Archief van categorie ‘Algemeen’

Femke Gerestein: Down the Rabbit-Hole

maandag, 9 mei 2011

Down the Rabbit-Hole is de intrigerende titel van de solo-expositie van Femke Gerestein die t/m 11 juni 2011 is te zien in de expositieruimte van de Zeeuwse Bibliotheek op initiatief van de Jan van Leeuwen Stichting. Wat kan deze titel, deze inspiratiebron, zeggen over het tentoongestelde werk en wie is de kunstenares?
Femke Gerestein (Middelburg, 1982) studeerde in 2004 af aan de Kunstacademie Sint Joost te Breda en is daar nu werkzaam als vakdocent illustratie. Vanaf 2005 exposeert zij haar illustraties binnen en buiten Zeeland, haar werk getuigt van een opmerkelijk en veelzijdig tekentalent.

In de Zeeuwse Bibliotheek zijn grote tekeningen te zien, de afmeting van de tekeningen Rug 1, 2 en 3 (grafiet op papier) zijn 250 x 150 cm. Deze kunstwerken hebben ruimte nodig, zowel dichtbij als van afstand ervaar je verwondering over het sensitieve beeld en de tekentechniek.

De getekende lijnen en vlakken vertellen over de emotie, de kracht en het uithoudingsvermogen waarmee ze zijn neergezet. In het openingswoord bij de tentoonstelling vergeleek Kees van der Knaap het tekenproces met een seismografisch proces: krachten, emoties worden waargenomen en geregistreerd. Uit de begeleidende tekst bij de tentoonstelling citeer ik: ‘In Femke’s recente tekeningen komen figuren voor, meestal jonge vrouwen als haarzelf. De tekeningen zijn vaak groot, dus erg aanwezig. De toeschouwer moet tegen ze opkijken. Het perspectief in de tekeningen versterkt dit beeld. Tegelijkertijd zijn de vrouwen kwetsbaar, soms naakt. Ze trekken de toeschouwer naar zich toe, maar wanneer hij dichterbij komt keren zij hun lichaam af en laten hem niet toe in hun wereld. De vrouwen lijken deze persoonlijke ruimte die is gevormd door hun eigen lichaam of het haar nodig te hebben. Soms verdwijnen ze er zelfs in.’

Down the Rabbit-Hole is de titel van het eerste hoofdstuk van Alice’s Adventures in Wonderland, een lievelingsboek van Femke. Over verdwijnen in een ruimte gesproken, wat gebeurt er letterlijk of symbolisch in dit openingsverhaal? In het kort: Alice volgt nieuwsgierig een merkwaardig wit konijn en ziet nog juist op tijd hoe hij wegschiet in een groot konijnenhol onder de heg. ‘In another moment down went Alice after it, never once considering how in the world she was to get out again.’ Deze pure verwondering over wat er gaat gebeuren is essentieel, brengt haar naar een ruimte die volhangt met kasten en boekenplanken met hier en daar kaarten en platen aan kromme spijkers. Omdat boeken een venster op de wereld bieden, luikjes openen en kaarten posities aangeven is het vervolg belangrijk: Alice valt dieper en dieper. ‘Ik vraag me af hoeveel kilometer ik nu al gevallen ben, zei ze hardop. Ik moet zo langzamerhand bij het middelpunt van de aarde zijn … maar dan vraag ik me toch af op welke lengte- of breedtegraad ik ben aangekomen.’

Alice komt terecht in een lage ruimte met aan alle kanten deuren maar die zitten op slot. Zij vindt een klein gouden sleuteltje, krijgt daar niet één deur mee open. ‘Toen ze haar ronde voor de tweede keer deed, ontdekte ze echter een laaghangend gordijn dat ze de eerste keer niet had gezien, en daarachter bevond zich een deurtje van ongeveer veertig centimeter hoog. Ze probeerde het gouden sleuteltje in het slot en tot haar grote vreugde paste het.’ Haar is vervolgens een blik gegund in de mooiste tuin die je ooit hebt gezien. ‘Wat verlangde ze er vreselijk naar om uit die donkere ruimte weg te zijn en een beetje rond te dwalen tussen die perken met schitterende bloemen en koele fonteinen.’

Down the Rabbit-Hole, een tentoonstelling die aan het denken zet over zoektocht & verwondering & verlangen, het bewust zijn van een persoonlijke ruimte in een ‘gebied’ of context, de eigen positie in lengte- en breedtegraad. De kunst van het zoeken naar een balans tussen veiligheid en ontvankelijkheid. Of je je kwetsbaar durft op te stellen, je open wilt stellen voor iets nieuws.

Eén van de tekeningen was eerder te zien in het Onderstroom-project Kunst in containers in Vlissingen, 2009. Een tekening van een liggende vrouw, drijvend op haar golvende haar. (grafiet/houtskool op papier, 200-400 cm.) De tekst hierbij is:
Her hair spread wide;
And, mermaid-like, awhile it bore her up
(vrij naar Shakespeare)


Deze tekening verwijst naar het beroemde personage Ophelia uit het toneelstuk The Tragedy of Hamlet, Prince of Denmark van Shakespeare. Ze is de dochter van Polonius en de zuster van Laërtes. Wanneer Hamlet Polonius doodsteekt, begint haar gekte vorm te krijgen. Ze kan het verdriet niet aan en drijft de bewoners van Elsinore tot wanhoop met onbegrijpelijke liedjes. Later verdrinkt ze onder mysterieuze omstandigheden in een ondiepe beek.

Femke Gerestein geeft via haar website een klein overzicht van haar werk. Je kunt de Bewegende tekening in container ook echt zien bewegen via de link naar een filmpje op Flickr. Het is interessant om o.a. via de site de veelzijdigheid in haar werk te ontdekken. In 2010 maakte haar sfeervolle poster Middelburg, 30 juni 2010, 07:01 indruk op veel bezoekers van de tentoonstelling Voorbeeldig Verbeeld. In opdracht van CBK Zeeland in Middelburg maakten acht illustratoren in het kader van de Kinderboekenweek 2010 een poster met als thema Middelburg. ’s Morgens wakker worden, naar buiten kijken om 07:01 en dit beeld weergeven. In het kunsttijdschrift Decreet 04 zegt zij hierover: ‘Ik woon in een bovenwoning in het centrum in Middelburg. Achter mijn huisje ligt een grote tuin waar nooit iemand in zit. In de tuin staan veel bomen. Daar kijk ik vaak naar vanuit mijn huis. Het is dan net alsof ik in een boomhut woon. Ik zie niemand en niemand ziet mij’.


Hide and Seek
lijkt wel een steeds terugkomend thema maar is tevens de titel van een serie tekeningen, Hide and Seek 1, 2010 vind ik bijzonder & mooi.
Sfeervolle illustraties in kleur zijn te zien in het prentenboek met het thema miskraam ‘In de zee van mama’s buik’, (De Eenhoorn, 2006), een integer verhaal over een sterrenkindje dat in de zee van mama’s buik landt maar zich tijdens een storm niet kan handhaven. Ook illustreerde zij het prentenboek ‘Vertelopa’ (De Eenhoorn, 2007), waarin een opa twaalf verhalen vertelt aan zijn 7-jarige kleindochter, over vroeger, een kapitein, rovers, oorlog, waarom de wereld saai is zonder verhalen en wat niet al, totdat hij steeds zieker wordt en sterft.

Op Femke Gerestein’s site zijn ook tekeningen te zien vervaardigd voor de niet gepubliceerde prentenboeken ‘De gierzwaluw en de pissebed’, 2009 en ‘De langzame weg van Dwaal’, 2010. Zij maakte omslagillustraties voor o.a. het jeugdliteratuurtijdschrift Leeswelp en Leeswolf. Voor Zeeland, het tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (jrg. 16, nr. 4, 2007) verzorgde zij niet alleen de omslag maar zijn beeld en vormgeving bij acht gedichten van Emma Burns tevens van haar hand. Bijzondere en sfeervolle illustraties.

Femke Gerestein werkt samen met 13 andere kunstenaars in de

Kunstwerkplaats Kipvis in Vlissingen. Mooie, ruime ateliers in een voormalig schoolgebouw. Hide and seek, ook hier: de kunstwerkplaats biedt ruimte voor het persoonlijke autonome kunstenaarschap, een eigen atelier. Daarnaast ook de veiligheid, inspiratie en uitdaging om met andere kunstenaars nieuwe projecten te ontwikkelen in de voortdurende zoektocht naar een plaats in een gebied, van container tot rabbit-hole, van sterrenhemel tot het middelpunt van de aarde, kortom: een plaats in het wonderland van de kunst.

Anke Nijsse, medewerkster Onderwijsbibliotheekdienst

Afbeeldingen:
1. Uitnodiging solo-expositie ‘Rug 1’

2, 3. Alice, illustratie van Arthur Rackham

4. Her hair spread wide…

Zeeland tijdens de Tweede Wereldoorlog

maandag, 28 maart 2011

Op de tweede verdieping van de Zeeuwse Bibliotheek is van 29 maart t/m 28 mei 2011 een tentoonstelling ingericht over Zeeland tijdens de tweede Wereldoorlog. De foto’s zijn afkomstig uit Beeldbank Zeeland.

Aan de hand van diverse onderwerpen wordt een beeld geschetst van de Tweede Wereldoorlog in Zeeland (1940-1945) door:
-Filmbeelden van Norwegian commando’s strike at Walcheren over de bevrijding van Westkapelle, gemaakt door de Noorse commando Per Jonson.

-Vitrines met authentiek materiaal zoals spotprenten en pamfletten over de bevrijding en bezetting, een herdenkingsgedicht (18 doden van Jan Campert) en vlaggen en banden van de NSB en Ordedienst.

Duitse matroos op de motor met een Zeeuws meisje achterop, Zierikzee, ca. 1942

Duitse matroos op de motor met een Zeeuws meisje achterop, Zierikzee, ca. 1942

Een Sherman tank rijdt door de branding bij Westkapelle, 1 november 1944

Een Flail-Shermantank van de 79th Armoured Division rijdt aan land door het dijkgat bij Westkapelle en door de straten. De ‘flail’ was de ronddraaiende balk met kettingen aan de voorzijde van de tank, die mijnen tot ontploffing bracht, Westkapelle 1 november 1944, foto: Sergeant Crocker

-Wandpanelen waarop met foto’s en affiches invulling wordt gegeven aan onderwerpen zoals de meidagen van 1940, collaboratie, het dagelijks leven tijdens de bezetting, de bevrijding en  herdenkingen na de oorlog. Hierbij gaat onder meer aandacht uit naar de strijd door de Franse, Nederlandse en Duitse troepen in mei 1940, de rol van de NSB tijdens de bezettingstijd en de manier waarop de Duitse soldaten en matrozen zich in het dagelijks leven bezighielden. Bij de bevrijding ligt de nadruk op de strijd in en om Westkapelle, Vlissingen en de gevolgen van de inundatie van Walcheren voor mens en dier. Ten slotte zijn er foto’s van inmiddels meer dan 65 jaar herdenkingen van de oorlog in Zeeland.

De geiten van de familie Pouwelse wachten op transport

Geiten van de familie Pouwer wachten op de tafel van de buren in de Nadorstweg op evacuatie, Middelburg 4 december 1944, foto: Sergeant Hardy.

Tegelijkertijd is er op de tweede verdieping een expositie over de Koninklijke Nederlandse Prinses Irenebrigade in de periode 1940-1945, samengesteld door Dhr. Gerards.

Johan Francke, Informatiespecialist

Volgt u ons al?

dinsdag, 15 maart 2011

twitterbird
Twitter
Twitter is één van de populairste Web 2.0 toepassingen van dit moment. Voor veel personen en organisaties is Twitter het ideale kanaal om in maximaal 140 tekens nieuwtjes en berichten (tweets) te delen.

De Zeeuwse Bibliotheek en Twitter
De Zeeuwse Bibliotheek twittert ook. Via onze tweets houden wij u op de hoogte van bijvoorbeeld onze nieuwste bestsellers, lezingen, tentoonstellingen, de collectie en het laatste nieuws over de Zeeuwse Bibliotheek. Ook via Twitter kunt u bij ons terecht met al uw vragen.

twitter

Zelf aan de slag met Twitter
Wanneer u zelf wilt gaan twitteren, zijn dit de eerste stappen:

  1. Maak een account aan op de Twitter aanmeldpagina
  2. Vul uw Twitter-profiel in, geef daarbij alleen die persoonlijke informatie prijs waarvan u zeker weet dat u het met de hele wereld wilt delen
  3. Wanneer u bent ingelogd, ziet u een tekstvak verschijnen met plaats voor 140 tekens: typ daarin wat u nu aan het doen bent of te melden hebt. Uw ‘status’ staat nu online op http://www.twitter.com/uwgebruikersnaam. U kunt uw status zo vaak updaten als u zelf wilt. Nadat u uw bericht heeft verzonden is het direct leesbaar voor de mensen die u volgen.
  4. Ga op zoek naar personen, bedrijven of organisaties via ‘Find people‘. Op de pagina van de betreffende Twitteraar vindt u de ‘Follow’ knop, waarna u de Tweets van die ander ontvangt, zonder dat zij daar toestemming voor hoeven te geven. Wilt u niet dat een bepaalde persoon u volgt, dan kunt u deze blokkeren
  5. Iemand die u gaat volgen is mogelijk ook in u geïnteresseerd en zal zich gaan abonneren op uw berichten.

Wordt u onze nieuwste volger?

A man checks Twitter on an iPhone.

Bron: www.23dingen.nl

Henk Kosters, medewerker Jeugd- en Jongerenafdeling, en Twitterteam Zeeuwse Bibliotheek.

Young Adultboeken

dinsdag, 8 maart 2011

Een aantal jaren geleden deed een nieuw, uit de Verenigde Staten afkomstig ‘genre’, zijn intrede in de (jeugd)literatuur: Young Adultboeken. Romans die specifiek zijn geschreven voor jongeren van 14 tot 21 jaar oud. De mogelijkheden en dilemma’s waarmee jongeren in deze leeftijdsgroep worden geconfronteerd vormen vaak het onderwerp van deze boeken. De Young Adultboeken blijken erg populair te zijn; uitgeverijen zijn druk bezig met het opbouwen van Young Adultfondsen, veel boekhandels en bibliotheken beschikken over een speciale Young Adultkast en sinds 2010 is er de Grote Jongerenliteratuurprijs.

YA 002

Series
Wie een blik werpt in de Young Adultkast van de bibliotheek of boekhandel treft er boeken in verschillende genres aan, zoals  fantasy, chicklit, historische romans, literatuur en spanning. Verder valt op dat er veel series in een Young Adultkast staan. Sommige series bevatten boeken die niet los van elkaar kunnen worden gelezen, zoals De Hongerspelentrilogie van Suzanne Collins (De Hongerspelen, Vlammen en Spotgaai) of de Groene Bloemserie van Floortje Zwigtman (Schijnbewegingen, Tegenspel en Spiegeljongen). Andere reeksen bevatten titels van verschillende schrijvers die wel onafhankelijk van elkaar kunnen worden gelezen, zoals de Slashboeken van uitgeverij Querido (onder andere De gelukvinder van Edward van de Vendel en Latino King van Bibi Dumon Tak), of de Made in the USA-serie van uitgeverij Lemniscaat (onder andere Paper towns van John Green en Suicide notes van Michael Thomas Ford).

Met series als deze worden jonge lezers op hun wenken bediend. “Geef ons maar series! Die zijn tenminste niet zo snel uit!”, zeggen de twee veellezende jongeren die worden geïnterviewd in het geheel aan adolescentenliteratuur gewijde nummer van het tijdschrift Leesgoed (nr. 5, 2009).

YA 003
Young Adultboeken in de Zeeuwse Bibliotheek
Op de Jeugd- en Jongerenafdeling van de Zeeuwse Bibliotheek (begane grond) staat een kast met boeken voor jongeren vanaf 14 jaar. In deze kast vindt u behalve de hierboven genoemde boeken literaire pareltjes als De hemel van Heivisj van Benny Lindelauf (bekroond met de Woutertje Pieterse Prijs 2011) en Allemaal willen we de hemel van Els Beerten maar ook prettige ontspanningslectuur zoals de Twilightserie van Stephenie Meyer of de Gossip Girlboeken van Cecily von Ziegesar.

YA 005
YA 004

Meer informatie
Leesgoed 5, 2009
http://youngadultboeken.nl
www.youngadultbooks.nl
www.jongerenliteratuurplein.nl

Tekst en foto’s: Henk Kosters, medewerker Jeugd- en Jongerenafdeling.
Met dank aan boekhandel De Drvkkery voor de toestemming voor het maken van foto’s.

Ronald Rijkse: Leven tussen letters

maandag, 28 februari 2011

OUD-CONSERVATOR, ORGANISATOR EN STIMULATOR VAN DE ZEEUWSE BOEKENWERELD

De kamer van Ronald Rijkse is een afspiegeling van zijn werkzame leven. Ingeklemd zit hij tussen de stapels boeken, papieren, enveloppen, kleine aantekenbriefjes, telefoonnummers, prenten en een pakje shag. Dat laatste mag alleen buiten worden benut. Het contrast met de andere ruimte, het depot in de kelder, waar Ronald dagelijks te vinden is, kan niet groter zijn. Hier heerst strenge orde en de tucht van weinig licht en een constante temperatuur. Wat hij boven in creativiteit en luciditeit bedenkt vindt uiteindelijk altijd zijn oorsprong en bestemming in de collectie, waaraan hij de afgelopen jaren zo’n fundamentele bijdrage heeft geleverd. Niet alleen door de collectie uit te breiden, maar zeker ook om die in stand te houden en aan iedereen te tonen.

P6220807Ronald werd op 28 december 1946 geboren in Goes. Na het gymnasium studeerde hij Nederlandse taal- en letterkunde aan -wat nu heet- de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1970 kandidaatsexamen deed. Al in 1969 was hij als vakantiehulp bij de Provinciale Bibliotheek aangetreden om er in 1976 officieel benoemd te worden. Hij zou er niet meer weggaan en uiteindelijk verantwoordelijk worden voor de belangrijke collectie kostbare werken.

In 1993 rondde hij zijn officiële studie af met het doctoraalexamen, maar intussen had hij zijn sporen in het vak al meer dan verdiend.

Bibliofiel

Zijn verdiensten voor de Zeeuwse Bibliotheek en daarmee ook voor de provincie Zeeland, zijn moeilijk samen te vatten.

Ronald heeft zich ontwikkeld tot hèt gezicht van de Zeeuwse Bibliotheek als het gaat om het oude boek en de bibliofiele collecties. Die liefde voor het boek zorgde ervoor dat de Zeeuwse Bibliotheek in het bezit kwam van duizenden bibliofiele uitgaven uit de 20e en 21e eeuw, kenmerkend door bijzondere vormgeving, typografie, lettertype, papier en band. Met die collectie kan de Zeeuwse Biblio­theek zich meten met landelijke collecties, zoals in het Museum Meermanno, Koninklijke Bibliotheek en Amsterdamse Universiteitsbibliotheek. Het is dan ook geen toeval dat vele (marge)drukkers en liefhebbers van bibliofiel drukwerk de weg naar Middelburg kunnen vinden: om de collectie en Ronald te zien. In 1995 stelde hij een jubileum­tentoonstelling samen ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan van Stichting Drukwerk in de Marge, dat samenviel met het tienjarig bestaan van de Zeeuwse Bibliotheek.

De catalogus met de suggestieve titel “Pastei en hoerenjong” werd voorzien van een voorwoord door niemand minder dan Huib van Krimpen, zoon van de beroemde letterontwerper Jan van Krimpen, eminent kenner van de typografie.

Verzamelaar

Voor een conservator is het van belang om een netwerk te hebben. Ronald kent de wereld van het boek en de mensen die er deel van uitmaken. Omgekeerd kent men hem. Niet alleen in Zeeland, maar ook daarbuiten. Van zijn ervaring, visie en oordeel werd en wordt dankbaar gebruik gemaakt in vakkringen, zeker als het gaat om margedrukken, kinderliteratuur, boekbanden, maar ook bij meer algemeen boekhistorische (Zeeuwse) onderwerpen.

Het onderhouden van goede relaties in vakkringen en het vertrouwen dat verzamelaars en ook belangstellende leken in hem stellen, hebben vaak geleid tot verrijking van de collectie. Het kwam meer dan eens voor dat er plotseling een particulier voor het bureau van Ronald stond met een waardevolle schenking. Verzamelaars hadden het gevoel dat hun collectie veilig was in handen van een liefhebber en kenner als Ronald Rijkse.

Wie terugkijkt, ziet dat zijn periode samenvalt met de verbreding en verdieping van de rijke bewaarcollectie van de Provinciale Bibliotheek. Het is dan ook wrang te constateren dat Ronald weggaat op het moment dat de bezuinigingen minder ruimte laten om zijn met liefde uitgevoerde aankoop- en verwervingsbeleid in dezelfde omvang en intensiteit voort te zetten. De nota ‘Costelick Goed’ maakt duidelijk welke kostbaarheden er in de kluis en het magazijn van de Zeeuwse Bibliotheek te vinden zijn en dat er veel schatten in de “periode Ronald” zijn verworven. Dat gebeurde in goede samenwerking met de grootste bruikleengever het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.

Hoogtepunten uit de verzameling zijn onder meer de zgn. miniatuur­­boekjes en de Middelburgse boekbanden uit de 18e eeuw, het Zeeuwse literaire erfgoed van P.C. Boutens en Hans Warren, de omvangrijke collectie kinderboeken en prenten en het buitenproportionele archief van bibliofiel drukwerk.

IMG_3036

De aankoop van de nalatenschap van de dichter P.C. Boutens is landelijk nieuws. Volkskrant, 19 augustus 1996

In 1996 was Ronald nauw betrokken bij de verwerving van de literaire nalatenschap van de Middelburgse dichter P.C. Boutens. De Zeeuwse Bibliotheek kreeg het beheer over waardevolle eerste drukken en bijzondere uitgaven, waaronder het beroemde in perkament gebonden Liber Amicorum, met bijdragen van grote literatoren en illustratoren uit het begin van vorige eeuw. Esthetisch een lust voor het oog en inhoudelijk een rijke bron voor literatuur en kunsthistorici.

In 2004 vond de officiële overdracht plaats van de complete literaire nalatenschap van de schrijver Hans Warren. Een immense verzameling brieven, manuscripten, boeken en documentatie die mede dankzij de goede verstandhouding met Ronald bij de bibliotheek is terecht­gekomen. De collectie werd beschreven door Mario Molegraaf.

Door de jaren heen heeft Ronald veel aandacht besteed aan de uitbreiding van de collectie kinderboeken uit de 18e en 19e eeuw. drietal

De basis hiervoor vormde de verzameling van Henri Tak (eerste helft van de 20e eeuw). De schenking van ongeveer 1000 kinderboeken en -prenten van John Landwehr in 2007 betekende een belangwekkende uitbreiding, evenals de collectie van Marchien Hof die uit ca. 3000 zondagsschoolboekjes en andere protestants-christelijke jeugdliteratuur bestaat.

De afgelopen jaren heeft het vak van conservator grote veranderingen ondergaan. Ronald heeft ze alle meegemaakt. Een van de belangrijkste ontwikkelingen is ongetwijfeld de verschuiving in aandacht van fysiek naar digitaal. Heel lang heeft Ronald het plan gekoesterd om een gedrukte catalogus van onze kinderboeken en kinderprentencollectie te maken. In 2011 bereiken we een resultaat dat nog veel verder gaat: de volledige digitalisering van 3300 kinderboeken en -prenten inclusief de opname in een speciale nationale catalogus, het Centraal Bestand Kinderboeken.

Conservator

Bij de ingebruikname van het restauratieatelier in 1979 kreeg Ronald samen met Ton van Kraaij de taak om te bepalen wat er wel en niet gerestaureerd moest worden. Een hele verantwoordelijkheid voor iemand die nog maar 3 jaar in dienst was.

Opvattingen over de staat waarin de collectie dient te verkeren zijn veranderd in die periode. Gold eerst het adagium van alles mooi in de oude staat terugbrengen of zelfs nog mooier maken (restaureren), tegenwoordig gaat men niet verder dan het tegengaan van verzuring en te zorgen dat het papier niet verder achteruit gaat (conserveren).

Het restauratieatelier werd eind vorige eeuw vanwege bezuinigingen gesloten. Maar dat was geen reden voor Ronald om zijn activiteiten te stoppen. Hij nam het initiatief tot de actie “Adopteer een boek” in samenwerking met de Vrienden van de Bibliotheek. Doel was om een aantal werken die door het bombardement van Middelburg in 1940 beschadigd werd te laten restaureren en conserveren. Er werd met succes een beroep gedaan op particulieren en instellingen die konden intekenden om de restauratie te bekostigen.

De goede samenwerking met het restauratieatelier van Marijn de Valk leidde in 2006 tot een opmerkelijk initiatief. Op het plein in de bibliotheek waren Antwerpse studenten van de restauratieopleiding dagen temidden van het publiek in de weer met het oplappen van werken uit de bewaarcollectie.

In 1985 werd het huidige gebouw van de Zeeuwse Bibliotheek betrokken waarin een ruime kluis was gebouwd die aan alle eisen wat betreft klimaatbeheersing voldoet. In de woorden van Ronald: “Eindelijk vond het oud bezit rust en kon de catalogisering voortvarend ter hand worden genomen”.

Die verantwoordelijkheden voor het oud bezit heeft Ronald door de jaren heen gehouden. Met de jaren veranderde ook de inhoud van zijn functie, die in de jaren ’90 officieel werd aangeduid als “conservator”.

Initiator

Ronald heeft altijd een evenwicht moeten vinden tussen enerzijds de interne dagelijkse zorg voor collecties en anderzijds de externe presentaties van het rijke bezit van de Zeeuwse Bibliotheek door middel van tentoonstellingen, publicaties, rondleidingen, bijdragen aan Omroep Zeeland en PZC. Of zoals Ronald het zelf zo plastisch uitdrukte: “We verzamelen niet om het verzamelen, maar om het bijeengebrachte culturele erfgoed ter beschikking te stellen voor iedereen die daar nader kennis mee wil maken”. Met veel energie en overtuiging heeft hij zich ingezet voor literaire activiteiten zoals de SLAZ-lezingen en de Slibreeks. Hij maakte vele kleine en grote tentoonstellingen en bracht het rijke bezit van de in woord en geschrift naar buiten. Veel mensen wist hij te boeien en enthousiast te maken door zijn rondleidingen in de kluis. Hij is trots op de collectie en weet de pareltjes feilloos voor het voetlicht te brengen.

FO114284Veel van zijn eigen plannen en ideeën heeft Ronald kunnen realiseren, al zal hij zelf altijd nog onvervulde wensen hebben. In al die jaren raakte hij soms bedolven onder het werk dat hij zelf gegenereerd had, maar hij schrok er niet voor terug dag en nacht door te werken om het beoogde doel te halen en zichzelf en zijn omgeving niet teleur te stellen. Wie de lijst van zijn productie aanschouwt, blijft in stilte achter. Daarin vallen een aantal hoogtepunten op: de gedrukte catalogus van de werken van P.C. Boutens, de tentoonstelling gewijd aan het werk van Hans Warren, een overzicht van hoogte en diepte­punten uit de 150 jarige geschiedenis van de Provinciale Bibliotheek. Steeds voorzien van gedegen commentaren en inleidingen.

PB090002

Zijn liefde voor margedrukkers is onveranderd gebleven. Sinds 1985 werd er bijna elk jaar een tentoonstelling van een margedrukker georganiseerd. Dat wil niet zeggen dat er steeds meer van het zelfde te zien was. De laatste margedrukker-tentoonstelling over de Althaea-pers (Jos Swiers) zoekt de grenzen van het margedrukken op: van het traditionele lood naar de mogelijkheden van de digitale technologie. Het commentaar van Ronald bij deze nieuwe ontwikkeling trok de aandacht en het citaat van Ed Schilders bevestigt nog eens zijn gerespecteerde plaats in de boek- en drukwereld: “De woorden van Ronald Rijkse waren me uit het hart gegrepen.

Het is niet niks als iemand van zijn statuur – kenner van zowel vorm als inhoud – de traditionele marge-uitgaven benoemt als gebrekkig avontuurlijk en voorspelbaar saai, meestal leunend op de naam van de voor de hand liggende auteurs. Verzamelbaarheid wint het dan van inhoudelijkheid en van oorspronkelijkheid. Dat geldt dus in verhevigde mate voor de verpakking. Ronald heeft wat mij betreft groot gelijk, en het zou mooi zijn als zijn woorden gaan doordringen naar het circuit van drukkers, en als vooral de creativiteit van de boekbinders daar vaker en origineler bij de verzorging van de tekst betrokken raakt”.

PA260025

Tot slot

De cultuurhistorische collecties van de Zeeuwse Bibliotheek vormen met elkaar het papieren geheugen van de Zeeuwse samenleving. Ook voor een bibliotheek die zich richt op de actualiteit en midden in de hedendaagse samenleving staat, is dit geheugen onmisbaar om ons rekenschap te geven van historische wortels en verbanden.

Het boegbeeld van de Zeeuwse Bibliotheek op het terrein van oude drukken en bijzondere collecties heeft ons inmiddels verlaten. Jaren geleden hebben we ons gerealiseerd dat we op enig moment afscheid zouden moeten nemen van deze waardevolle collega en dat de lege plek niet gemakkelijk te vullen is.

Marinus Bierens, die alle oude drukken in de kluis als catalograaf in handen heeft gehad, en Liesbeth van der Doe-van der Geest, die al jaren de Zeeuwse collecties van voor 1800 beheert, nemen het stokje over.

Ze zijn er klaar voor en hebben er zin in. Ronald blijft betrokken bij de lezingen van SLAZ. In 2011 zal hij samen met Paul Aarssen, oud-collega en nu conservator boeken van het Zeeuws Genootschap, een tentoonstelling over Zeeuwse boekdrukkers en -uitgevers samenstellen.

Ronald Rijkse heeft zijn sporen nagelaten in de Zeeuwse Bibliotheek, de provincie Zeeland en daarbuiten. Het is een geruststellende gedachte dat zijn opvolgers en wij ook in de toekomst altijd een beroep mogen doen op zijn fenomenale geheugen en goed doordachte adviezen. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor zijn grote inzet en vriendschap.

Marlies Jongejan en Ton Brandenbarg, directie Zeeuwse Bibliotheek

*Deze tekst is afkomstig uit het boekje dat verschenen is ter gelegenheid van het afscheid van Ronald Rijkse op 3 december 2010.
Foto’s: Beeldbank Zeeland
Illustratie: Collectie Zeeuwse Bibliotheek

Tikkop: de tragiek van Afrika bezien door twee stramme padvinders

donderdag, 20 januari 2011

AdriaanvanDis“Elke natie heeft het recht om zelf fouten te maken. Ook Zuid-Afrika.”

Vanuit dit gezichtspunt opent Adriaan van Dis de literaire avond in een steenkoude Nieuwe Kerk te Middelburg op 14 januari 2011. Hij debatteert de eerste minuten met interviewster Lidewijde Paris over de organisatie van de Wereldkampioenschappen Voetbal van het voorgaande jaar. Het enorme budget en de verlaten stadions ten spijt: grootheidswaanzin hoort nou eenmaal bij globalisering volgens van Dis. Ook het Zuid-Afrikaanse volk verlangt brood en spelen. Of is wellicht brood òf spelen hier beter op zijn plaats? Van Dis zag persoonlijk liever glas in de ramen van scholen en betere schoolboeken.

Leidraad bij deze discussie wordt eigenlijk gevormd door twee boeken: Tikkop, zijn nieuwste roman over een verstikkend vissersdorp en het redden van een verslaafde jongen en Het beloofde land, een reis door de Karoo, een boek dat twintig jaar eerder verscheen. De morele verontwaardiging van toen blijkt te hebben plaatsgemaakt voor een wat berustender mening ten aanzien van onrechtvaardigheid bij de schrijver. Naar dat laatste wil hij slechts nog met verbazing kijken.

tikkop

Is Tikkop een soort afrekening met ons eeuwige Westerse paternalisme? Het lijkt er wel op. Tikkop blijkt een roman over verraad, maar ook over vriendschap en liefde voor een taal en een land. Het vertelt de geschiedenis van twee blanke mannen – de Nederlander Mulder (het alter ego van van Dis, ook bekend uit zijn boek De Wandelaar) en de Zuid-Afrikaan Donald – die als student betrokken raakten bij het internationale verzet tegen de Apartheid. Na veertig jaar halen ze de banden weer aan en verkennen hun gevoelens van weleer: er is een liefde gedeeld, er zijn vrienden verraden en idealen verloochend. De werkelijkheid van het nieuwe Zuid Afrika lijkt anders dan de droom van toen.

De in Parijs wonende Mulder vestigt zich een tijd in de Kaap, waar Donald zijn strijd voortzet in een vissersdorp waar de lokale bevolking zich aan alle kanten verraden voelt. Hun visrechten zijn verkwanseld door corrupte leiders, er is geen werk en hun kinderen vluchten in de tik – een goedkope drug die naast je geheugen ook je geweten aantast. De twee mannen ontfermen zich over een talentvolle verslaafde die zij een toekomst willen bieden. Ontluisterende taferelen en geknakt idealisme, uitstekende ingrediënten dus voor een slechte afloop.

Deze teloorgang van illusies, pessimisme is verpakt in laconieke, bijna vrolijke woorden, doordacht en aangrijpend opgetekend. Een terecht Amen vanaf de kansel. Het publiek in de Nieuwe Kerk maakt (wederom) kennis met de worsteling van een complex land, vormgegeven in een prachtig, lichtvoetig en pakkend verhaal. Met dank aan Van Dis’  immer elegante taalgebruik.

Janette Zuydweg, Vakreferent Kunst, Recht- en Literatuurwetenschappen

Bronnen:
Parool
Website Adriaan van Dis

Stadsdichter, zou jij mijn woorden willen zijn?

donderdag, 13 januari 2011

‘Zou jij mijn woorden willen zijn?’ Dit verzoek en tevens deze opdracht heeft Henri Looymans aanvaard, vanaf januari 2011 is hij de nieuwe stadsdichter van Middelburg. Voor hij werd geïntroduceerd tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de gemeente Middelburg in wijkcentrum Palet, zaterdag 8 januari, werd eerst officieel afscheid genomen van Joop Buma die twee jaar stadsdichter was, in 2009 en 2010. Wethouder van Cultuur Ed de Graaf citeerde uit diverse gedichten verschillende strofen waarin Joop Buma zijn liefde voor de stad ‘ondubbelzinnig’ verwoordde of zoals hij dit noemde, hoe Joop ‘de liefde bedreef’ met de stad. Een wethouder die dezelfde passie heeft voor de stad, in elk geval alles weet over de wonderlijke huisnamen van Middelburg, van ’t Land van Belofte, Arcadië tot De Veldroos en De Korenbloem.
Al eerder was er een afscheidreceptie voor Joop (Johannes Herman) Buma, de dichter die zijn rol altijd met plezier vervulde en zó graag had willen doorgaan in deze funktie. Een stadsdichter wordt echter in principe voor één jaar benoemd, verlenging met een jaar is mogelijk maar dan is de ‘rol’ uitgespeeld.

De nieuwe stadsdichter Henri Looymans (1956) heeft Tilburg als bakermat. Hij studeerde Nederlands in zijn geboortestad en Mediëvistiek in Nijmegen. Na een korte periode in het onderwijs is hij sedert twintig jaar werkzaam in de zakelijke dienstverlening waarvan de laatste jaren als zelfstandig verandermanager. Hij woont al 25 jaar in Middelburg. “Ik ben verliefd geworden op de stad”, vertelde hij. Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst mocht hij zijn debuut als stadsdichter meteen maken, hij verklaarde zijn liefde aldus:

Middelburg
Ik kan als ik wil op de wereld verblijven
Op iedere plek kan ik vreemdeling zijn
Maar waar ik ook ben en weer stellig verdwijn
Steeds roept mij die stad waar ik mij kan schrijven
Daar spreken de gevels en zwijgen de luiken
De kerk klimt er boven de daken uit
En als zaterdagnacht de kroegen sluit*
Dan kan je op zondag de schepping nog ruiken
Die stad roert mijn hart in wat het verlangt
Ik wandel haar straten zij vult mijn gezicht
Zij voert er mijn hand en ik schrijf haar gedicht
In een mantel van eeuwen die om mij hangt
Dit is mijn huis, de stad die mij ziet
Hier heb ik lief, en meer hoef ik niet.

In 2005 publiceerde Henri Looymans zijn eerste bundel “Zou jij mijn woorden willen zijn?” Een goed verzorgde uitgave met een prachtige omslag. Een vormvaste dichter die wat hij zeggen wil het liefst binnen klassieke vormen neerzet. De bundel bevat een grote variatie aan gedichten, de liefde wordt gezocht, gevonden en soms ook verloren. Een aanrader voor iedereen die kennis wil maken met de nieuwe stadsdichter!

Ik citeer de laatste 5 regels uit het gedicht ‘Mijn Lief’

Zou jij mijn woorden willen zijn
Opdat ik niets meer hoef te zeggen
Niets bewijzen niets weerleggen

Enkel schutten
Enkel zijn.

In mei verschijnt er een nieuwe dichtbundel, daarin zal Zeeland, zijn tweede land van belofte, een prominente rol spelen. In ‘Zou jij mijn woorden willen zijn?’ is de liefde voor Zeeland, hier enkel hier, al aanwezig. Ik hoop dat dit gedicht, een ode aan de winter in Zeeland, ook in de volgende bundel opgenomen wordt:
Omnes Zeelandiae loci (1):
Hibernum
voor Marsman
Hier overlands langs de duinen te zwenken
De velden ze wenken
Ze reiken tot mij in mijn Zeeuws schilderij:
Pikkende zwermen op slapende akkers
Met linksom en rechtsom het broedende water
De schorren waarin je de hemel ziet drijven
En slakende meeuwen als kijvende wijven
(Ze klinken naar later ze hoeden de trekkers in
grijskoude klei)
En robuust als de wallen van Jericho
Schutten de dijken de armen de rijken
Ze wachten de zee:

Torens als bakens en
Dorpen als vlaaien en
Boeren als goden die
Ploegen en zaaien
Hier enkel hier
In dit land zonder grenzen
Dit groen en godswonderlijk wiegenkleed
Hier draagt de aarde haar zondagsgewaden
En sluiert de nevel
Mijn sluimerend zilte
Mijn winters verstilde
Mijn Zeeuwse land

Voor Henri Looymans ‘geen dier’der plek voor ons op aard’ dan Zeeland, waar de stad waar hij kan schrijven hem nu heeft geroepen. ‘Zou jij mijn woorden willen zijn?’ Over de markt heeft hij al een gedicht geschreven… een plek waar het hart van de stad klopt en er met liefde volop handel wordt gedreven? We zijn benieuwd hoe hij verslag zal doen van deze spannende en hoopvolle relatie.

*de kroegen sluit – lijkt wellicht vreemd, staat letterlijk op de tekst die op 8-01 werd uitgedeeld.

P.S. het laatste nieuws vandaag is dat de stadsdichter wordt wegbezuinigd. Oei, nu al liefdesverdriet, welk gedicht gaat dit opleveren?

Anke Nijsse, medewerker Onderwijsbibliotheekdienst

(Dit blog is eerder verschenen op zeeuwsknoopje.blogspot.com)

Poseidon – Hans Warren

maandag, 6 december 2010

Op de zijgevel van Restaurantje Nummer 7 in Middelburg is het gedicht Poseidon van de in 2001 overleden Zeeuwse schrijver en dichter Hans Warren officieel onthuld op 30 oktober 2010. Het is het zesde gedicht in de serie ‘Sprekende Gevels’. Het project van de werkgroep poëzie van de Stichting Kunst- en Cultuurroute is vorig jaar juli begonnen. Het doel is om blinde muren en gevels en andere verrassende plaatsen te verfraaien met gedichten. Het thema is ‘zee en land’ en de werkgroep wil in totaal zo’n 25 gedichten in de stad plaatsen.

Vanuit historisch oogpunt is het plaatsen van het gedicht Poseidon op de hoek Brakstraat en Rotterdamsekaai een mooie keuze. Een straat tegenover het Prins Hendrikdok. Hier was oorspronkelijk de oude getijdehaven van Middelburg. Via het riviertje de Arne was er tot 1535 een open verbinding met de Noordzee, eb en vloed hoorden erbij.

POSEIDON
Ik, die aan zee geboren ben,
wil nog graag geloven, machtige Poseidon,
dat de zee onze eilanden draagt.
In de zoute wellen, diep in ’t land
offeren we, ook al wordt daar onze roeispaan
nog niet voor schepel aangezien,
en als je woedt, Poseidon Asphalios,
vastgegronde, wanneer de aarde steunt,
de golven koken, dan sidderen wij radeloos.
Bergen komen en gaan, een krater gaapt
daar waar je heiligdom verrees –
maar in de prille parelmoeren morgen
na het geweld, staat daar
onstuimig hinnikend je zoon,
het vleugelpaard Pegasos klaar.

De schrijver en dichter Hans Warren werd altijd geïnspireerd door de Oudheid en door Griekenland, zozeer dat hij al vroeg in zijn loopbaan werd afgeschilderd als ‘een Griekse God in het Zeeuwse landschap’.
In 1973 publiceerde hij een dichtbundel De Olympos’, met gedichten over de twaalf grote goden en godinnen van de Olympos. Hij wilde bewijzen dat de Griekse goden ook nu nog leven. In Middelburg kunnen voorbijgangers het gedicht Poseidon, als eerbetoon, lezen op de muur in de Brakstraat en kan men mijmeren over goden, zee en land, stormen en kabbelende golfjes, worstelen en bovenkomen. Poseidon is een gedicht dat wel wat toelichting mag hebben.

Poseidon, zijn Romeinse naam is Neptunus, was de grote zeegod die heerste over alle wateren en zeeën op aarde. Samen met Zeus en de andere goden verbleef hij op de berg Olympos, al was hij meestal te vinden in zijn schitterende onderzeese paleis en kwam hij voornamelijk naar de Olympos om met de andere goden te vergaderen.

De naam Asphalios (gever van veiligheid) is één van de vele ‘functienamen’ of bijnamen die aan Poseidon werd gegeven, een andere naam is Hippios (god van de paarden). Behalve god van de zee was Poseidon ook de vader van de eerste paarden, zoals het ontembaar geachte gevleugelde paard Pegasos. Ook is hij de verwekker van aardbevingen, de ’aardschudder’, de veroorzaker van vloedgolven en zeestormen. Daarnaast houdt hij de aarde weer vast in zijn stevige armen en draagt hij haar.
Deze geduchte en grillige zeegod, die zeker door zeelieden te vriend gehouden moest worden, werd in de hele Romeinse en Griekse wereld vereerd.
Zijn beroemdste tempel, de Poseidon-tempel van Sounion, in 1976 bezocht door Hans Warren, in 2010 bezocht door mijn dochter Femke, leerlinge van ‘De Nehalennia’, staat afgebeeld op honderden affiches van het Griekse verkeersbureau.

In het gedicht Poseidon is het thema zee en land mooi verweven. De zoute wellen verwijst naar het feit dat Poseidon niet alleen de zee maar ook de rivieren, beken en bronnen beheerde, hij zou de bron op de Acropolis geslagen hebben.

De tegenstelling roeispaan en schepel is mooi, Hans Warren koos dit beeld omdat het gelijkuitziende voorwerpen zijn, grote graanschepels en roeispanen hebben ongeveer dezelfde vorm gehad. De schepel is een platte houten schop met lange steel om graan en aardappelen mee te scheppen of ‘om’ te zetten.

Poseidon werd veelvuldig afgebeeld, als een imposante figuur met een volle baard en een drietand die de cyclopen voor hem hadden vervaardigd. De drietand draagt hij altijd als een teken van zijn waardigheid in zijn hand. Met dit wapen, de vork met drie tanden, bedoeld ook om vissen te spietsen, deed hij de zee hoog opgolven of bracht hij die tot rust, beroerde hij de aarde en verbrijzelde hij rotsen. Wraakzuchtig was hij ook: dan sidderen wij radeloos.

De tekst eindigt met Pegasos, dit gevleugelde paard brengt een nieuw element in het gedicht. Hij overstijgt land en zee, terwijl Poseidon juist aan land en zee gebonden is. Het licht en de hogere hemelse machten hebben het donker en de aardse machten overwonnen. Pegasos staat klaar om de wagen van Eos, de dageraad, te gaan trekken, er breekt immers een nieuwe dag aan.

Hans Warren was niet alleen een kenner van de goden, hij was ook een onstuimig liefhebber van het voedsel van de goden: de vruchten van de zee.
Dat maakt de keuze voor het plaatsen van Poseidon op de zijgevel van Restaurantje Nummer 7 wel heel apart. In Geheim dagboek 1996-1998 lezen we dat hij op 14 september 1996 zelfs gegeten heeft bij No.7. Op deze dag werd in de Zeeuwse Bibliotheek de tentoonstelling geopend vanwege zijn vijfenzeventigste verjaardag. Bij de voorbereiding en opening van deze tentoonstelling waren veel medewerkers van de bibliotheek betrokken, Ronald Rijkse was de eerste spreker! Na afloop ging Hans Warren uit eten met vrienden waaronder Gerrit Komrij en Tom Lanoye.
Ik wil de goden niet verzoeken maar ik denk dat dit Hans Warren wel gelukkig had gestemd, het weten dat zijn Poseidon in Middelburg aan de gevel omgeven zou zijn door de geuren van zeevruchten, zoals coquilles, kreeft en Noordzeekrab. Misschien prikt hij zelfs een vorkje mee?
En Poseidon? Zaterdag 7 november leek het of de goden een spel speelden met de elementen. Aan de kust ontstonden plotselinge buien, bij de Brakstraat bleef het zonnig en droog. Maar… wanneer een schip te water wordt gelaten wordt het gedoopt met een fles champagne voordat het dok verlaten wordt. Niemand weet waar die middag de windvlaag vandaan kwam die de champagneglazen zachtjes optilde en zo ook hier een doop volbracht.
Volgens mij heeft Hans Warren zo bewezen dat de goden nog wervelend aanwezig zijn en zorgen zij in de toekomst voor meer beweging in Middelburg.

Poseidon is door zijn macht ook beschermheer van schepen en vissers. Oost, west, thuis, best… Alle zeelieden een behouden vaart toegewenst!

Anke Nijsse, medewerker Onderwijsbibliotheekdienst

Dank aan Thea Everaers, Ed de Graaf en Mario Molegraaf.

Bronvermelding:
Over ‘De Olympos’ van Hans Warren, Jos Versteegen, 1982
Verzamelde gedichten, Hans Warren, 2002
Foto’s: Anke Nijsse
Gedicht Poseidon, Brakstraat 2010
Rotterdamsekaai, scheepsmasten van De Stortemelk, achtergrond de Oostkerk, 2007

Temptation & Contemplation

donderdag, 2 december 2010

De Zeeuwse Bibliotheek heeft een bijzondere duo-expositie in huis van de kunstenaars Juul Kortekaas en haar dochter Lys Vosselman, getiteld Temptation & Contemplation.

Flirt met kraai

Het souterrain ademt een ontspannen en serene sfeer. Dierengeluiden uit het bos en het geruis van water uit een opvallende bloemvormige fontein. Hierdoor ontstaat er een gevoel van rust en eenheid in de ruimte.

Fontein2

De glanzende stalen objecten, alsook de schilderijen met bloemen van Juul Kortekaas gaan uitstekend samen met de sprookjesachtige, bijna magische schilderijen van Lys Vosselman.

Juul Kortekaas (1950) woont en werkt in Middelburg. In 1973 is zij afgestudeerd aan de Koninklijke Academie voor Kunst & Vormgeving in Den Bosch. Naast schilderijen en werken in lood en roestvast staal legt zij zich ook toe op poëzie. In haar werk zoekt zij de synthese tussen mens en bloem. Ze tracht de bestendigheid en het mysterie van blad en bloem over de grens van de vanzelfsprekendheid heen te tillen.

Lys Vosselman (1979) woont en werkt in Arnhem. Zij studeerde in 2003 af aan de afdeling Vrije Kunst van ArtEZ in Arnhem. Met haar schilderijen staat zij in de traditie van symbolistische schilderkunst. Zij schildert met een verfijnde techniek laag over laag met olieverf en eitempera. De symbolen uit het droomleven, sprookjes, sagen en mythologieën vormen een onuitputtelijke bron van inspiratie en zijn het uitgangspunt voor haar schilderijen.

Omroep Zeeland heeft een filmpje gemaakt waarin de kunstenaars vertellen over hun werk voor deze duo-expositie: Filmpje Omroep Zeeland.

Nog tot en met zaterdag 4 december te bekijken in de expositieruimte (souterrain) van de Zeeuwse Bibliotheek. De toegang is gratis.

Machteld Berghauser Pont, Communicatie

Bronnen: Omroep Zeeland, lysvosselman.com, juulkortekaas.nl

Spotify

dinsdag, 2 november 2010

spotify1

Met de komst van streaming muziekdiensten zal de losse, betaalde download en de illegale download het moeilijk gaan krijgen. De muziekdienst die ik nader zal toelichten is Spotify.

Het heeft even geduurd voordat de auteursrechten in Nederland officieel geregeld waren, maar sinds mei 2010 is Spotify eindelijk ook in Nederland verkrijgbaar. Met de komst van deze on line muziekdienst is het aanbod aan onbeperkte streaming behoorlijk uitgebreid.

Wat is Spotify?

Spotify is een Brits-Zweedse webdienst die streaming audio verzorgt. De cd verving de lp, de mp3-speler verving de cd en de streaming muziekdienst vervangt de eigen mp3-verzameling op je eigen computer.

De muziekverzameling staat niet meer op de harde schijf maar op een webserver. Het is af te spelen op elke computer en zonder beperkingen vertegenwoordigd. Zeker niet compleet, maar de database is groot genoeg om nieuwe artiesten te ontdekken. Er is een ongelimiteerde toegang tot een catalogus van 8 miljoen nummers. Dagelijks worden er meer dan 10000 nummers aan de database toegevoegd. De extra artiest-info komt van de All Music Guide.

Alle grote platenmaatschappijen doen er aan mee. Naast de popmuziek zijn de jazz en klassieke muziek ook volop aanwezig. Het Nederlandse repertoire is nog wat ondervertegenwoordigd. Het komt wel voor dat tracks van een album door rechtenbeperkingen toch niet in Nederland te beluisteren zijn. Dit is vooral het geval bij verzamelalbums. Je krijgt dan de melding “this track is currently not available”.

Hoe werkt Spotify?

Om Spotify te kunnen gebruiken moet er een gratis programma gedownload worden dat zich net zo eenvoudig en snel laat installeren als gebruiken. Met de zoekfunctie kan er naar artiesten, albums of tracks gezocht worden en er kunnen afspeellijsten samengesteld worden.

De basis  “freemium” dienst is gratis, maar hier zitten wel beperkingen aan. Er kan maar maximaal 20 uur muziek per maand geluisterd worden, de geluidskwaliteit is 160kb/s en er komen regelmatig reclameboodschappen tussen de nummers door.

Voor €5,- per maand is er de “unlimited” versie die de mogelijkheid biedt om onbeperkt en zonder reclameboodschappen te luisteren. Tenslotte is er voor €10,- per maand het “premium”-abonnement en kan er onbeperkt geluisterd worden bij een geluidskwaliteit van 360kb/s en krijgen gebruikers die in het bezit zijn van iPhone of Android smartphone een gratis app. tot hun beschikking waarmee ze Spotify op hun mobiel kunnen gebruiken.

Spotify kan via “Facebook connect” gekoppeld worden met Facebook. Vervolgens kunnen de afspeellijsten gedeeld worden met vrienden op Facebook die ook van Spotify gebruik maken. Verder kan het afspeelgedrag ook gedeeld worden met volgers op Twitter.

spotify 2

Spotify en bibliotheken

Tot op heden is dit thema in bibliotheekland over het algemeen een onderbelichte ontwikkeling. Als er geen actie ondernomen wordt, kan Spotify een bedreiging zijn voor de bibliotheken. Immers het gebruiksgemak van Spotify is groot, de prijs laag, de collectie immens en de connectie met Facebook en Twitter zorgt voor snelle verspreiding en promotie. Nieuwe diensten zoals Spotify zijn zo goed dat daar door bibliotheken weinig aan toe te voegen valt.

Toch liggen er wel degelijk kansen, zoals op het gebied van mediawijsheid. Er is wel het gegeven dat er steeds meer media bijkomen en dat mensen door de bomen het bos niet meer zien. Hier ligt een taak voor bibliotheken om mensen te gidsen door de wereld van streaming media.

Binnen de sectie muziek van de Zeeuwse Bibliotheek hebben we dit onderwerp ook uitvoerig onder de loep genomen. Wij zijn van mening dat muziekstreaming iets is om rekening mee te houden en nog beter is het om hier daadwerkelijk wat mee te doen. Het moet niet alleen bij het gidsen blijven. Het is van belang dat er met Spotify contact gezocht moet worden om afspraken te maken. Het lijkt ons een goede zaak dat de Centrale Discotheek Rotterdam hier een voortrekkersrol in gaat vervullen.

In de Centrale Discotheek is het al enige tijd mogelijke om 400.000 albums compleet te beluisteren en binnenkort is het mogelijk om in een aantal bibliotheken via MuziekWeb-terminal alle muziek compleet te beluisteren. Het aanbod van streaming muziek zou nog gigantisch uitgebreid kunnen worden als er een koppeling tussen CDR en Spotify gerealiseerd zou kunnen worden.

Bibliotheken kunnen aanhaken bij dit project en worden gedwongen om meer in te spelen op het beleefconcept van de klant, zoals het inrichten van aantrekkelijke luisterplekken. Het is voor (muziek)bibliotheken zaak om de ontwikkelingen rond muziek streaming goed in de gaten te houden, vooral omdat de cd-collectie in de toekomst toch een onzekere tijd tegemoet gaat.

Hoe zal de toekomst eruit gaan zien? Spelen en delen, in plaats van hebben en houden?

Rea in muziekstoel

Rea Bensch, vakspecialist Muziek

Bron: Jan Klerk –  Spotify, het begin van een mediarevolutie?