Archief van 2012

Literatuur in Zeeland: schrijven kun je leren

dinsdag, 3 april 2012

Nederland is een land van verborgen literaire ambities. Veel landgenoten schrijven gedichten, korte verhalen, een column, een blog op internet, memoires of zelfs een complete roman. Een miljoen Nederlanders zegt actief bezig te zijn met schrijven als hobby. Dat wil zeggen als uitlaatklep, als ontspanning of misschien als een manier om de gedachten te ordenen.

Volgens NRC Next (20/3/2012) dromen zo’n 60.000 Nederlanders er zelfs van om een echte schrijver te worden. Dat wil zeggen dat zij er graag hun beroep van zouden maken. Maar dromen alleen is niet genoeg: schrijven is een ambacht en een ambacht moet je leren voordat je het enigszins beheerst.

Creativiteit, maar er is meer…

Heb je ook schrijfambities en ooit geprobeerd een verhaal op papier te krijgen, of een gedicht? Dan weet je dat er bij het schrijfproces meer komt kijken dan louter inspiratie, fantasie of een goed idee. Met je verhaal ook de lezer bereiken betekent dat er, naast het kunnen vormgeven van je verbeelding, ook een stuk techniek moet worden beheerst. Het kennen van trucs en handigheidjes om een verhaal pakkend of interessant te maken.

‘Hij heb gefaalt’ 

Wie schrijft moet de taalregels beheersen, dat is duidelijk. Spelling, zinsbouw en grammatica, het moet kloppen. Niets is zo storend om te lezen als een verhaal waarin taal- en spelfouten voorkomen. Samenstellingen en afleidingen, de tussen-n, werkwoordvervoegingen, de interpunctie; er bestaan in het Nederlands duidelijke regels en afspraken.

Wie twijfelt over zijn of haar technische taalvaardigheden en toch schrijfambities heeft, moet allereerst zorgen dat deze kennis op peil is. Laat je werk in ieder geval nakijken door iemand die er verstand van heeft, voordat je er mee naar buiten treedt.

Aandacht en vakkennis

Het heeft geen zin om aan een verhaal of zelfs een roman te beginnen, als je niet de elementaire vaardigheden van het schrijven beheerst. Als je bijvoorbeeld niet weet wat een goede opening is of als je het belang van het conflict niet kent. Als je geen boeiende personages of een interessante dialoog op papier kunt zetten. Als je geen spanning weet op te bouwen of goed onderzoek hebt gedaan. Ook de compositie is van belang: elk verhaal heeft een begin, een midden en een einde. De onderlinge delen moeten elkaar aanvullen en beïnvloeden.


Boeiende reis

Een lezer van een verhaal, gedicht of roman wil worden uitgedaagd. Dat wil zeggen dat het hem of haar niet te gemakkelijk moet worden gemaakt. Het leesplezier neemt toe als niet alles voortijdig wordt verklapt en uitgelegd. Scenes en plots kunnen beter worden gesuggereerd in plaats van uitgebreid verteld. Het op het juiste moment weglaten van informatie werkt meestal beter. Een boeiend verhaal kent vaak meerdere verhaallijnen en lagen. De lezer is op reis in het verhaal en een goede reis moet afwisselend en liefst ook verrassend zijn.

Oefening baart kunst 

Goed schrijven is een vaardigheid, vaardigheden kun je oefenen en oefening baart kunst. Oefen de techniek van het schrijven van een goede dialoog. Van het neerzetten van een interessant karakter; een levend, geloofwaardig personage, dat zich gedurende het verhaal ook nog eens ontwikkelt.

Leer hoe je inzicht krijgt in je eigen manier van schrijven, hoe je in je stijl kunt groeien. Hoe je door goed te observeren en je zintuigen te gebruiken iets of iemand zo kunt beschrijven dat je lezerspubliek het voor ogen kan zien. Hoe je inspiratie kunt opdoen in de wereld om je heen. Wat raakt je en hoe kun je dat overbrengen op de lezer? Hoe voorkom je dat de lezer de interesse voor je verhaal verliest?

Literatuur in Zeeland en schrijven        

                                                                        

De technische steun die geen schrijver mag ontberen, zowel bij het schrijven van proza als van poëzie, vind je in tal van boeken en tijdschriften. Schrijfcursussen worden tegenwoordig vaak en op allerlei plaatsen gegeven.

Op literatuurinzeeland.nl  (LIZ) is heel veel informatie verzameld om het zoeken te vergemakkelijken. Schrijfboeken, schrijfcursussen en websites op een rij gezet, zodat je kunt kiezen wat je nodig hebt. Overigens gaat het niet alleen over de techniek van het schrijven, maar tevens over de (soms lange) weg naar het publiceren van je roman of gedicht.

LIZ wil ook een podium bieden aan Zeeuwse (aspirant)schrijvers en -dichters. Een deskundige redactie beoordeelt je inzending en besluit of deze kan worden geplaatst in de rubriek ‘uw werk’ . Ook de criteria waaraan de inzending moet  voldoen om geschikt te worden bevonden voor publicatie, kun je hier vinden.

Wie weet, staat op een dag jouw werk te lezen op LIZ, is het zelfs te koop in de boekhandel of te leen in de bibliotheek! En nog belangrijker: vertaalt je schrijfplezier zich in leesplezier. Droomt daar niet iedere schrijver van?

Anya Marinissen, webredacteur www.literatuurinzeeland.nl

 

Krantenbank Zeeland telt meer dan 1 miljoen pagina’s

dinsdag, 6 maart 2012

Sinds 20 februari 2012 is in Krantenbank Zeeland een belangrijke uitbreiding gerealiseerd. Met de komst van de laatste twaalf jaargangen van de PZC (1999-2010) is de krantenbank uitgegroeid tot een databank met meer dan één miljoen pagina’s. Daarmee hoort Krantenbank Zeeland bij de drie grootste krantenbanken van Nederland.

Zaterdag 7 april 1973, een nieuwe naam: PZC

Alle jaargangen van de Provinciale Zeeuwse Courant zijn vanaf de oorlogsdagen van 1940 (nog onder diverse namen) tot 1973, toen de krant onder de eigennaam PZC uitkwam en tot en met 2010 in te zien. De jaargang 2011 zal in de loop van dit jaar beschikbaar komen. Bezoekers hoeven dus alleen nog maar naar de bibliotheek toe te komen als ze in de lopende jaargang van de PZC willen lezen.

Inmiddels weten bezoekers Krantenbank Zeeland van over de hele wereld te vinden. Zo komen er meer dan tweeduizend bezoekers per jaar uit de Verenigde Staten, maar ook vanuit Namibië, Vietnam en Peru mag de krantenbank zich in een warme belangstelling (van oud-Zeeuwen?) verheugen.

Krantenbank Zeeland telt momenteel 1.271.176 krantenpagina’s, maar dat worden er dit jaar nog meer dan anderhalf miljoen. Daarmee nestelt de Zeeuwse Bibliotheek zich bij de grootste krantenbanken van het land samen met die van de Koninklijke BibliotheekGemeentearchief Leiden en de Leeuwarder Courant.

PZC, vrijdag 1 oktober 2010.

Kranten die in 2012 nog bij Krantenbank Zeeland komen zijn: de Maas- en Scheldebode 1886-1937, de Zeeuw 1919-1944, de Vrije Zeeuw 1944-1975, Domburgsch Badnieuws 1883-1987 en de Middelburgsche Courant 1758-1853. Die laatste krant, een voorloper van de PZC, is al vanaf 1854 beschikbaar en de jaargangen 1758 t/m 1853 van de Middelburgsche Courant zijn nu al raadpleegbaar bij de Koninklijke Bibliotheek. De PZC en andere Zeeuwse kranten zijn te vinden op Krantenbank Zeeland.

Provinciale Zeeuwse Courant, maandag 3 januari 1955. Alle overgenomen kranten worden nog onder de naam vermeld.

 Johan Francke, Informatiespecialist

Vriendschap en de Boekenweek 2012

donderdag, 23 februari 2012

Boekenweek in café restaurant Vriendschap

De Zeeuwse Bibliotheek viert de Boekenweek 2012 (14-24 maart) met het mooie thema Vriendschap en andere ongemakken niet in eigen huis, maar op een andere, wel zeer toepasselijke locatie: café restaurant Vriendschap aan de Markt 75 in Middelburg, waar allerlei boekenweekactiviteiten zullen plaatsvinden.

Vriendschappen tekenen het leven
Tegenwoordig, de tijd van Facebook, Hyves en Twitter, draait het ogenschijnlijk vooral om hoevéél vrienden je hebt. Maar uiteindelijk gaat het toch om de waarde van vriendschappen en om die ene vriendschap voor het leven. Dat klinkt natuurlijk prachtig, maar het onderhouden van een levenslange vriendschap kan best lastig zijn. Sla de literatuur er maar op na.

Vriendschap in de literatuur

vrriendschappalmenHet ideaalbeeld van een zielsverwantschap die een heel leven duurt vinden we terug in De vriendschap (Connie Palmen) en De eenzaamheid van de priemgetallen (Paolo Giordano).

De realiteit van alledag werkt verwijdering of zelfs verraad in de hand, zoals in De vliegeraar (Khaled Hosseini) en recenter in Tikkop (Adriaan van Dis).

Sommige vriendschappen zijn verboden, denk aan Het lelietheater (Lulu Wang) en De jongen in de gestreepte pyjama (John Boyne).

Of ze horen bij specifieke periodes in het leven, bijvoorbeeld de studentenvriendschappen in Bij nader inzien van Voskuil.

Kortom, Vriendschap en andere ongemakken laat het beste en het slechtste in menselijke relaties zien, een universeler thema voor de Boekenweek kunnen wij ons niet wensen!

Programma

In samenwerking met café restaurant Vriendschap heeft het Romanteam van de Zeeuwse Bibliotheek een afwisselend programma met activiteiten samengesteld:

Vrijdag 16 maart muziek met Duo Kruisbrink & Van Essen

kruisbrinkvanessenZangeres Franka van Essen en gitariste Annette Kruisbrink brengen tussen 16.00 en 18.00 uur liedjes en liederen over allerhande ‘vriendschappen’, zoals een grappige vriendschap tussen een vlieg en een bromvlieg op tekst van Annie M.G. Schmidt, het bekende Zie je van Herman Gorter, een romantische vriendschap met een Hij of Zij van Hans Lodeizen en van Daan Zonderland de vriendschap tussen De Kok van Mariënbad en zijn Rosalinde en De Zeven Zusters die vriendschappelijk gezamenlijk om zeep gaan.

Woensdag 21 maart muzikale kindermiddag met verhalen

Op deze woensdagmiddag, speciaal voor kinderen en hun ouders, lezen schrijver/performer Rieks Veenker en het duo Alice en Beatrijs verhalen voor. Kom luisteren naar Kikker is kikker of naar Bang Mannetje en geniet mee. Met veel muziek en interactie, voor kinderen van 6 t/m 9 jaar. Rieks Veenker is o.a. bekend van het jeugdboek Sterre en van de (muzikale) Beestige Morabels. Vanaf 15.00 uur zijn er 3 voorleessessies van 30 minuten, met pauzes tussen de sessies.

Vrijdag 23 maart Literaire Vriendschaps Quiz, test uw kennis!

Onder de bevlogen leiding van quizmaster Sip Beth, kun je in teamverband meedoen aan een literaire quiz. Eindelijk je kans om je kennis op dit gebied te laten zien: uit welke roman komt toch dat grappige fragment en bij welk verhaal hoort die bekende cover? Is dat boek nu wel of niet verfilmd? Ken je je klassiekers? En welke auteur staat er op dat portret? Literatuurliefhebbers zijn van 15.00 tot 18.00 uur van harte welkom om hun kennis te komen testen, maar ook als toeschouwer kun je natuurlijk literair meegenieten!

Prijzen
De winnaars van de quiz krijgen als eerste prijs bonnen t.w.v. € 50,- per deelnemer, te besteden in café restaurant Vriendschap, de tweede prijs bestaat uit  bonnen  t.w.v. € 25,- per deelnemer en de derde prijs bonnen t.w.v. € 10 per deelnemer.

Inschrijven Literaire Quiz tot 22 maart
Inschrijven kan tot 22 maart 2012, met een zelfgevormd team van twee tot vier personen via een formulier in de Zeeuwse Bibliotheek of in café restaurant Vriendschap, via www.zeeuwsebibliotheek.nl of romanafdeling@zeeuwsebibliotheek.nl. Er kunnen zich maximaal 10 teams aanmelden, wees er dus snel bij!

Word lid tijdens de Boekenweek en lees Nico Dijkshoorn

Wie zich tijdens de Boekenweek aanmeldt als lid van de Zeeuwse Bibliotheek (dit kan ook in café restaurant Vriendschap ), ontvangt een mooie documentenmap met een inschrijfformulier, het Boekenweekmagazine, een Geschreven Portret van Tom Lanoye, auteur van boekenweekgeschenk De Heldere Hemel en de roman De grote zaal van Jacoba van de Velden. Na de officiële inschrijving (in de Zeeuwse Bibliotheek) ook nog de speciale bibliotheekeditie van het Boekenweekessay Verder alles goed van Nico Dijkshoorn.

Verder alles goed
In Verder alles goed wordt aan de hand van brieven en ansichtkaarten de chemie van vriendschap verkend. Nico Dijkshoorn (1960) is schrijver, dichter en muzikant. Hij is volop in de media aanwezig. Hij is huisdichter van De Wereld Draait Door, schrijft columns in diverse bladen en op internet (bijv. voor nu.nl) en twittert via @Dijkshoorn.

Smaakvol ‘Boekenplankje’ en afgeschreven boeken
Iedereen die in Vriendschap een heerlijk ‘boekenplankje’ bestelt (zoet of hartig), mag een nog gaaf afgeschreven boek (allerlei genres) van de Zeeuwse Bibliotheek uitzoeken.

Geschreven portret van Tom Lanoye
tomlanoyeHet Geschreven portret is een cadeau aan leden van de Zeeuwse Bibliotheek. Het boekje biedt een verdiepende kennismaking met leven en werk van Tom Lanoye, auteur van het boekenweekgeschenk Heldere Hemel. Een zoon uit een eenvoudige slagersfamilie die uitgroeide tot een van de grootste literaire grootheden van de Lage Landen. Naast vele wetenswaardigheden en leestips bevat het Geschreven portret ook een kennisquiz waarbij prijzen te verdienen zijn. Het boekje kan worden afgehaald in de Zeeuwse Bibliotheek.

Boekenweekmagazine met leessuggesties
De literatuur biedt een schat aan boeken met het thema vriendschap. Een overzicht van de vele titels staat in het Boekenweekmagazine. Een inspirerend bulletin vol leessuggesties en interviews over het thema. Een magazine is gratis af te halen in de Zeeuwse Bibliotheek.

‘In Vriendschap’
Het wordt een bruisende Boekenweek dit jaar, boordevol activiteiten en cadeautjes. We hopen u natuurlijk in café restaurant Vriendschap en/of de Zeeuwse Bibliotheek te ontmoeten om ‘in vriendschap’ onze liefde voor lezen en boeken te delen!

Anya Marinissen, Romanteam

Espresso met Ernest van der Kwast

woensdag, 15 februari 2012

nrcernestvdkwastSchrijver en columnist Ernest van der Kwast gaf op 7 februari een voordracht uit zijn werk in de Foyer van de Zeeuwse Bibliotheek. Hij las voor vanaf zijn iPad. Wel zo handig als je in Italië woont. Het publiek telde opvallend veel vrouwen. Ik had wel zin om na afloop even een espresso met hem te drinken. Ooit ontmoette ik hem in Rotterdam. Zou hij mij nog herkennen?

‘Oh ja, nou weet ik het weer’, zegt Ernest. ‘Dat was in de periode dat ik net begon met schrijven. Samen met Jorg Schellekens organiseerde ik toen al Nur Literatur. Bij literair tijdschrift Passionate was ik redacteur. Mijn studie Economie deed ik er maar een beetje bij. Jij bent toch grafisch ontwerper?’ Hij neemt een slok van zijn espresso.

Wat hij ervan vindt dat er bekenden uit Rotterdam in het publiek zitten? ‘Heel verrassend! Twee mensen ken ik nog uit mijn atletiekperiode bij PAC. Daar heb ik warme herinneringen aan. Zij waren er als ouders van een vriendje getuige van hoe mijn Indiase moeder ervoor zorgde dat we altijd gratis lunchpakketjes kregen. Ook moest ik van haar plassen voor de wedstrijd. Aan de rand van de atletiekbaan. Zij peperde mij in dat je je niets van andere mensen moet aantrekken. Er schuilt in iedereen wel een Mama Tandoori. In de kiosk op het Centraal Station in Rotterdam was het vandaag drukker dan ooit’, zegt de bebrilde schrijver. ‘Er werd gratis koffie uitgedeeld. Vanwege de ontspoorde dienstregeling van de NS’.

Of hij nog iets wil eten voordat hij de trein terug neemt? Om de hoek zit nog een eettentje. ‘Alles behalve Indiaas’, verzucht Ernest. ‘Mijn uitgever vond het een goed idee dat ik ter promotie van mijn laatste boek uit eten zou gaan met journalisten. Zij dachten ieder op hun beurt dat het wel origineel was om Kip Tandoori voor mij te bestellen. Die Tandoori kwam op den duur echt mijn neus uit’. Dan kijkt hij op zijn horloge, slaat zijn espresso achterover en zegt: ‘Wist je trouwens dat er nu ook een theatervoorstelling van Mama Tandoori te zien is en dat mijn nieuwe boek in mei uitkomt?’

Machteld Berghauser Pont, Communicatiemedewerker

Tip: Lees de dagelijkse columns van Ernest van der Kwast op  nrc.nl

Foto: Vincent Mentzel, NRC

Gouden Ganzenveer voor Annejet van der Zijl

woensdag, 8 februari 2012

annejetDe Gouden Ganzenveer gaat elk jaar naar een persoon of instituut vanwege zijn of haar grote betekenis voor het gedrukte woord in Nederland.

Zondag 8 januari werd door de Academie bekend gemaakt dat deze cultuurprijs wegens goed gedocumenteerde en met zeer vaardig geschreven pen geschreven levensverhalen in 2012 wordt toegekend aan historica en schrijfster Annejet van der Zijl .

Volgens de jury is Van der Zijl erin geslaagd biografieën te schrijven die wetenschappelijk verantwoord zijn en tevens een breed publiek aanspreken. Mede dankzij haar is de biografie niet meer ondergewaardeerd in ons land, luidt het oordeel.

Bescheiden, maar niet zonder trots vertelt Annajetske (1962, Leeuwarden) Van der Zijl dit heugelijke feit bij aanvang van de lezing op vrijdag 27 januari in de bijna volle Aula van de Zeeuwse Bibliotheek. De prijs wordt vanaf 1955 jaarlijks uitgereikt. Schrijvers als Remco Campert, Adriaan van Dis en Jan Blokker gingen haar voor. Reden te meer voor Van der Zijl om zowel hoogst verbaasd als zeer vereerd te zijn dat zij met haar kleine “oeuvretje” in aanmerking komt voor deze pretentieuze onderscheiding.

Van der Zijl groeit op in een lerarengezin in Friesland. Aanvankelijk gaat ze Kunstgeschiedenis studeren in Amsterdam, maar haalt de finish als Massacommunicatiewetenschapper. Ze droomt in die dagen van een carrière als journaliste, waarbij ze gracieus en vakkundig de hele wereld over reist. Helaas moet zij constateren dat ze al tijdens een stage in Londen wordt verscheurd door heimwee, zodat haar niets anders rest dan een enkele reis Amsterdam.

Eenmaal met vaste voet op Nederlandse bodem (bij HP/De Tijd) specialiseert Annejet zich in reconstructies en portretten en schrijft ze over misdaden en politieke gebeurtenissen als de Krakersrellen in 1980. Als journalist wringt er echter iets bij Annejet. Zelf omschrijft zij dit als “Weinig gevoel voor nieuws”.

Haar passie voor historie voelt onderbelicht binnen dit vak, want zoals ze zegt: “Geschiedenis ligt dichter bij de waarheid dan nieuws. Bovendien ligt er ergens welhaast altijd een verhaal dat nog niet is verteld. Werken aan een verhaal dat niet je eigen verhaal is ofwel het figuurlijk plunderen van verhalen van anderen, is de ultieme manier om feiten en beelden tot iets moois te smeden, tot verhalende levensbeschrijvingen.”

Haar debuut Jagtlust (1998) schrijft ze nog tijdens haar journalistieke carrière bij HP/De Tijd. Deze biografie in de verhalende Angelsaksische traditie handelt over het beroemde Gooise landhuis van Fritzi Harmsen van Beek, dat in de jaren vijftig en zestig als verzamelpunt fungeerde voor alles wat jong en artistiek was. Ook de biografie van Annie M.G. Schmidt, Anna , is opgebouwd  in deze vorm: een zo compleet mogelijk verhaal dat ook nog spannend is. Belangrijke bronnen bij de totstandkoming van haar werk vloeien voort uit de zogenaamde Oral History. Zo zijn Remco Campert en Flip van Duyn (de zoon van Annie M.G. sleutelfiguren en gesprekspartners gedurende haar onderzoeken bij bovenstaande biografieën.

Vervolgens promoveert ze in 2010 aan de UvA op een biografie van Prins Bernhard en reconstrueert zijn minder bekende Duitse achtergrond. “Hoe een verarmde sprookjesprins door een sprookjeshuwelijk zich aan ons land verbond en hoe hij uiteindelijk daadwerkelijk sprookjes ging vertellen”, zo vat ze kort haar biografie samen. Bernhard zelf wordt kernachtig getypeerd met de woorden: gretigheid en oppervlakkigheid.

Tussendoor trakteert Annejet ons in 2004 op een dramatisch liefdesverhaal: Sonny Boy. Tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog zinkt de lezer dromerig weg in de verdwenen levens van Waldemar Nods en Rika van der Lans. Geen bekende historische figuren dit keer, maar op waarheid gebaseerde fictie met wederom een Oral Source als onderliggende stimulerende factor, namelijk Waldy alias Sonny Boy, de zoon van bovenstaand controversieel liefdespaar.

Over de verfilming van drie van haar vier werken kan ze kort zijn. Ze heeft tot op heden geen enkele bemoeienis gehad met deze verfilmingen en achteraf is ze daar blij om. “Film is het creatieve proces van een ander”. Van der Zijl denkt overigens niet dat de filmbeelden van Sonny Boy, Annie en wellicht in de toekomst Jagtlust (scenario Maria Goos) haar boeken aantasten. Die staan, meent ze, op zichzelf.

Van der Zijl werd eens omschreven als een historische schrijfster die de literaire gereedschapskist heeft geplunderd. Zelf gebruikt ze mooiere metaforen. “Het boek dat ik wil schrijven is er al, het ligt alleen verborgen onder de grond. Ik hoef het slechts uit te graven. Of: zoals men een huiskamer inricht, zo schrijf ik mijn boeken. Schuiven tot het goed is”.

Janette Zuydweg, Vakreferent Kunst, Nederlands, Rechtswetenschap, Bibliotheekwetenschap

De Conclusie

zaterdag, 14 januari 2012

In het NOS journaal van afgelopen dinsdag 10 januari zag ik ze weer. In het gevolg van Koningin Beatrix liepen Paul Schnabel en Alexander Rinnooy Kan, om in Oman uit te leggen hoe je kunt polderen. ‘Polderen in de woestijn’ kopte het nieuws. Het is natuurlijk toeval, maar dezelfde dag verscheen De Conclusie.

Standplaats Zeelandboekje De ConclusieEen fraai boekje, uitgegeven door de Zeeuwse Bibliotheek en vijfde in de reeks naar aanleiding van Standplaats Zeeland.

De Conclusie doet verslag van 20 oktober 2011, een razend drukke dag waarin we vier van de vijf Standplaats Zeeland gasten opnieuw mochten verwelkomen. In een bus zijn we met Louise Fresco, Jeroen van der Veer, Paul Schnabel en Alexander Rinnooy Kan de provincie ingetrokken. Wubbo Ockels was door de zonneautorace in Australië (waarbij hij trouwens deze keer tweede werd) verhinderd. Om te kijken of er conclusies te trekken zijn, wat de stand van zaken is en hoe Zeeland erbij ligt; economisch, demografisch, qua veiligheid, milieu, ontwikkeling en onderwijs.

In aanwezigheid van Karla Peijs en alle Zeeuwse media is in de Zeeuwse Bibliotheek gesproken met en geluisterd naar burgers, deskundigen, ondernemers, politici en jongeren. Als ik een conclusie uit De Conclusie mag trekken is dat die ontmoetingen misschien wel het meest waardevolle resultaat zijn van Standplaats Zeeland. Wat ook op deze dag bleek is dat het trekken van een conclusie over hoe het met Zeeland is en verder moet even moeilijk als noodzakelijk is. Polderen is daarbij niet zo’n gek idee. We exporteren het model nu zelfs. Polderen, een in Zeeland niet alleen in overdrachtelijke zin betekenisvol begrip, waardoor het land groter en droger lijkt dan het eigenlijk is.

De Conclusie is vanaf 17 januari voor € 5,- verkrijgbaar bij de Klantenservice van de Zeeuwse Bibliotheek.

Sip Beth, Communicatieadviseur

In memoriam Jan Smeekens

woensdag, 11 januari 2012

Terug in de Zeeuwse Bibliotheek, na een aangenaam rustige kerstvakantie, werd ik overvallen door het overlijdensbericht van Jan Smeekens. Ik wist dat hij al langere tijd ernstig ziek was, maar dit bericht kwam toch totaal onverwacht.

Jan Smeekens gefotografeerd door Mechteld Jansen

Jan Smeekens, foto: Mechteld Jansen

Gek dat ik het bericht thuis had gemist, hij woonde nota bene bij mij om de hoek. We kenden elkaar al jaren, oppervlakkig als bijna buren. Toen onze zonen klein waren, speelden ze wel eens samen en we kenden elkaar van het passeren op straat en groetten dan. Ik vond hem altijd een aimabele man, vriendelijk en belangstellend.

Natuurlijk ben ik, door mijn baan, op de hoogte van zijn werk als kritisch jeugdliteratuurrecensent voor de PZC. Ook zijn jurywerk voor de Woutertje Pieterse Prijs, de Griffels, de Penselen, de Gouden Uil en de Gouden Zoen vond ik altijd iets om trots op te zijn. Een Middelburger op een belangrijke post in de kinderboekenwereld tenslotte! Zijn grote liefde voor kinderen en lezen, voor het kinderboekenvak in al zijn verscheidenheid, bracht hem als toegewijd onderwijzer in contact met vele aspecten van de jeugdliteratuur in Nederland, waar hij een deskundige plaats innam.

Speurend op Internet kwam ik aardig wat landelijke reacties en berichten tegen, waarin de altijd bescheiden Smeekens op buitengewoon lovende wijze wordt herdacht. Als jarenlang redactielid van het tijdschrift over jeugdliteratuur Leesgoed (tot 2010) heeft hij zijn sporen dan ook ruimschoots nagelaten.

De Zeeuwse Bibliotheek kent een lange traditie van samenwerking met Jan Smeekens. Bijvoorbeeld in de Werkgroep Kinderboekenweek Middelburg, een samenwerkingsverband in de jaren tachtig van de vorige eeuw tussen de Zeeuwse Bibliotheek, diverse onderwijsinstellingen, Stichting Sociaal Kultureel Werk Middelburg en boekhandel Fanoy, dat zich ten doel stelde bij zoveel mogelijk kinderen het ´betere´ jeugdboek onder de aandacht te brengen. Deze werkgroep gaf o.a. de literaire kranten Lurv en Lurvje uit. Deze periodieken, die jaarlijks dankzij provinciale subsidie in een oplage van 30.000 exemplaren gratis aan de Zeeuwse jeugd werden gegeven, kregen in toenemende mate landelijke belangstelling, ook van uitgeverijen. Veel scholen maakten van de kranten gebruik bij de opbouw van hun lessen over jeugdliteratuur. Jan Smeekens was een gedreven lid van de werkgroep.

Ook aan het langdurige jeugdliteratuurproject Boekie Boekie werd door Jan regelmatig een enthousiaste bijdrage geleverd.

Jan Smeekens was een groot verzamelaar van zogenaamde pop-up boeken. Zelf noemde hij ze eenvoudig: ´beweegbare boeken´. Als je de bladzijden van zo´n boek opent, vouwt zich een kasteel uit, of een raket, een duikboot, een draak… Je verwondert je bij ieder nieuw blad. Alleen als je het boek opent is de illusie er. En als je het blad terugslaat, verdwijnt deze weer. Deze verwondering was precies wat Smeekens beschreef als drijfveer voor zijn passie voor pop-up. Zo´n boek staat volgens hem voor de ervaringen die we als kind hadden, toen de wereld nog een en al magie voor ons was. Het maakt duidelijk dat je ergens kunt zijn en toch ergens anders. Dat je iemand bent, maar ook die ander, in je boek. Dat je de wereld rond kunt reizen in je kamertje!

expositiewinterpop-upboekenIn de recente winter van 2010-2011 richtte Jan op de Jeugdafdeling van de Zeeuwse Bibliotheek nog een tentoonstelling in met bijzondere winter pop-upboeken. Een prachtige, sfeervolle verzameling, die veel belangstelling trok van kinderen en volwassenen. Ook mochten we eens een vitrine vol boeken inrichten met zijn Roodkapje verzameling.

wie-knipt-de-tenen-van-de-reus-versjesIn 2008 verscheen Wie knipt de tenen van de reus? Versjesgroeiboek voor kleuters. Een verzameling van 120 gedichten die meegroeien met het niveau van peuters en kleuters. De opzet van samensteller Smeekens: nieuwsgierig worden naar meer en het beleven van de humor in deze poëzie moet door de voorlezer gedragen worden!

Hij was sowieso een hartstochtelijk verzamelaar van jeugdliteratuur en een groot kenner, een kwaliteit waar de medewerkers van de Jeugdafdeling regelmatig mee te maken hadden. Jan Smeekens was geen lid van de Zeeuwse Bibliotheek, maar hij kwam er vaak. Zocht veel informatie op in de vakcollectie en had altijd zin in een praatje. We zullen hem en zijn liefde voor het kinderboekenvak moeten ontberen. En ik? De kleine ontmoetingen op straat, als buren op weg naar onze dagelijkse bezigheden, ook die zal ik missen! Jan Smeekens werd 66 jaar.

Anya Marinissen, webredacteur Literatuur in Zeeland  (LIZ)

Bron foto: Mechteld Jansen (PZC)