If I don’t know who I am, then I’ll just borrow from someone else, is de titel van de tentoonstelling van de in Breda woonachtige Middelburgse Kathelijne Roosen (1980). Loek Grootjans probeert die vraag in zijn voorwoord van het gelijknamige boek te beantwoorden. Om Roosens thematiek beter te begrijpen moeten we naar de Franse filosoof Paul Ricoeur die dacht: ‘als ik niet weet wie ik zelf ben, dan haal ik het bij een ander.’ Roosen doet dat echter in een geheel eigen stijl waarbij ze zelf lijdend voorwerp is. Op haar foto’s zien we haar in allerlei creaties als huisvrouw, moslima, tiener, pin-up, secretaresse, dakloze, junkie, hoertje, allochtoon. Soms herkenbaar, soms ook onherkenbaar. Een enkele keer slechts komen andere mensen dan zijzelf in beeld.
Bij een dergelijke onderwerpsbenadering is de toehoorder wellicht geneigd te denken dat het hier om een nieuw geval van narcistische exploitatie gaat, maar niets is minder waar.
Ik leerde Kathelijne zes jaar geleden kennen bij de opening van een expositie van een andere bevriende kunstenares. Ze viel me daar juist op omdat ze zich op de achtergrond hield en de mensen in haar omgeving opnam. Op dat moment studeerde ze nog aan de Kunstacademie St. Joost in Breda, maar de gedachte voor haar huidige werk was al geboren. Al moet ik er eerlijk bij zeggen dat ik de inhoud ervan pas later begreep.
In haar foto’s speelt ze zelf de hoofdrol als iemand anders. Het bijzondere is dat ze daarbij zichzelf heeft gefotografeerd. Op sommige foto’s kun je het snoer waarmee de sluiter van de camera wordt geactiveerd nog zien. Bij de meeste foto’s is deze listig verborgen op de foto of weggewerkt buiten het beeld. Wat mij het meest intrigeert aan de foto’s is de intieme kijk die de toeschouwer heeft op het leven van al die vrouwen. Ze zijn gefotografeerd op een moment dat ze alleen zijn, zich onbespied en ongestoord wanen. We zien haar bezig in de badkamer, druk met het verven van nagels, lezend in de tuin, starend met een sigaret in de hand of met het drogen van het haar. Allemaal poses waarin niet iedereen gezien of gefotografeerd wil worden.
Ook zijn er portretten, waarbij de ene keer een mooie jonge vrouw recht in de lens kijkt, en de andere keer een zwaar verslaafde junk daar maar net in slaagt. In alle foto’s is de sterke aanwezigheid van lichtinval merkbaar; of liever, de schaduwwerking daarvan op het onderwerp. Dit wordt nog eens versterkt doordat Roosen zwart-wit fotografeert. Ofschoon ze ook kleurenfoto’s maakt, is dit toch duidelijk haar handelsmerk.
De oplettende fotoconnaisseur weet dat Kathelijne Roosen in Vlissingen inmiddels in de Willem III en in de Piek (expositie ‘Carwash’) heeft geëxposeerd, maar nu is ze eindelijk in de Zeeuwse Bibliotheek te zien. Alle foto’s die te zien zijn op de tentoonstelling zijn te koop. Voor wie het prijskaartje van de originelen iets te hoog vind is er ook de mogelijkheid alle foto’s voor de prijs van €19,95 te verkrijgen. Het boek bij de tentoonstelling –met de gelijknamige titel- bevat namelijk al het werk dat in de Zeeuwse Bibliotheek te zien is en is verkrijgbaar bij de klantenservice van de Zeeuwse Bibliotheek.
De tentoonstelling van Kathelijne Roosen, ; ‘If I don’t know who I am, then I’ll just borrow from someone else’, is te zien van 14 september t/m 16 oktober in de Expositieruimte van de Zeeuwse Bibliotheek.
Johan Francke, informatiespecialist Zeeuws Documentatiecentrum