boeken, met een overzicht van invloeden en suggesties voor verder lezen. Dat is heel handig om als leidraad te gebruiken wanneer je op zoek bent naar de betekenis van een bepaalde auteur of wilt weten wat zijn of haar beste titels zijn. Neem bijvoorbeeld Gerard Reve, de schrijver van de beroemde generatieroman De avonden (1947). In het boekweb over Reve, zie je in één oogopslag dat hij onder meer werd beïnvloed door Gustave Flaubert en Multatuli, wat de hoogtepunten van zijn oeuvre zijn en welke auteurs op hun beurt weer door Reve werden beïnvloed. Vooral dat laatste is interessant en brengt je zeker op ideeën om verder te lezen in gegarandeerd prachtige boeken.
Steinz geeft verder 104 enthousiasmerende samenvattingen van klassieken uit de wereldliteratuur, van de Decamerone tot Wolf Hall en van Advocaat van de hanen tot Der Zauberberg. Hij doet dat in een aansprekende stijl met citaten uit het boek die kernachtig laten zien waarom juist dit verhaal zo de moeite waard is om te lezen.
Lijstjes en quizzen
Hij bespreekt 26 zogenaamde ‘one-book-wonders’, auteurs die beroemd zijn geworden om slechts één briljant boek. Dit naast weer 26 andere lijstjes met elk dertien boeken over één onderwerp. Bijvoorbeeld dertien titels waarin Spanje het decor vormt of dertien klassieke en moderne romans over ‘overspel’. Bovendien laat hij in 52 landkaarten zien waar de meesterwerken uit de wereldliteratuur zich afspelen. En dat is weer ideaal voor ‘lezen op locatie’. Heerlijk om op stedentrip te zijn in Praag en dan, dankzij de tips van Steinz, te lezen in een roman die zich daadwerkelijk in deze stad afspeelt. Zoals het klassieke meesterwerk De ondraaglijke lichtheid van het bestaan van Milan Kundera.
Dwars door het boek heen vind je 26 quizzen rondom literaire thema’s. Dat varieert van een quiz over de beginzinnen van beroemde werken tot dertien cryptogrammen over werken uit de wereldliteratuur. Maar ook dertien vragen over de plaatsen waar buitenlandse boeken als La chute van Camus en Hans Brinker, or the silver skates van Mary Mapes Dodge zich afspelen. Ik vond het een uitdaging om zo’n quiz te doen en te puzzelen of mijn kennis op dit gebied toereikend is. Ook leuk trouwens om zo’n quiz in een leeskring te spelen. Als afwisseling een avond met een literair gezelschapsspel, tussen het bespreken van de gelezen boeken door.
Weblog Read Around the Globe
Sinds 1 januari 2015 schrijft Pieter Steinz, samen met zijn dochter Jet, een weblog dat bij het boek hoort. Na aanmelding kun je dit weblog volgen. Er zijn dagelijks nieuwe posts. Op vrijdag 9 januari was er bijvoorbeeld een stukje over de winnaar van de Nobelprijs voor literatuur 2014, Patrick Modiano. Wie is hij en wat zou je van hem moeten lezen?
Zaterdag 10 januari werd het citaat van de week gepresenteerd, een zin uit de beroemde roman Dode zielen van Nicolaj Gogol. Steinz: “De zeldzame aantrekkingskracht van de roman zit hem in de humoristische typeringen, in het pittoreske, maar allesbehalve realistische beeld van het tsaristische platteland. En in de met veel enthousiasme bewandelde zijpaden. Wie wil kan er ook nog een verholen portret van de kunstenaar of een pikzwarte schets van de menselijke natuur in zien. Wie krijgt na zo’n aanbeveling geen zin om deze klassieker eens ter hand te nemen?”
Een ander voorbeeld: op dinsdag 13 januari werd de (post)modernistische auteur en literaire superster Daniel Kehlman veertig jaar oud. Steinz belicht op deze dag in het weblog het vernieuwende werk van de Duitse Oostenrijker. Ik kende hem nog niet, maar ben nu van plan om eens een roman van hem te lezen.
Petje af
Alles bij elkaar zijn boek en weblog zeer de moeite waard om te raadplegen en te blijven volgen. Petje af voor de bevlogen Steinz, die het ondanks zijn heftige, progressieve ziekte, niet kan laten om zijn uitgebreide literaire kennis en inzichten zo enthousiast met ons te delen. Ik laat me er in ieder geval dagelijks door inspireren en hoop dat de lezer van dit blog net zo blij van dit boek wordt als ik!
Anya Marinissen,
Webredacteur en bibliothecaris Romanteam Zeeuwse Bibliotheek.