Berichten met tag ‘Mozart’

Neue Ausgabe sämmtlicher Werke

maandag, 21 maart 2016

De muziekafdeling van ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland is in het bezit van zeer kostbare series, genaamd Neue Ausgabe sämmtlicher Werke. ZB bezit de uitgaven van  Johann Sebastian Bach, Georg Friedrich Händel, Wolfgang Amadeus Mozart en Franz Schubert.

De series bevatten de volledige uitgaven van deze componisten en zijn gepubliceerd door de uitgeverij Bärenreiter. Een aantal delen is uitgebreid met de uitgave van Kritische Berichte. Het zijn historisch-kritische wetenschappelijke edities en zeer betrouwbaar voor zowel wetenschappers als voor performers.

IMG_4089 (2)

De boeken zijn belangrijke bronnen  voor muziekstudenten en docenten, musicologen en uitvoerende musici. De Bach-serie staat sinds jaren in de open opstelling in een speciale ‘Bach-kast’ terwijl de Gesammtausgaben van de andere componisten tot op heden in het magazijn geplaatst werden.

Echter de ervaring heeft ons geleerd dat ‘muziekmensen’ niet vaak zoeken via de catalogus en dat daarom de boeken die in het magazijn geplaatst waren, nauwelijks geraadpleegd werden. Bovendien is het zonde om zulke prachtige exemplaren in het magazijn weg te stoppen.

Mozart

Eén van de onderdelen van het ZB beleid is om de samenwerking met UCR te intensiveren. Hieronder bevinden zich ook musicologiestudenten die zeker baat kunnen hebben bij het gebruik van de Gesammtausgaben.

Neue Ausgabe handel

Het idee is ontstaan een projectje op te starten om de boeken te kunnen plaatsen op de muziekafdeling zodat ze voor het publiek direct zichtbaar zijn. Op de muziekafdeling is vervolgens ruimte gemaakt voor deze series.

Neue Ausgabe Mozart

Mijn collega’s van de catalogusafdeling zijn voortvarend aan de slag gegaan met het omwerken van de boeken. Inmiddels zijn de Gesammtausgaben van Mozart en Händel omgewerkt en geplaatst op de muziekafdeling. De Schubertcollectie zal binnenkort volgen. Ik hoop dat onze verwachting waargemaakt wordt en dat deze collecties meer gebruikt gaan worden.

Rea Bensch,

Domeinspecialist muziek

 

De spreeuw van Mozart

maandag, 1 juni 2015

Een kikker kwaakt, een koe loeit, een olifant schettert, een vogel fluit. We associëren dit eigenlijk met zingen. Het geluid dat ze produceren spreekt ons aan en we hebben er plezier in om ernaar te luisteren.

Dit kan ik beamen, want elke dag hoor ik op dezelfde tijd onder andere de merels fluiten. Het lijkt net of ze allerlei melodietjes aan het ‘zingen’ zijn. Het is ook bekend dat door de jaren heen vogelgezang verwerkt is in muzikale composities.

Wie kent niet de werken van Olivier Messiaen, waarin vogelgeluiden verwerkt zijn, zoals in het muziekstuk Oiseaux exotiques. Al meer dan 30 jaar maakt de Amerikaanse ornitholoog Luis Baptista geluidsopnamen van vogels. Over drummende spotvogels, merels die Beethoven fluiten en het raadsel van De spreeuw van Mozart. Hier had ik nog nooit over gehoord en mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Ik vond het dan ook zeer leuk om een artikel te vinden over De spreeuw van Mozart in de NRC en dat zich daar een aantal musicologen, waaronder Luis Baptista, mee beziggehouden heeft.

Mozart-by-Croce-1780-81

Mozart, portret door Johann Nepomuk della Croce, 1780

(Bron: Wikipedia)

Het verhaal gaat  als volgt:

Op 27 mei 1784 kocht Wolfgang Amadeus Mozart voor 4 cent een spreeuw in een dierenwinkel. Hij raakte zeer gehecht aan het beest en hij leerde de vogel een thema fluiten uit zijn Zeventiende pianoconcert in G KV 453. De vogel bleek niet helemaal de juiste melodie te fluiten, maar het was toch aardig in de richting. Mozart was helemaal gelukkig.

706px-Sturnus_vulgaris_-London_Zoo,_England_-juvenile-8_(1)

Een jonge spreeuw

(Bron: Wikimedia commons)

Toen de vogel 3 jaar later doodging, was Mozart dan ook zeer aangedaan. Hij had speciaal voor de begrafenis van de vogel een lang gedicht geschreven. Zijn vrienden moesten zich in het zwart kleden voor de begrafenis van de spreeuw.

Kort daarna schreef Mozart Ein musikalischer Spass KV 522, een stuk waarover door de musicologen nog lang nagedacht is. Het muziekwerk werd namelijk niet begrepen; het miste de kwaliteit van Mozart. ‘Een muziekstuk met een cadens die veel te lang aanhoudt en met een lachwekkende diepe pizzicato-toon eindigt…’ (Dit is niet mijn mening, want ik vind het een prettig muziekstuk om naar te luisteren, maar ik leef natuurlijk wel in een andere tijd).

Er werden allerlei analyses en theorieën op losgelaten. Mozart zou de zang van de spreeuw in het stuk verwerkt hebben. De vogel fluit hier en daar dissonanten en enigszins vals en daarom zouden de hoorns vreemd klinken.

Wat ik zelf wel een aannemelijke conclusie vind, is de theorie van Luis Baptista. Hij geeft aan dat vogels als de spreeuw twee paar stembanden hebben waarmee ze onafhankelijk van elkaar twee deuntjes kunnen zingen. In het muziekwerk Ein musikalischer Spass lijkt het of je dissonanten hoort, maar het is in feite muziek in twee verschillende toonsoorten.

Zou dit muziekwerk dan op te vatten zijn als een laatste requiem voor zijn geliefde spreeuw…? Wie zal het zeggen. Het is zeker de moeite waard om dit werk te beluisteren.

Rea Bensch, Domeinspecialist muziek

 

Bronnen:

http://retro.nrc.nl

Wikipedia/Wikimedia commons

You Tube